جوان آنلاین: کانال تلگرامی پژوهشکدهٔ مطالعات پیشرفتهٔ خاورمیانه مطلبی با عنوان متغیر پتروشیمی در سفر ترامپ به عربستان سعودی منتشر کرد:
یک بخش کمتر مورد توجه در جریان سفر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده به خاورمیانه و عربستان سعودی، مساله سرمایه‌گذاری سعودی در صنعت پتروشیمی آمریکا است. از نظر تاریخی، صنایع پتروشیمی عربستان، قدمتی تاریخی دارند. تقریباً اندکی پس از آنکه ایران در پیش از انقلاب اسلامی کوشش کرد تا با سرمایه‌گذاری مشترک با ژاپن و تشکیل شرکت پتروشیمی ایران-ژاپن، صنعت ملّی پتروشیمی خود را راه اندازی کند، سعودی هم وارد عرصه این صنعت پرسود شد.
اما چرا عربستان در صنعت پتروشیمی آمریکا سرمایه گذاری میکند؟
سریعترین جواب قابل تصور آن است که سعودی مازاد سرمایه دارد و برای تنوعبخشی به اقتصاد و منابع درآمدی خود و همین طور تعمیق روابط استراتژیک با آمریکا دست به این سرمایه‌گذاری زده است.
اما نگاهی عمیقتر به جزئیات این سرمایه‌گذاری و روند تحولات پیش روی اقتصادی آمریکا از آن حکایت دارد که سعودی نقشههای بلندمدتتر و پرسودتری مد نظر دارد. سرمایه‌گذاری عربستان در پتروشیمی آمریکا شامل پروژه‌های مشترک با شرکت‌های آمریکایی و همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌های پتروشیمی آمریکایی است.
به عنوان مثال، شرکت آرامکو با شرکت داو کمیکال پروژه‌های مشترکی دارد. شرکت سپکیم هم به دنبال شریک آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز شیل است. سه سرمایه‌گذاری عمده صورت گرفته در جریان سفر اخیر ترامپ به عربستان شامل موارد زیر است:
شرکت «صدارة للکیمیائیات» پروژ‌های مشترک بین آرامکو سعودی و داو کمیکال آمریکایی با سرمایه‌گذاری ۷۸ میلیارد ریال سعودی
۲۲.۵ میلیارد ریال سعودی در شرکت سعودی پلیمرز؛
۱۹.۶ میلیارد ریال سعودی در شرکت پتروشیمی «جبیل»، پروژ‌های مشترک بین شرکت‌های سعودی و آمریکایی.
عربستان به دنبال ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی در آمریکا است. اما چرا سعودی چنین طرحی دارد؟
اولاً آمریکا در زمینه تولید گاز و تامین خوراک گازی صنایع پتروشیمی به احتمال بسیار زیاد با مازار عرضه قابل توجه مواجه خواهد شد. صنعت گاز شیل در آمریکا با مازار تولید مواجه است. به دلایل مختلفی، احتمال اینکه این مازار عرضه در بازار آمریکا یا حتی بازار‌های جهانی به راحتی قابل جذب باشد کمتر است. صنایع پتروشیمی سعودی میتوانند با نرخی بسیار پایین (بدون احتساب هزینه انتقال این گاز به بازار‌های خارجی) از آنها برای تولید محصولات پتروشیمی استفاده کنند. این مازار عرضه می‌تواند در بلند مدت نرخهای ترجیحی مطلوبتری را پیش چشم سعودی قرار دهد و آن را به خرید ارزانتر خوراک قادر کند.
ثانیاً آمریکا فعلاً تا مدت زمان نامشخصی در آینده سیاست اعمال تعرفه در پیش گرفته است. سعودی با تولید این محصولات در داخل آمریکا قادر به فروش آن در بازار محلی این کشور خواهد بود بدون آنکه فشار تعرفهای را متحمل گردد.
ثالثاً با همه مواضعی که ترامپ در رابطه با نفت و گاز و خودرو‌های بنزینی دارد، باید گفت روند گذار از نفت یا دست کم سوخت‌هایی مانند بنزین و گازوئیل آغاز شده است. سعودی به این نکته ملتفت است و قصد دارد تا از طریق تسلط بر بخش تولید و عرضه محصولات پتروشیمی در بازار آمریکا، یک ضلع مهم اقتصاد هیدروکربوری را برای آینده منافع خود تضمین کند.
رابعاً چین تسلطی بسیار گسترده بر تولیدات پتروشیمی در سطح جهانی دارد. چین حسب برآورد‌ها تا سال ۲۰۳۰ حدود ۲۹ درصد از ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سعودی میداند رقابت آمریکا و چین سال به سال در حال تشدید و وخامت است. این رقابت همه زوایای فعالیت اقتصادی و صنعتی و از جمله پتروشیمی را هم در بر خواهد گرفت. اگر سعودی یکه تاز صنعت پتروشیمی آمریکا شود، آنگاه این احتمال در آینده وجود خواهد داشت که در صورتی که شرکت‌های چینی، از بازار پتروشیمی آمریکا حذف شوند، سعودی سهمی تضمین شده و قابل توجه را از آن خویش سازد.
