جوان آنلاین: پیاده‌روی اربعین، فراتر از یک زیارت صرف، فریاد پیروزی امام حسین (ع) و مقدمه‌ای برای ظهور امام زمان (عج) است. به همین دلیل، زیارت امام حسین (ع) در اربعین فضیلت ویژه‌ای دارد، اما شور اربعینی باید با شعور حسینی و عاشورایی همراه باشد تا زائر را به این درک برساند که تمام زندگی و مرگ خود را در مسیر اهل‌بیت (ع) قرار دهد و همچون ایشان زندگی کند. بر همین اساس زائران باید از فرصت‌های بی‌نظیری که در این حرکت میلیونی فراهم شده است، نهایت بهره را ببرند، فرصت‌هایی چون: پناه با امام حسین (ع)، طلب آبرو و عزت، تقویت معنویت و جهاد اکبر، نمایش وحدت، افزایش عشق به اهل‌بیت (ع) و باور‌های دینی. مهم‌تر از همه اینکه حال‌وهوای اربعینی را پس از بازگشت از سفر نیز در دل‌هایشان حفظ کنند تا حسینی بمانند و راه و رسم آن حضرت را در زندگی روزمره خود پیاده کنند. حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم بهاری، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با «جوان» در این باره گفت: «پس از بازگشت از اربعین، حفظ روحیه زیارت و رعایت صفات مؤمنان مانند فروتنی در رفتار، ضروری است. «فنا» به معنای پناهگاه امن است که درِ آن به روی تمام عاشقان امام حسین (ع) تا قیامت باز است و زیارت امام حسین (ع) به‌خصوص زیارت اربعین از جمله زیارت‌هایی است که انسان را به مرحله‌ای می‌رساند که همواره خود را در پناهگاه الهی (فنا) احساس می‌کند.» متن زیر ماحصل گفت‌وگوی جوان با وی است که می‌خوانید.
مخاطبان‌مان را درباره فلسفه و پیشینه تاریخی پیاده‌روی و زیارت اربعین آشنا کنید.
پس از شهادت امام حسین (ع)، هرگز مرقد ایشان بدون زائر نمانده است. از روزی که پیکر مطهر ایشان در دوازدهم محرم سال ۶۱ هجری از سوی قبیله بنی‌اسد و با حضور امام سجاد (ع) به خاک سپرده شد و شهدای کربلا نیز در کنار ایشان دفن شدند، سایبانی روی قبر امام حسین (ع) قرار گرفت. امام سجاد (ع) به بنی‌اسد توصیه کردند به زیارت جدشان بیایند.
روایات زیادی داریم که در اولین اربعین، خود اهل‌بیت (ع) در کربلا حضور داشتند و زائر مرقد امام حسین (ع) بودند. قبل از رسیدن اهل‌بیت (ع)، در تاریخ آمده است جابر بن عبدالله انصاری و عطیه کوفی که از فقهای کوفه بودند، به زیارت امام حسین (ع) آمدند و گروهی اندک نیز در کنار قبر ایشان بودند. در دوران ائمه (ع) نیز حتی در سخت‌ترین شرایط، زیارت کربلا ادامه داشته است.
در آن زمان، چون وسیله نقلیه‌ای نبود، بیشتر مردم پیاده به زیارت می‌آمدند که بسیار سخت بود، اما اهل‌بیت (ع) مردم را به این زیارت تشویق می‌کردند. یکی از مشهورترین روایات در این باره از امام حسن عسکری (ع) است که شیخ مفید در کتاب «مزار» نقل کرده است. ایشان می‌فرمایند یکی از پنج علامت مؤمن، زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین است. این نشان می‌دهد که زیارت اربعین برای همه آزادی‌خواهان جهان در طول تاریخ اهمیت ویژه‌ای دارد و باعث زنده نگه داشتن این مسئله می‌شود.
