مجید جلالی | کارشناس فوتبال
جوان آنلاین: درست بعد از برگزاری مراسم قرعهکشی و مشخص شدن حریفان ایران در این تورنمنت، فضای عمومی جامعه به این سمت رفت که گروهی نسبتاً آسان نصیبمان شده است، اما شخصاً بر این باورم که قبل از صحبت در خصوص آسان یا سخت بودن گروه G، باید یک نکته را روشن کنیم؛ اینکه وقتی شما در گروهی قرار میگیرید که از بیرون اینگونه تلقی میشود که همه تیمهای حاضر در آن شانس صعود دارند، نمیتوان آن را یک گروه ساده خواند. این یعنی شما نسبت به رقیبانتان برتری ویژهای ندارید، اما در عین حال از آنها هم پایینتر نیستید. کافی است نگاهی به واکنش سرمربیان، کارشناسان و رسانههای این چهار کشور بیندازید. همه امیدوارند و هر چهار تیم شانسی برای خود قائل هستند.
به نظر من در این گروه، بلژیک حدود ۴۰ درصد شانس صعود دارد. ایران و مصر هر کدام ۲۵ درصد و نیوزیلند ۱۰ درصد، بنابراین اگر ما میخواهیم از همین ۲۵ درصد شانس خود استفاده کنیم، باید سه امتیاز کامل بازی نخست مقابل نیوزیلند را حتماً به حساب خود واریز کنیم، هرچند این تنها قدم نخست است، بعد از آن، بازی با مصر بسیار تعیینکننده خواهد بود، البته که اگر بتوانیم از بلژیک هم امتیاز بگیریم، شانس خود را برای صعود نسبت به مصر افزایش دادهایم. میتوانم بگویم شاید این بار، از تمام دورههایی که در جام جهانی حضور داشتیم، شانس صعود بیشتری داریم چراکه با تغییرات ایجاده شده در جامجهانی، این دوره تیمهای سوم هم شانس صعود دارند، ولی این شانس زمانی معنا دارد که درست، اصولی، با برنامهریزی دقیق و در نظر گرفتن تمام جوانب کار به آن نزدیک شویم.
برای این کار، ما باید تا جایی که میتوانیم اطلاعات دقیق و بهروز درباره حریفانمان جمع کنیم. نه فقط از حریفانمان در بازیهای مرحله گروهی که حتی تیمهایی که ممکن است در مرحله بعد به آنها برخورد کنیم، اما این کار احتیاج به یک گروه متخصص و قوی در بخش آنالیز دارد. سالهاست تأکید میکنیم آمادهسازی فقط تمرین و برپایی اردو نیست، البته این موارد اهمیت بسیاری دارد، اما در کنار آن، کادر فنی نیز نیازمند اطلاعات دقیق درباره حریفان است. به نظر من باید یک مجموعه بزرگ، حرفهای و کاملاً متمرکز روی آنالیز درست حریفان ایران در جامجهانی کار کند که اطلاعات ریز و کاربردی را در اختیار مربیان بگذارد.
در مورد مصر باید بگویم نتیجهای که در تورنمنت امارات گرفت و نتوانست برابر ازبکستان برنده شود، ملاک نیست. خیلی سادهانگارانه است اگر فکر کنیم همان تیم را در جام جهانی خواهیم دید. فضای جام جهانی کاملاً با سایر تورنمنتها متفاوت است. از سوی دیگر مصر بازیکنان بزرگی در سطح بینالمللی دارد؛ بازیکنانی که وزنه حساب میشوند و میتوانند در هر شرایطی ورق را به سمت مصر برگردانند، بنابراین باید تمام بازیهای مصر در مرحله مقدماتی، پلیآف و هر مسابقه اخیر را با جزئیات بررسی کنیم و به شناخت واقعی برسیم و قطعاً نمیتوانیم یک بازی در یک تورنمنت دوستانه را ملاک قرار دهیم و براساس آن مصر را قضاوت کنیم چراکه چنین دیدگاهی به ضرر خودمان تمام خوهد شد.
