در لحظهای که جهان در التهاب جنگهای نیابتی، فروپاشی نظم امریکایی و خیزش قدرتهای مستقل به سر میبرد، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران با بیانیهای تاریخی، نه تنها امریکا را از جایگاه مطالبهگر به زیر کشیدند، بلکه با تعیین سه شرط راهبردی، آغاز عصر جدیدی از سیاست خارجی ایران را اعلام کردند: پایان حمایت از رژیم صهیونی، خروج کامل نظامی از منطقه و عدم دخالت در امور منطقه. این موضع، از منظر راهبردی، نه یک واکنش، بلکه یک راهبرد جدید و حمله نرم به قلب ساختار سلطه غرب است.
از پدافند به آفند، تحول در هندسه قدرت ایران:
۱. تحول گفتمانی: از پاسخگویی به مطالبهگری:تا پیش از این، ایران در برابر فشارهای امریکا در حوزههای هستهای، موشکی و منطقهای، در موضع دفاعی و تبیینی قرار داشت. اکنون، با سخنان رهبر انقلاب، ایران به جای پاسخ به مطالبات امریکا، خود به مطالبهگر تبدیل شده است، مطالبهای نه از موضع ضعف، بلکه از موضع قدرت منطقهای و مشروعیت جهانی.
۲. سه شرط راهبردی: پایان سلطهگری امریکا: شرط اول: پایان حمایت از رژیم صهیونی، یعنی فروپاشی ستون فقرات سیاست خاورمیانهای امریکا. شرط دوم: جمع کردن همه پایگاهها و خروج کامل نظامی از منطقه، یعنی پایان حضور فیزیکی و روانی امریکا در غرب آسیا. شرط سوم: عدم دخالت در امور منطقه، یعنی پایان اقتدار و هژمون امریکا در منطقه. این شروط، نه تاکتیکی، بلکه راهبردیاند، و تحقق آنها به معنای تغییر نظم منطقهای است.
۳. تحقیر راهبردی امریکا: تأخیر در بررسی همکاری: رهبر انقلاب تصریح کردند که حتی در صورت تحقق این شروط، همکاری با امریکا «در آینده نزدیک» بررسی نخواهد شد، بلکه «برای بعدها» قابل تأمل است. این موضع، امریکا را از جایگاه قدرت تعیینکننده به جایگاه منتظر و بیاثر تنزل میدهد.
۴. تحلیل مواضع کلاوسون و مکنزی: تأیید چرخش راهبردی: پاتریک کلاوسون، تحلیلگر مؤسسه واشینگتن، این موضع رهبری را «آغاز مرحله جدید بازدارندگی ایران» دانسته و هشدار داده که واشینگتن باید خود را برای مواجههای متفاوت آماده کند. ژنرال فرانک مکنزی نیز پیشتر اذعان کرده بود که ایران توانسته معادلات بازدارندگی را در منطقه تغییر دهد، بهویژه از طریق محور مقاومت.
۵. محور مقاومت: بازوی عملیاتی شروط ایران: حزبالله، انصارالله، حشد شعبی و دیگر گروههای مقاومت، نه تنها ابزار دفاعی، بلکه ابزار مطالبهگری ایران در برابر امریکا هستند. این محور توانسته حضور امریکا را در عراق، سوریه و خلیج فارس به چالش بکشد و هزینههای حضور نظامی را افزایش دهد.
۶. پایگاههای امریکا: نقاط ضعف راهبردی: امریکا بیش از ۴۰ پایگاه نظامی در منطقه دارد، از قطر و بحرین تا عراق و سوریه. این پایگاهها، در صورت فعال شدن کامل محور مقاومت، به نقاط آسیبپذیر و پرهزینه امریکا تبدیل خواهند شد.
راهکارهای عملی برای تحقق شروط رهبری: راهکار اول: تقویت محور مقاومت با حمایت اطلاعاتی، لجستیکی و رسانهای. ایجاد اتاقهای عملیات مشترک منطقهای برای هماهنگی راهبردی. حمایت از روایت سازی رسانهای مقاومت در برابر اشغالگری. راهکار دوم: دیپلماسی آفندی در سازمانهای بینالمللی با طرح رسمی خروج امریکا از منطقه در مجامع بینالمللی با استناد به منشور ملل متحد و تشکیل ائتلاف کشورهای مستقل برای مقابله با حضور نظامی بیگانه. راهکار سوم: اجماع داخلی و تکصدایی راهبردی، الزام احزاب و مسئولان به موضع واحد در برابر امریکا و تدوین سند ملی مطالبهگری از امریکا با محوریت شروط رهبری. راهکار چهارم: فشار اقتصادی و حقوقی بر رژیم صهیونیستی از طریق حمایت از کمپینهای جهانی تحریم اسرائیل و پیگیری حقوقی جنایات جنگی در دادگاههای بینالمللی. مواضع اخیر رهبر معظم انقلاب، نه یک سخنرانی معمول، بلکه یک بیانیه راهبردی برای آغاز عصر جدیدی از سیاست خارجی ایران است. این موضع، مسئولان کشور را موظف میسازد که از موضع دفاعی خارج شده و با شجاعت، به مطالبهگری راهبردی روی آورند. ترس از امریکا باید جای خود را به اعتماد به نفس ملی بدهد. اگر این موضوع به درستی در به افکار عمومی جهانی منعکس شود، همچون بمبی خبری، ساختار تحلیلهای سنتی درباره ایران را فرو خواهد ریخت. اکنون زمان آن است که ایران، نه تنها در میدان، بلکه در گفتمان جهانی، پرچمدار مطالبهگری عدالتمحور باشد.