دلیل آن این است که چهلمین روز شهادت امام حسین (ع)، در واقع اعلام پیروزی لشکر ایشان است. در روز عاشورا وقتی کسی می‌پرسید «پیروز این میدان کیست؟» دختر امام حسین (ع) در پاسخ می‌فرمودند: «پیروز این میدان ماییم.» در آن زمان شاید این حرف تعجب داشت، چون مردان‌شان کشته شده و خودشان اسیر بودند، اما در روز اربعین، کاروان اهل‌بیت (ع) سربلند برمی‌گردد و فتح شام را پس از ۴۲ سال تسلط بنی‌امیه عملاً اعلام می‌کنند و در واقع شعار حقیقی امام حسین (ع) را به جهانیان می‌رسانند. به همین دلیل ائمه ما اصرار داشتند این زیارت انجام شود.
نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که شخصی نقل می‌کند برای خداحافظی برای زیارت اربعین به خدمت امام حسن عسکری (ع) رفتم. ایشان با احترام زیادی برخورد و سپس گلایه کردند که چرا امسال خانواده‌ات، پسرت و عروسش را نیاورده‌ای؟ آن شخص گفت مشکلاتی پیش آمد و نتوانستند بیایند. دوستش به او گفت چرا حقیقت را نمی‌گویی؟ امام (ع) فرمودند چه شده است؟ آن شخص عرض کرد آقا، سال گذشته در مسیر این سفر، دشمنان شیعه و مخالفان اهل‌بیت (ع) راه ما را بستند، اموال ما را غارت کردند و پسرم و عروسم را به شهادت رساندند. امام عسکری (ع) عمامه از سر برداشتند و شروع به گریه کردند و به او تسلیت گفتند، اما نفرمودند دیگر نرو، چون خطرناک است، بلکه فرمودند وقتی به زیارت می‌روی، حتماً یادی از پسر و عروس خود نیز بکن و آنها را در این سفر زیارتی شریک کن. این نشان می‌دهد اهل‌بیت (ع) به این مسئله نظر خاصی داشتند.
زائران متعددی در طول تاریخ برای زیارت می‌آمدند. پیاده‌روی اربعین امروزه یک سنت شده و حتی بین علما نیز رایج بوده است. به عنوان مثال، مرحوم شیخ انصاری و مرحوم آقا نجفی صاحب جواهر حوزه علمیه را تعطیل می‌کردند و سه روز پیاده با شاگردان‌شان به زیارت امام حسین (ع) می‌آمدند. مردم عراق و کشور‌های دیگر از جمله ایران نیز در این سفر شرکت می‌کردند.
در دوره حکومت حزب بعث، این جریان کاملاً متوقف شد و حتی به عراقی‌ها نیز اجازه نمی‌دادند این کار را انجام دهند. ما «انتفاضه ماه صفر» را در عراق داریم که منجر به شهادت بسیاری از زائران اربعین در مسیر کربلا شد که به دست حزب بعث به شهادت رسیدند، اما پس از سقوط صدام، از سال ۱۳۸۱ شمسی (۲۰۰۳ میلادی) و از اربعین سال ۱۳۸۲ که در فروردین ماه بود، زائران آرام‌آرام از تمام نقاط برای این زیارت آمدند. این حرکت روز به روز شکل خاص خود را می‌گیرد و قطعاً مقدمه ظهور امام زمان (عج) همین حرکت اربعین است.
پیاده‌روی و زیارت اربعین چه درس‌ها و تأثیراتی در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و به‌طور کلی در سبک زندگی‌ها دارد؟
حرکت اربعین تأثیرات شگرفی دارد. آشنایی با افکار و عقاید آزادی‌خواهان جهان و همچنین شنیدن صدای این تجمع عظیم مذهبی که در تاریخ بی‌سابقه است - جمعیتی بیش از ۲۲ میلیون نفر که پیاده‌روی می‌کنند و عده‌ای دیگر که با شور و اشتیاق تمام، چه در سرما و چه در گرما، از این جمعیت پذیرایی و خدمت‌رسانی می‌کنند - از جنبه‌های مختلف فردی و اجتماعی آثار متفاوتی دارد.
