جوان آنلاین: اصلاً دور از انتظار نبود که در نخستین نشست خبری وزیر بهداشت بعد از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه سؤالات خبرنگاران همچنان حال و هوای آن روز‌ها را داشته باشد. آمادگی وزارتخانه متولی سلامت مردم و اولویت‌هایش در روز‌های پیش رو مهم‌ترین محور‌هایی بود که در پرسش و پاسخ خبرنگاران با محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت دولت چهاردهم مطرح شد. وزیر بهداشت در پاسخ به پرسش «سه اقدام مهم وزارت بهداشت در سال جاری چیست؟» با اولویت دادن به اقدام در بحران‌ها اینگونه توضیح داد: «اقدام در بحران‌ها به ویژه در دوران جنگ، یکی از کار‌های مهم وزارت بهداشت است. حضور جامعه پزشکی و وزارت بهداشت در زمینه مدیریت بحران جنگ، یک کار بسیار مهم است؛ اقدامی که از تمام اقدامات مهم‌تر بود، کار همکاران پزشک، پرستار، اورژانس و هلال احمر بود که کاری کارستان کردند؛ به حدود ۵ هزارو۷۰۰مجروح رسیدگی شد و همچنین به دلیل پیش‌بینی‌هایی که صورت گرفته بود در زمینه تجهیزات، امکانات و دارو‌های لازم دچار کمبود نشدیم. پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌ها ایستادند و بیش از حد انتظار در این بحران عمل کردند.»
۱۲ روز جنگ و آثار و تبعاتش به گونه‌ای است که انگار هیچ چیزی شبیه دوران قبل از جنگ نمی‌شود. حالا هم همچنان اولویت‌های کشور در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه سلامت حول محور مقابله با بحران‌ها می‌چرخد. همچنانکه اقدام در بحران و حضور جامعه پزشکی در جنگ یکی از نخستین اولویت‌های وزارت بهداشت برشمرده شد.
آمادگی کامل نظام سلامت
وزیر بهداشت همچنین در پاسخ به سؤالی درباره تدابیر در نظر گرفته شده برای مواجهه با بحران‌های احتمالی اظهار کرد: «ما صلح را بسیار دوست داریم، اما در عین حال مواجهه با جنگ و هر بحرانی کاری علمی و تجربی است. چگونگی مواجهه با مجروحان انبوه بخشی از کتاب‌های تروماست و همچنین آمادگی نیرو‌های پزشکی و پرستاری نیز برای کار در محل و جابه‌جایی بیماران بسیار مهم است. آمادگی‌های لجستیکی از نظر آمبولانس، تجهیزات پزشکی و ... نیز بسیار مهم است. به عنوان مثال در جنگ ۱۲ روزه بیش از ۱۰ میلیون سرم وارد کشور شده بود و هزارو ۵۰۰ واحد خون آماده داشتیم، در زمان جنگ در همین زیرزمین وزارت بهداشت همه بحث‌ها را مرور می‌کردیم، الان هم آمادگی کامل برای مواجهه با بحران‌ها را داریم.»
توجه به تبعات آلودگی هوا
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت درباره دیگر اولویت‌های وزارتخانه متبوعش با اشاره به بحران آلودگی هوا اینگونه توضیح داد: «اهمیت آلودگی هوا و تأثیر آن بر سلامت مردم را مطرح کردیم. بررسی‌ها بیانگر این است که سالانه ۵۰هزارنفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. مشکل آلودگی هوا، خودرو‌ها و کارخانه‌ها، مسائلی است که به حوزه سلامت تحمیل شده است و باید برای آن چاره‌اندیشی کرد.»
وزیر بهداشت با بیان اینکه ۷۰۰هزار کودک به دلیل آلودگی هوا سالانه در سطح جهان جان خود را از دست می‌دهند، گفت: «این موضوع، بیانگر این است که آلودگی هوا یک موضوع جهانی است.»
ظفرقندی به بیان چالش بسنده نکرد و راهکار هم داد. وی درباره ضرورت توجه به سوخت‌های پاک گفت: «تعداد روز‌های آفتابی کشور حدود ۳۰۰روز است و باید از این موضوع برای کاهش میزان وابستگی به انرژی‌های فسیلی استفاده کرد. موضوع کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی در دولت تصویب شده و این موضوع از سوی وزارت نیرو و معاونت علمی ریاست جمهوری پیگیری می‌شود.»
وزیر بهداشت با بیان اینکه سومین اقدام وزارت بهداشت ورود به موضوع جمعیت است، خاطرنشان کرد: «کاهش جمعیت، یک خطر بزرگ برای آینده کشور به حساب می‌آید. بررسی میزان نرخ رشد جمعیت کشور بیانگر این است که نرخ رشد جمعیت کشور، روندی نزولی دارد، به نحوی که جمعیت نوزادان متولد شده در سال گذشته برای نخستین بار به کمتر از یک‌میلیون نفر رسید و حدود ۹۸۰هزار نفر بود. وزارت بهداشت به منظور حل موضوع جمعیت برنامه‌های متعددی در نظر دارد.»
