سازمان‌های جهانی نوظهور که با انگیزه مقابله با یکجانبه‌گرایی و نظم تحمیلی غرب ایجاد شده‌اند، چالش بزرگی برای غرب و در رأس آن امریکا ایجاد کرده‌اند. به ویژه که رقبای بزرگ امریکا در این سازمان‌ها حضور دارند و روند الحاق یا گرایش کشور‌هایی که تمایلات ضدغربی دارند به این سازمان‌ها در حال افزایش است. سازمان همکاری شانگهای نیز بلوکی از کشور‌های غیر غربی است که ایران رسماً در ژوئیه ۲۰۲۳ به آن پیوست.
این سازمان بستری برای حمایت دیپلماتیک، اقتصادی و حقوقی ارائه می‌دهد. مرکز امنیت نوین امریکا (CNAS) مستقر در واشینگتن دی سی با توجه به درونمایه و رویکرد این سازمان‌ها استدلال می‌کند «محور جدید آشوب - همسویی فزاینده بین چین، روسیه، ایران و کره شمالی - اساساً چشم‌انداز ژئوپلیتیک را تغییر می‌دهد. این چهار قدرت که با مخالفت مشترک با نظم جهانی به رهبری ایالات متحده پیوند خورده‌اند، در حال افزایش قدرت و هماهنگی و آماده شدن برای تحول هستند.» در این بین، تحولات جهانی، چون جنگ اوکراین و ماجراجویی‌های امریکا در شرق آسیا و همچنین حوادث پسا ۷ اکتبر، سمت و سوی جدیدی به این همکاری‌ها داده و اشتراکات را افزایش داده است. به همین دلیل، هر نوع رویدادی که منجر به واگرایی در روابط اعضای سازمان‌های جدید مانند سازمان شانگهای شود، مورد حمایت غرب است. به گفته ناظران سیاسی ایالات متحده، برای حفظ منافع، ارزش‌ها و ترتیبات بین‌المللی خود، اقدامات متنوعی را برای فشار بر کشور‌های عضو و شکسته شدن اتحاد‌های ضد غربی انجام می‌دهد. به عنوان نمونه، واشینگتن برای موازنه با سازمان شانگهای، پیمان‌های نظامی مثل QUAD (امریکا، هند، ژاپن، استرالیا) و AUKUS (امریکا، بریتانیا، استرالیا) را تقویت کرده است.
با وجود روایت‌هایی که در مورد همکاری کشور‌های عضو شانگهای با ایران در طی جنگ ۱۲ روزه وجود دارد، اما امریکایی‌ها معتقدند که انگیزه‌هایی که همکاری آنها را تقویت می‌کند از زمان اقدامات رژیم صهیونیستی علیه ایران تغییر نکرده است. به گفته آنها روسیه، چین و کره شمالی ارزش کمک به تهران برای بازسازی ظرفیت خود برای دشمنی با ایالات متحده و ایجاد معضلات سیاسی برای واشینگتن را درک کرده‌اند. به عنوان نمونه، مقامات دفاعی مسکو برای به اشتراک گذاشتن تجربیات جنگی خود به پیونگ یانگ، پکن و تهران سفر می‌کنند. از این رو، ایالات متحده همچنان بر سازوکار خود علیه همکاری‌های چین و روسیه با ایران تمرکز دارد. در چهارچوب همین همکاری‌ها، رئیس‌جمهور ایران، از این اجلاس برای پیشنهاد دو ابتکار کلیدی استفاده کرد: کمیته‌ای از وزرای امور خارجه برای رسیدگی به بحران‌های منطقه‌ای و یک سازوکار مالی برای مقابله با تأثیر تحریم‌های یکجانبه. پیشنهادات ایران که بر مبنای مشکلات مشترک پایه‌گذاری شده، هم شیوه‌ای جدید برای دور زدن تحریم‌های غرب به عنوان بازوی فشار ارائه می‌دهد و هم زمینه سایر همکاری‌های اقتصادی و سیاسی را فراهم می‌کند، چراکه کشور‌های عضو به اهمیت این موضوع واقف‌اند.
در همین راستا، چین نیز رسماً خواستار تأسیس بانک توسعه جدید سازمان همکاری شانگهای شد که با حکمرانی اقتصادی امریکا مقابله کند و یک سیستم پرداخت جایگزین را برای دور زدن سلطه دلار امریکا پدید آورد. پیش از این، موضوعاتی که تاکنون بر مذاکرات سازمان همکاری شانگهای غالب بوده‌اند، آشکارا ژئوپلیتیکی و چالشی مستقیم برای سیاست‌های خارجی تهاجمی و معامله گرایانه ایالات متحده بوده‌اند.
سازمان همکاری شانگهای ظرفیت‌های متعددی برای حمایت از ایران در اختیار دارد. این سازمان می‌تواند با ترویج تفاسیر جایگزین از قوانین بین‌المللی و حمایت از ایران در مجامع بین‌المللی، از نظر تئوری حمایت قانونی و هنجاری ارائه دهد. علاوه بر آن، این سازمان می‌تواند مشروعیت مکانیسم ماشه و تحریم‌های یکجانبه را به طور گسترده به چالش بکشد. در بحث اقتصادی و فعالیت‌های ضد تحریمی، ترتیبات سوآپ ارزی، صندوق‌های مستقل ارزی و سیستم‌های پرداخت جایگزین می‌توانند به ایران کمک کنند تا تجارت و نقدینگی خود را حتی در معاملات مبتنی بر دلار حفظ کند.
علاوه بر آن، حمایت‌های سیاسی اعضای شانگهای نشان می‌دهد که پروژه به انزوا کشاندن ایران در منطقه و جهان باطل است، زیرا کشور‌های عضو، حملات نظامی ماه ژوئن اسرائیل و ایالات متحده علیه ایران را به شدت محکوم کردند و خواستار از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش‌ها شدند. از این رو، در این شرایط، تعامل کشور با سازمان‌های چندجانبه خارج از حوزه نفوذ غرب نه تنها استراتژیک، بلکه ضروری خواهد بود. این موضوع در مورد روسیه هم صادق بوده است. در حالی که روسیه به دلیل جنگ اوکراین با تحریم‌های غرب روبه‌رو است، اجلاس شانگهای از طریق اجلاس‌ها و جلسات وزیران، بستری دیپلماتیک فراهم کرده است تا جبهه‌ای با کشور‌های جنوب جهان که بیشتر با روایت‌های ضد غربی همسو هستند، تشکیل شود. علاوه بر آن، حمایت‌های اقتصادی چین از روسیه نیز تحریم‌های غرب علیه مسکو را کم اثر کرده و سبب تقویت همکاری‌های آنها شده است. این روندی است که خشم ایالات متحده را برانگیخته است. به جز سازمان همکاری‌های شانگهای، بریکس نیز حذف دلار را محور فعالیت‌های خود قرار داده که بسیار برای امریکا نگران کننده است. چنان‌که در آخرین اجلاس بریکس در قزاقستان در سال گذشته، یکی از موضوعات اصلی بحث، ایجاد یک سیستم پرداخت جایگزین، مبتنی بر ارز دیجیتال بریکس پی، برای به چالش کشیدن سلطه دلار بر تجارت جهانی بود.