درباره تأثیرات فردی می‌توان گفت، وقتی انسان در این مسیر قرار می‌گیرد، تعهداتی به امام حسین (ع) می‌سپارد و امام حسین (ع) نیز به او وعده‌هایی می‌دهند. اربعین ادامه عاشوراست. در زیارت عاشورا از خدا می‌خواهیم زندگی و مرگ ما را شبیه زندگی و مرگ پیامبر (ص) و خاندان ایشان قرار دهد و ما را با کرامت خود عزیز گرداند و از وارثان قرار دهد. در واقع، ما از خدا می‌خواهیم که ما را از وارثان معنوی امام حسین (ع) قرار دهد تا در کنار امام زمان (عج) منتقم خون ایشان باشیم. این خواسته در اربعین فریاد زده می‌شود. امام صادق (ع) درباره زیارت اربعین می‌فرمایند امام حسین (ع) در سال ۶۱ هجری جان خود را فدا کردند تا بندگان خدا از جهالت نجات یابند و از سردرگمی رهایی پیدا کنند. خون امام حسین (ع) همچنان جاری است و آثار آن در محرم و اربعین، چه در فرد و چه در اجتماع، نمایان می‌شود. این حرکت، آگاهی‌بخشی و بصیرت‌افزایی می‌کند و جهاد اکبر (بیدار کردن بشریت برای حق‌خواهی و ظلم‌ستیزی) را تقویت می‌نماید.
وقتی مسیر اربعین را با دقت می‌نگریم، می‌بینیم، جمعیت انبوهی با آگاهی کامل بازمی‌گردند. وحدت و اجتماع میلیونی آنها گاهی خواسته‌های بزرگی را رقم می‌زند. درباره تأثیرات فرهنگی و اجتماعی هم باید گفت، تأثیرات اربعین بر فرهنگ ما نیز قابل توجه است. خانواده‌ها ماه‌ها قبل خود را برای این مسیر آماده و با نگرشی حساب‌شده در آن شرکت می‌کنند. دلیل این نگرش حساب‌شده این است که در این مسیر از امام حسین (ع) خواسته‌هایی دارند و آنها را پیگیری می‌کنند. از ایشان می‌خواهند به آنها آبرو و اعتبار در دنیا و آخرت بدهد، همانطور که در دعای زیارت عاشورا می‌خوانیم: «خدایا! مرا در دنیا و آخرت آبرومند کن.» حدیثی نیز نقل شده که می‌فرماید: «اگر کسی زائر حرم امام حسین (ع) شود، در دنیا و آخرت هرگز فقیر نمی‌شود.» این مسائل، سبک زندگی‌ها را به سمت معنویت سوق می‌دهد، عشق و علاقه به اهل‌بیت (ع) و آثار دینی را افزایش می‌دهد.
توصیه شما به حضور خانوادگی در این مراسم چیست و چه برکاتی دارد؟
حضور در این راهپیمایی هرچه باشکوه‌تر و با جمعیت بیشتر باشد، ارزشمندتر است، به‌خصوص برای کسانی که توانایی آن را دارند. البته در این روز‌های گرم، ممکن است برخی افراد مانند کسانی که نوزاد یا کودکان کم‌حوصله دارند، نتوانند شرکت کنند، اما جوانان، پیران و افراد میانسال که توانایی و تحملش را دارند، می‌توانند با هم در این زیارت شرکت کنند و جلوه زیبای خانواده ایرانی را به نمایش بگذارند.