در زمینه آمادهسازی، علاوه بر آنالیز، انتخاب بازیهای تدارکاتی اهمیت بسیار زیادی دارد. باید با تیمهای خوب سید ۲ بازی کنیم؛ تیمهایی که همتراز ما هستند و سطحشان نزدیک به تیمهایی است که در گروه G با آنها روبهرو میشویم. با این بازیها یاد میگیریم و دستمان میآید که چطور باید به مصاف بلژیک، مصر و نیوزیلند رفته و با آنها رقابت کنیم. در واقع قبل از برگزاری جامجهانی باید تجربه لازم را جهت رویارویی با رقبای خود به دست آوریم. تمام مسائل، اما صرفاً فنی نیست. ایران تیمی احساسی است، این احساسی بودن گاهی کمکمان میکند، اما گاهی نیز آسیب میزند، به همین دلیل آمادگی ذهنی و روانی در جام جهانی یک اصل بدیهی است. در دوره قبل، بعضی اتفاقات به ما آسیب زد، اما قطعاً باید این بار حرفهایتر، باتجربهتر و با همدلی بیشتری جلو برویم. صد البته که در این میان همدلی جامعه با تیم ملی هم اهمیت بالایی دارد. در یک جمله ایران برای صعود از گروهش باید روی شناخت کامل حریف و استفاده درست از تجربه و اطلاعات کار کند، اما بزرگترین خطر در مسیر کسب موفقیت در جام جهانی بیشک این است که فکر کنیم این گروه آسان است. همین تصور غلط باعث میشود بازی تدارکاتی مناسب نداشته باشیم، آمادهسازی ناقص انجام دهیم و بخشی از تمرکزمان را از دست بدهیم. دستکم گرفتن حریفان، مهلکترین اشتباه در چنین تورنمنتهایی است. اگر این اشتباه را نکنیم، شانس صعود داریم؛ شانس واقعی و قابل لمس. امیدوارم با تفکر درست، برنامهریزی دقیق و پرهیز از سادهانگاری، بتوانیم از این فرصت بهترین استفاده را ببریم.
هیچ تیمی نه از قبل برنده و نه بازنده است
مرتضی محصص | کارشناس فوتبال
قرعهکشی جامجهانی همیشه موجی از برداشتهای هیجانی را در پی دارد. از «گروه مرگ» تا «قرعه آسان»، اما در منطق فوتبال امروز چنین قطببندیهایی عملاً جایگاهی ندارند. فوتبال بازی «نسبیت» است و هیچ چیز در آن صددرصد نیست، حتی با وجود دادهها، آنالیزهای دقیق و آمارهای جزئی، به همین دلیل نمیتوان یک گروه را به طور قطعی ساده و دیگری را سخت نامید. تیمهایی، چون کیب وورد که مدتی قبل با آن بازی کردیم و در ظاهر کوچک به نظر میرسند، در یک روز خوب و با آمادگی ذهنی، فیزیکی و تاکتیکی مناسب، قادرند هر حریفی را غافلگیر کنند.
گروه ایران میتوانست بدتر باشد، اما به هیچوجه ساده نیست. نگاه ما به مصر، نباید محدود به بازی اخیر این تیم در تورنمنت امارات باشد، همان مصری که نتوانست ازبکستان را شکست دهد، در جامجهانی بهمراتب آمادهتر و متفاوتتر خواهد بود. درباره نیوزیلند نیز همینطور است. بخش بزرگی از بازیکنان آن در اروپا بازی میکنند. این تیمها شاید جزو قدرتهای اول دنیا نباشند، اما توانایی غافلگیری هر تیمی را دارند. شخصاً سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۵ تجربه حضور در مصر و نیوزیلند را داشتم و از نزدیک زیرساختها، سبک بازی و ظرفیتهای این کشورها را دیدم؛ تجربهای که باعث میشود با قاطعیت بگویم هیچیک از این دو حریف، آسان نیستند.