ظفرقندی تأکید کرد: «همواره در ارتباط با بحران‌ها و مسائل مختلف پیش‌بینی‌های لازم را انجام می‌دهیم، به طور مثال، سرم به میزان کافی تهیه کرده‌ایم تا در شرایط بحرانی دچار مشکل نشویم، به دلیل اینکه تولید کارخانه‌های سرم‌سازی کشور مشخص است، پیش‌بینی‌های لازم را انجام می‌دهیم، همچنین برای اربعین آمادگی کامل داریم.»
کاهش کمبود‌های دارویی از ۱۷۰ قلم به ۷۰ قلم
وزیر بهداشت درباره مشکلات دارویی گفت: «هنگامی که دولت چهاردهم سکان هدایت امور را در دست گرفت، ۱۷۰ قلم کمبود دارویی در حوزه دارو‌های مهم و بیمارستانی کشور داشت، اما این تعداد به حدود ۷۰ قلم رسیده است. کشور با وجود مشکلاتی مانند تحریم‌ها توانسته است با استفاده از علم خود بر مسائل چیره شود.»
ظفرقندی با بیان اینکه انتقال ارز از دیگر مشکلات تأمین دارو است، افزود: «به طور مثال برخی شرکت‌های تأمین‌کننده دارو ارز را انتقال می‌دهند، اما به دلیل تحریم‌ها دارو در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد.»
وی درباره دیگر مشکلات حوزه دارو به چالش دارو با جابه‌جایی ناگهانی جمعیت اشاره کرد و گفت: «جابه‌جایی ناگهانی جمعیت به دلیل برخی مسائل از دیگر مسائل تأمین دارو به حساب می‌آید. به طور مثال، ۴میلیون نفر به جمعیت استان گیلان در زمان جنگ اضافه شد، اما به دلیل پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته مشکلی در زمینه دارو و خدمات به وجود نیامد.»
وزیر بهداشت درباره وضعیت دارو‌های سرطانی توضیح داد: «اگر دارو‌های بیماران سرطانی مشمول فهرست بیمه باشد، شامل پوشش ۷۰ تا ۹۰درصدی خدمات بیمه‌ای می‌شود. برخی دارو‌های سرطانی از تکنولوژی بالایی برخوردار هستند و اگر این دارو‌ها در فهرست بیمه قرار گیرند، مشمول پوشش بیمه‌ای می‌شوند. بررسی پوشش بیمه‌ای دارو‌ها در کشور‌های مختلف در کمیسیون‌های تخصصی انجام می‌شود. این کمیسیون‌ها با توجه به هزینه اثربخشی و میزان سهم نظام سلامت از تولید ناخالص ملی به شرط مقرون‌به‌صرفه‌بودن یک دارو، آن دارو را در فهرست بیمه‌ای قرار می‌دهند.»
جبران نقدینگی دارو
وزیر بهداشت در پاسخ به سؤالی درباره نقدینگی حوزه دارو نیز گفت: «کمبود نقدینگی در حوزه دارو از چالش‌های مهم است و برای آن چند اقدام را پیگیری کرده‌ایم و در حال انجام آن هستیم. یکی از اقدامات آن است که به تدریج و بسته به توان بیمه‌ها باید قیمت دارو‌ها واقعی و متناسب با هزینه تمام شده باشد. برهمین اساس سعی کردیم قیمت آن دسته از دارو‌هایی که تولید آن برای کارخانه به صرفه نبود، واقعی شود تا صنعت بتواند به حیاتش ادامه دهد.»
به گفته وی از سوی دیگر نیز برای جبران نقدینگی در حوزه دارو باید پرداخت بیمه‌ها به شرکت‌های دارویی منظم باشد. سال گذشته در جلسه سران سه قوه مصوب شد ۲۵ همت دریافت کنیم، براین اساس حدود ۵۵ درصد از عقب‌ماندگی نقدینگی داروخانه‌ها را جبران کردیم، همچنین با کمکی که از صندوق توسعه ملی گرفتیم، منابعی تأمین شد که این منابع هم عمدتاً برای تدارک تجهیزات و دارو در حال استفاده است.
اجرای نظام ارجاع برای کاهش پرداخت از جیب مردم
پرداخت از جیب مردم و رشد سرسام‌آور هزینه‌های سلامت هم سؤال دیگری بود که وزیر بهداشت درباره برنامه‌های این وزارتخانه برای کاهش پرداخت از جیب مردم اینگونه توضیح داد: «بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، میزان پرداخت از جیب مردم باید به ۳۵درصد برسد. اگر خواهان اجرای کاهش پرداخت هزینه‌ها از جیب مردم هستیم، باید از برنامه نظام ارجاع و پزشکی خانواده تبعیت کنیم تا کاهش پرداخت از جیب مردم محقق شود.»