نکته مهم دیگر این است که افراد پس از بازگشت از این سفر نیز باید روحیه و حال‌وهوای زیارت را حفظ کنند. خداوند در ابتدای سوره مؤمنون، هنگام بیان صفات مؤمنان می‌فرماید: «مؤمنان رستگار شدند، آنان که در نمازشان فروتن هستند.» این آیه به معنای خواندن نماز از صبح تا شب نیست، بلکه منظور این است که فرد در تمام رفتار و کردار خود، مراقب باشد و خود را در فضایی شبیه به فضای نماز قرار دهد. یکی از برکات بزرگ زیارت اربعین و به‌خصوص زیارت امام حسین (ع)، این است که انسان را به جایی می‌رساند که همیشه احساس کند در حال زیارت است، یعنی ویژگی‌های یک زائر را در زندگی خود رعایت کند، حدود و مرز‌هایی را که اهل‌بیت (ع) تعیین کرده‌اند، پاس بدارد و در «رحمت اهل‌بیت (ع)» غرق شود.
در زیارت عاشورا می‌خوانیم: «السلام علیک و علی الارواح التی حلت بفنائک؛ سلام بر تو و بر ارواحی که در «فنای» تو حلول کرده‌اند.» ما به امام حسین (ع) می‌گوییم سلام بر تو‌ای حسین (ع) و بر شهیدانی که در «فنای» تو حل شده‌اند. «فنا» به معنای پناهگاه یا محل امن است. در خانه‌های اعراب، فضایی حصارکشی شده بود که تحت حمایت خانواده قرار داشت و اگر کسی مرکب یا اموالی را آنجا قرار می‌داد، تحت حفاظت بود و کسی نمی‌توانست به آن تعرض کند. ما با گفتن این جمله به امام حسین (ع) و شهیدان کربلا سلام می‌کنیم و منظور این است که آنها در رحمت الهی غرق شده‌اند.
«فنا» (پناهگاه الهی) به روی هیچ‌کس بسته نیست، بلکه درِ آن به روی تمام عاشقان امام حسین (ع) تا قیامت باز است. زیارت اربعین یکی از وسیع‌ترین راه‌های رسیدن به این «فنا» محسوب می‌شود.
چگونه و با چه شیوه‌هایی پیام‌های اربعین را برای کودکان و نوجوانان بازگو کنیم تا این فرهنگ را به آنان انتقال دهیم؟
مسیر اربعین برای همه یکسان نیست. برخی می‌توانند کودکان و نوجوانان خود را همراه ببرند، اما عده‌ای به دلایل مختلف، مانند گرمای هوا یا مشکلات دیگر، قادر به این کار نیستند. اما امام صادق (ع) فرموده‌اند برای زیارت امام حسین (ع)، حتی اگر مجبور به گدایی شوید، این کار را انجام دهید. کربلا با مکه فرق دارد. به مکه تنها زمانی می‌توانید بروید که توانایی مالی داشته باشید، از امنیت برخوردار باشید و غذای کافی داشته باشید، اما برای کربلا، حتی اگر لازم شد روی برف‌ها سینه‌خیز بروید یا بدن‌تان را روی خار‌ها بکشید، این کار را انجام دهید. امام صادق (ع) فرمودند: «کشتی نجات ما اهل‌بیت (ع)، کشتی حسین (ع) است که هم بزرگ است و هم سریع» بنابراین انتقال مفاهیم فرهنگ اربعین و عاشورا به کودکان و نوجوانان، مطالب متعددی را در بر می‌گیرد. می‌توان از مجموعه اسرای کربلا گفت. دختران و پسران نوجوانی که در این کاروان اسیر بودند، مانند امام باقر (ع) که در پنج یا شش سالگی در این کاروان حضور داشتند. شرح حال این مسیر، تحمل سختی‌ها، رسیدن به هدف مهم، پذیرش تمام درد‌ها و کتک‌ها و حتی مقایسه آن با امروز، بسیار تأثیرگذار است.