کشورهای آفریقایشمالی مانند مراکش، الجزایر و مصر تحت تأثیر مستقیم فوتبال لاتین اروپا هستند (اسپانیا، پرتغال و فرانسه)، همین ویژگی باعث میشود سبک بازی آنها پیچیده و نتیجهگیری مقابلشان دشوار باشد. بلژیک روی کاغذ قدرتمندترین تیم گروه ماست، اما این قدرت به معنای پایان امید ایران نیست، چراکه ما اگر بهترین آسیا نباشیم، یکی از بهترینهای این قاره هستیم؛ تیمی که بارها نشان داده در یک روز خوب قادر به رقابت با بهترینهاست و میتواند عملکردی فوقالعاده داشته باشد، به همین دلیل نه باید انتظارات را بیش از اندازه بالا ببریم، نه خود را از پیش بازنده بدانیم چراکه هیچ تیمی از پیش برنده یا بازنده نیست، اما اگر به واقعیتهای فوتبال امروز نگاه کنیم، رقیب اصلی ما ابتدا بلژیک است و بعد از آن مصر و نیوزیلند، هرچند این هم صرفاً یک برداشت نظری است و تضمینی ندارد، زیرا در عمل، نتیجه هر مسابقه بیش از هر چیز به شرایط ذهنی، فیزیکی و حتی روحی- روانی بازیکنان در روز بازی بستگی دارد.
این مسئله را ما بهتر از هرکسی میدانیم. ما که تجربه بازی با استرالیا را داریم؛ مسابقهای که ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ابتدایی بازی به گونهای بود که کسی تصور برد ایران را هم نداشت و هنوز هم استرالیاییها معتقدند آن زمان باید سه گل میزدند، اما یک اتفاق و چند دقیقه توقف، سرنوشت را تغییر داد. فوتبال همین است. چند دقیقه میتواند قاعدهها را زیر و رو کند، اما اصول را هم نباید نادیده گرفت. در مسیر آمادهسازی، یکی از نیازهای اصلی، شناخت دقیق و جزئی از رقباست. این شناخت معمولاً از دل بازیهای دوستانه باکیفیت بیرون میآید. ما زمان زیادی نداریم و اگر بتوانیم در اندک زمان باقیمانده تا جامجهانی چند بازی جدی خارج از ایران تدارک ببینیم، بدون شک تأثیر بسیاری دارد، اما به شرط آنکه توجهی به نتیجه نداشته باشیم چراکه هدف اصلی در اینگونه بازیها باید تطبیق بازیکنان با برنامههای کادر فنی باشد، به همین دلیل است که مربیان در هر نیمه از دیدارهای تدارکاتی معمولاً سیستم و شکل متفاوتی را امتحان میکنند.
تیم ملی فوتبال ایران به لحاظ تجربه نسبت به گذشته در نقطه خوبی ایستاده است. بسیاری از بازیکنان فعلی سابقه دو جامجهانی را دارند. بازیکنانی مانند طارمی و جهانبخش که میتوانند ستونهای روحی و فنی تیم باشند. بدون شک اگر این تجربه اندوختهشده، درست مدیریت شود، سرمایه بزرگی در جامجهانی برای ما خواهد بود، با وجود این برای کسب موفقیت در جامجهانی صرفاً تکیهکردن به مسائل تاکتیکی کافی نیست. در واقع چهار رکن اصلی فوتبال تکنیک، تاکتیک، فیزیک و روان است که باید همزمان تقویت شوند. این موضوع باید با شناخت فرهنگ تیم ملی و رفتارشناسی اجتماعی بازیکنان همراه شود. نحوه مدیریت و رهبری تیم در این دوره اهمیت مضاعفی دارد. اضافهشدن مربیان ایتالیایی به کادر فنی کمک بزرگی است، هرچند نقش آنها بیشتر در زمینه آنالیز و تاکتیک است، اما اگر امکانش وجود داشته باشد که بتوانیم در حوزه بدنسازی و روانشناسی نیز از متخصصان برتر (چه ایرانی، چه خارجی) استفاده کنیم، میتوانیم کیفیت تیم را بالا ببریم و شانس موفقیت خود را بیشتر کنیم، اما بزرگترین خطر پیش روی تیم ملی نه تاکتیک است و نه کیفیت رقبا، بلکه دور شدن بازیکنان از فرم ایدهآل و احتمال مصدومیت آنهاست.
