جوان آنلاین: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از آغاز برنامه‌ای خبر داده است که با هدف ساماندهی شبکه بانکی، کاهش ریسک‌های حقوقی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی اجرا می‌شود. در این طرح، یک «درگاه ثبت درخواست حذف داوطلبانه حساب‌های بانکی مازاد» راه‌اندازی خواهد شد که امکان بستن حساب‌های بلااستفاده را بدون نیاز به مراجعه حضوری برای شهروندان فراهم می‌کند.
طبق آمار‌های رسمی، در حال حاضر حدود ۶۵۰میلیون حساب سپرده بانکی در کشور فعال است، در حالی که برآورد‌ها نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از این حساب‌ها مازاد بر نیاز صاحبان آنهاست و بسیاری از آنها سال‌هاست مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. میانگین تعداد حساب برای هر ایرانی بالای ۱۸سال حدود ۱۰حساب است، اما استفاده مداوم معمولاً از دو یا سه حساب انجام می‌شود. این حجم از حساب‌های مازاد، بستری مناسب برای پنهان کردن تراکنش‌های غیرقانونی ایجاد می‌کند. بررسی‌ها نشان داده که در پرونده‌های قضایی مختلف، از حساب‌های بلااستفاده برای انجام جرائم مالی، تأمین مالی فعالیت‌های غیرقانونی و حتی اخلال در بازار استفاده شده است.
درگاه جدید به گونه‌ای طراحی می‌شود که صاحبان حساب بتوانند با ثبت شماره حساب و تعیین یک حساب مقصد، درخواست بستن حساب‌های اضافی خود را ثبت کنند. پس از بررسی و در صورت نبود مانع، بانک مربوط حساب را خواهد بست و موجودی آن به حساب تعیین‌شده منتقل می‌شود. هدف‌گذاری این طرح کاهش تعداد حساب‌های سپرده بانکی از ۶۵۰میلیون به ۳۰۰میلیون طی دو سال آینده است. این اقدام علاوه بر کاهش هزینه‌های عملیاتی در نظام بانکی، ریسک‌های حقوقی متوجه افراد را نیز به طور چشمگیری کم خواهد کرد.
یکی از چالش‌های مهم که این طرح به آن پاسخ می‌دهد، پدیده «اجاره حساب بانکی» است. در این روش، برخی افراد حساب یا حتی سیم‌کارت خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند تا تراکنش‌های غیرحضوری انجام شود. این کار که تخلف جدی محسوب می‌شود، باعث می‌شود مسئولیت کامل اقدامات غیرقانونی بر عهده صاحب اصلی حساب قرار گیرد، حتی اگر خود او بی‌اطلاع باشد. برخی افراد به دلایل مختلف، از جمله اعتماد یا انگیزه‌های انسان‌دوستانه، حساب‌های خود را به آشنایان یا اتباع خارجی غیرمجاز می‌سپارند، بی‌آنکه بدانند این کار می‌تواند تبعات کیفری و مالی سنگینی به دنبال داشته باشد. بانک مرکزی طی سال‌های اخیر محدودیت‌هایی برای تعداد حساب‌های هر فرد در شبکه بانکی اعمال کرده است، اما به دلیل باقی ماندن حساب‌های قدیمی و عدم استقبال گسترده مردم از بستن حساب‌های اضافی، راه‌اندازی این درگاه به عنوان یک اقدام سریع و مؤثر در دستور کار قرار گرفته است.