وقتی شما برای حق می‌ایستید، تمام درد‌ها را به جان می‌خرید. نوجوانی مانند حضرت قاسم (ع) جانش را در طبق اخلاص می‌گذارد یا عبدالله بن حسن (ع) اینگونه فدا می‌شود. حتی یکی از اطفال اصحاب امام حسین (ع) که ۱۱ یا ۱۲ سال بیشتر نداشت، لباس رزم پوشید و مقابل امام حسین (ع) ایستاد. وقتی امام (ع) به او گفتند به خیمه برگردد او گفت مادرش این لباس را بر تن او کرده، این نشان‌دهنده آگاهی‌بخشی است. آگاهی‌بخشی یعنی اینکه شما اول حق را به کودک و نوجوان بشناسانید، مفاهیم حق را به او بیاموزید و جلوه‌های حق و باطل را به او نشان دهید. این آگاهی‌بخشی به کودکان و نوجوانان می‌تواند به روش‌های مختلفی صورت گیرد، از طریق کتاب، نقاشی، تعزیه، نمایشنامه، تئاتر و حتی فیلم‌های سینمایی. قصه‌ها را می‌توان با زبان کودکانه تعریف و با وضعیت کنونی مقایسه کرد.
چرا کودک فلسطینی امروز در غزه می‌ایستد و تمام درد‌ها را به جان می‌خرد؟ چرا در حالی که قرآن می‌خواند، به قاتلش اشاره می‌کند و می‌گوید: «می‌روم و شکایت شما را به خدا می‌کنم؟» این به دلیل ایجاد اعتقاد، خداشناسی و رسیدن به نکات مهم است. به نظرم، این مفاهیم را می‌توان با روش‌های مختلف به کودکان و نوجوانان منتقل کرد.
بعد از حضور چه کنیم این برکات و توجهات ماندگار شود؟
برای آنکه در خانه امام حسین (ع) بمانیم، راه بسیار ساده‌ای وجود دارد، قدمی که امام حسین (ع) برداشتند، ما هم همان قدم را برداریم و نگاهی که ایشان داشتند، ما هم همان نگه را داشته باشیم.
ویژگی‌های علی‌اکبر (ع) و عباس بن علی (ع) را ببینید. حضرت امیر (ع) ۱۴ پسر داشتند که چهار نفر از آنها فرزندان‌ام‌البنین بودند. عباس بن علی (ع) از پدر و مادر یکسان با سه برادر دیگرش بود که آنها نیز از شهدای کربلا هستند و درجات‌شان عالی است، اما عباس (ع) در جایگاهی قرار گرفت که امام سجاد (ع) فرمودند روز قیامت شهدا به حال عباس (ع) غبطه می‌خورند.
چه چیزی باعث شد ایشان به این جایگاه برسند؟ دلیلش این بود که او با تمام وجود، نگاهش به امام و ولی زمانش بود. کوچک‌ترین مسئله‌ای که ممکن بود باعث ناراحتی امام شود، هرگز در عباس بن علی (ع) بروز نکرد. همین‌طور در علی‌اکبر (ع) و زینب کبری (س) نیز چنین بود. به همین دلیل، آنها در عالی‌ترین جایگاه قرار گرفتند.
شیخ مفید از پسرش پرسید: «پسرم، می‌خواهی چکاره شوی؟» پسرش گفت: «می‌خواهم مثل شما بشوم.» پدرش پاسخ داد: «هیچ نمی‌شوی! من می‌خواستم امام صادق (ع) شوم، این شدم.» این بدان معناست که طبع بلند برای انسان لازم است. پس از سفر، انسان باید بالاترین جایگاه و برکات سفر را برای خود آرزو و سعی کند به آن برسد. این امر قطعاً دور از دسترس نیست، اهل‌بیت (ع) به چنین فردی عنایت می‌کنند و اگر اراده کند، آن را به او عطا می‌کنند.