ظفرقندی درباره پوشش بیمه‌ای خدمات گفت: «بیمه‌های سلامت، تأمین اجتماعی و نیرو‌های مسلح سه سازمان بیمه‌گر اصلی کشور به حساب می‌آید. نکته مهم و اساسی این است که بودجه مورد نیاز این بیمه‌ها باید تأمین شود تا خدمات تحت پوشش بیمه قرار گیرد. بررسی‌ها بیانگر این است که میزان مطالبه سازمان بیمه سلامت ایرانیان از دولت حدود ۳۰هزارمیلیارد تومان است.»
وی ادامه داد: «هنگامی که سکان هدایت وزارتخانه را در دست گرفتم، میزان بدهکاری وزارت بهداشت به داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها و پرسنل نظام سلامت حدود ۹۷هزارمیلیارد تومان بود که برای کاهش میزان بدهکاری تلاش کردیم. اگر مطالبات بیمه‌ها به درستی پرداخت شود، میزان پرداخت از جیب مردم کاهش می‌یابد.»
ظفرقندی در پاسخ به پرسشی درباره اجرای برنامه پزشکی خانواده هم گفت: «موضوع برنامه پزشکی خانواده از برنامه چهارم توسعه مطرح شده و از موارد اصلی برنامه هفتم توسعه به حساب می‌آید. اجرای برنامه پزشکی خانواده به دلیل «عدالت در نظام سلامت» و «ساماندهی نظام سلامت» اهمیت دارد و به دلیل این مسائل اجرا می‌شود.» از نگاه وی اجرای برنامه پزشک خانواده سبب می‌شود دسترسی افراد کم‌درآمد و ساکن مناطق روستایی به پزشک متخصص محقق شوید، همچنین اجرای این برنامه سبب کاهش هزینه‌های نظام سلامت می‌شود و نظام سلامت را هدفمند می‌کند.
وزیر بهداشت در ادامه صحبت‌هایش در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره ساخت‌وساز‌های بیمارستانی نیز تصریح کرد: «ساخت هر تخت بیمارستانی حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد، برای امسال حدود ۶ هزار تخت بیمارستانی به مجموعه نظام سلامت کشور اضافه می‌شود.»
ظفرقندی همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره دیپلماسی سلامت با سایر کشورها با توجه به تحولات اخیر در منطقه اظهار کرد: «دیپلماسی سلامت فراتر از تحولاتی است که در منطقه اتفاق افتاده است. یکی از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت در این دوره گسترش دیپلماسی سلامت بوده است، یعنی گسترش علم و روابط بهداشتی با سایر کشورها. اگر بخواهیم در مرز علم دنیا حرکت کنیم، چاره‌ای نداریم که روابط دیپلماتیک را گسترش دهیم.»
ظفرقندی درباره ترمیم حقوق دستیاران نیز گفت: «در این دولت تبدیل دستیاری به شغل مصوب و افزایش حقوق ۳۰ درصدی برای دستیاران در نظر گرفته شد. این افزایش حقوق از مردادماه امسال اجرایی می‌شود.»
دست یاری وزارت بهداشت به سوی رسانه‌ها
وزیر بهداشت در این نشست خبری با تأکید بر اینکه هیچ وزارتخانه و نهادی به میزان وزارت بهداشت با مردم در ارتباط مستقیم و تنگاتنگ نیست، درباره نقش و جایگاه رسانه‌ها در راستای ارتباط وزارت بهداشت با مردم گفت: «همکاری وزارتخانه با رسانه‌ها باید به نحوی باشد که بتوانیم خدمات را به بهترین شکل ممکن ارائه دهیم. اگر ارائه خدمات با علم و آگاهی مردم همراه باشد، به بهترین شکل ممکن در حوزه درمان و پیشگیری ارائه می‌شود. من از رسانه‌ها می‌خواهم دست یاری وزارت بهداشت را بگیرند.»
ظفرقندی با بیان اینکه حوزه سلامت برای ارتقای سواد سلامت به همکاری رسانه‌ها نیاز دارد، توضیح داد: «بررسی‌ها بیانگر این است که بسیاری از مردم به دیابت مبتلا هستند؛ بیماری‌ای که به چشم، عروق، کلیه و قلب آسیب می‌زند. اگر سواد سلامت مردم ارتقا یابد، چنین مسائلی اتفاق نمی‌افتد.»
به گفته وی بسیاری از سرطان‌ها با آموزش قابل پیشگیری است. نه تنها سرطان‌ها بلکه بیماری‌های قلبی- عروقی نیز چنین ویژگی‌ای دارند. سواد سلامت می‌تواند از طریق مکتوب، فضای مجازی و گوشی‌های موبایل ارتقا یابد.
ظفرقندی با بیان اینکه در نظر داریم آموزش مواجهه با بحران را به مردم ارائه دهیم، گفت: «آموزش بحران یعنی چگونگی مواجهه با بحران و مسائلی مانند چگونگی خروج در بحران را به مردم آموزش دهیم.»