چه آسیب‌ها و بدعت‌هایی این حماسه بزرگ را تهدید می‌کند؟
این نکته که دشمنان تلاش می‌کنند به ظرفیت عظیم جهان تشیع ضربه بزنند، بسیار مهم است. امروزه شاهد توطئه‌هایی هستیم. به عنوان مثال، دو، سه شبکه اروپایی مانند ZDF آلمان، بی‌بی‌سی جهانی، بی‌بی‌سی فارسی و یورونیوز، تصاویری از مسیر نجف به کربلا در ایام اربعین منتشر کرده‌اند. در حالی که سفر اربعین به پایان رسیده بود، آنها شروع به فیلمبرداری از زباله‌های باقی‌مانده در مسیر کردند. با توجه به اینکه بیش از ۱۵ تا ۱۶ میلیون نفر در این مسیر طی طریق کرده‌اند و این جمعیت عظیم، طبیعتاً زباله‌هایی به جا می‌گذارد که تمیز و پاک‌سازی می‌شود، اما هدف آنها سوءاستفاده است.
ما باید مراقب باشیم و تا جایی که می‌توانیم، بهانه‌ای دست دشمنان ندهیم، حتی به موضوع پاکیزگی و نظافت هم اهمیت دهیم. دوم اینکه باید در عالی‌ترین شکل ممکن، وحدت و انسجام جهان اسلام را به نمایش بگذاریم. برادران اهل سنت نیز در این سفر حضور دارند و برای زیارت می‌آیند. باید بسیار مراقب باشیم که مفاهیم این زیارت به درستی منتقل شود و خدای نکرده عبارات تفرقه‌آمیز مطرح نشود. همچنین باید دقت کنیم جملاتی بیان نشود که در میان زائران کشور‌های مختلف، سوءتفاهم ایجاد کند.
در رابطه با مباحث دینی نیز باید دقت نظر بیشتری به خرج دهیم تا بدعت صورت نگیرد. بدعت به معنای نوآوری در دین است. ما بدعت حسنه داریم، اما آنچه در شرع مقدس انجام گرفته، سنت اهل‌بیت (ع) و دستورات دینی است که باید رعایت شوند.
بنابراین باید مراقب برخی رفتار‌ها باشیم. امروز باید حواس‌مان جمع باشد که عده‌ای در دنیا با تمام ابزار‌ها در تلاشند تا شیعه را به عنوان مجموعه‌ای خشن در جهان اسلام معرفی کنند. این تصویر غلط را باید از اذهان پاک کنیم. آنها اسلام را به عنوان یک دین خشن معرفی می‌کنند؛ ما باید این تصور را از بین ببریم و به جهانیان بفهمانیم که پیامبر گرامی ما، پیامبر رحمت و مودت برای بشریت بوده‌اند، ایشان «رحمت للعالمین» هستند.
در اربعین باید به همه عالم فریاد بزنیم و معرفی کنیم که حسین بن علی (ع) یعنی رحمت وسیع خدا. این حقیقت را باید در این حماسه بزرگ به تصویر بکشیم. همچنین باید مراقب فتنه‌انگیزان و تفرقه‌افکنان باشیم. اگر کسی را دیدیم که به دنبال ایجاد اختلاف در جامعه اربعینی است، او را طرد کنیم و هرگز به حرف‌هایش اهمیت ندهیم. باید مراقب باشیم که به این حضور اربعینی که یک حماسه بی‌نظیر است، لطمه‌ای وارد نشود.
زیارت امام حسین در ایام‌های دیگری هم سفارش شده است. چرا حضور در اربعین پرشورتر است؟
کاملاً درست می‌فرمایید. ما سفارشات متعدد و فراوانی برای زیارت امام حسین (ع) در ایام و اوقات مختلف داریم، از شب مبعث گرفته تا شب قدر، عرفه، نیمه شعبان، ایام ماه رجب و خود روز عاشورا. همه اینها برای زیارت هستند.
اما دلیل جریان اربعین این است که علاوه بر زیارت، می‌خواهد فریاد بزند که حسین بن علی (ع) پیروز این میدان است و او زمینه‌ساز پیروزی حجت خدا و فرزند عزیزش، امام عصر (ارواحنا فدا) خواهد بود؛ بنابراین اربعین مقدمه‌ای است برای ظهور حضرت حجت (عج) و این خورشید عالم‌تاب باید روز به روز بیشتر نمایان و به جامعه معرفی شود. بنابراین شور اربعینی همراه با شعور حسینی و شعور عاشورایی، زائران اباعبدالله (ع) را به این سمت سوق می‌دهد که این نکته را درک کنند و به جایی برسند که بتوانند بگویند: «اللهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد.» یعنی تمام حیات و ممات ما، دوستداران اهل‌بیت (ع)، شبیه خود اهل‌بیت (ع) باشد.
زائران چه آدابی را برای حضورشان لحاظ کنند تا شور همراه با شعور درک شود؟
زائران گرامی در مسیر پیاده‌روی اربعین با نهایت دقت و توجه حرکت کنید، چراکه از اتفاقات پیش‌رو بی‌خبرید. علامه سید مهدی بحرالعلوم (رحمة الله علیه) نقل می‌کنند در مسیر پیاده‌روی از سامرا به کربلا در حالی که به عظمت فداکاری امام حسین (ع) برای خداوند می‌اندیشیدم، سواری به من رسید و فرمود: «سید مهدی، به چه فکر می‌کنی؟» پاسخ دادم: «به این موضوع که خداوند چگونه می‌خواهد در برابر فداکاری‌های امام حسین (ع) تلافی کند؟» آن سوار فرمود: «خداوند نمی‌تواند عظمت خود را به حسین (ع) بدهد، اما هرچه دارد، به پای او می‌ریزد. از این رو، کسانی که با حسین (ع) به سوی خدا می‌آیند، به بهترین نحو به خواسته‌هایشان می‌رسند.»
پس از این گفتوگو، متوجه شدم آن سوار، حضرت مهدی (عج) بودند که اینگونه به من پاسخ دادند. ایشان همچنین فرمودند امام حسین (ع)، مادرشان و فرزندان‌شان در این مسیر، دعاگوی زائران هستند. اشعاری نیز به امام زمان (عج) نسبت داده شده که آیت‌الله سیستانی (حفظه الله) در خواب، این اشعار را از ایشان شنیده و برای زائران اربعین خوانده‌اند. این اشعار بیانگر جایگاه ویژه زائران اربعین است. در این مسیر، با امام حسین (ع) عهد ببندید و از ایشان بخواهید تا معرفت حسینی به شما عطا کنند تا در شمار امام حسین‌شناسان قرار گیرید.
مرحوم شیخ جعفر مجتهد (رحمة الله علیه) نقل می‌کنند پس از ۵۰ سال جست‌و‌جو برای یافتن علم کیمیا در ورودی حرم امام حسین (ع) با شخصی روبه‌رو شدند که پس از سال‌ها، علم کیمیا را به او داد. شیخ جعفر با لرزش دست، آن را به داخل شریعه فرات ریخت و با گریه گفت: «حسین جان! هیچ علمی بالاتر از معرفت به تو نیست.»
خوشا به حال کسانی که به معرفت امام حسین (ع) دست می‌یابند و در این مسیر ساخته می‌شوند. رعایت آداب حضور در محضر امام معصوم (ع) بسیار مهم است. امام صادق (ع) فرمودند: «هنگامی که وارد کربلا می‌شوید، بیش از سه روز نمانید.» همچنین فرمودند: «در شهر بی‌کفن‌ها، پیراهن نخرید.» چراکه در این شهر، پیراهن‌ها غارت شد. شهری که چادر زنان نیز غارت شد، از آنجا سوغاتی نخرید. اگر قصد خرید سوغاتی دارید، از نجف، کاظمین یا سامرا خرید کنید، اما از کربلا، تنها معرفت و شناخت اهل‌بیت (ع) را سوغات ببرید تا ان‌شاءالله دنیا و آخرت‌تان تأمین شود.
