جوان آنلاین: پلیس راهور تهران بزرگ برای مدیریت ترافیک با آسیب‌های بی‌شماری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، آسیب‌هایی که ارتباطی به مأموریت‌های پلیس ندارد و به دلیل ترک فعل‌های سازمان‌های دیگر، آسیب‌ها روی پلیس آوار شده است. بالا بودن شاخص فلاکت در حوزه فرهنگ، مصونیت پولادین مافیای خودرو در تمرد از وظایف قانونی خود، ضعف مفرط حوزه حمل و نقل عمومی و مواردی از این دست باعث تبدیل شدن پایتخت به پارکینگی بزرگ شده است. خوشبختانه پلیس راهور در بیان مسیر‌های برون‌رفت از معضلاتی که گریبان ترافیک را گرفته است، صراحت‌بیان کامل داشته، اما بی‌توجهی به مطالبات مطرح شده سبب شده است گره‌های ترافیکی هر روز کورتر و آسیب‌های آن در بدنه اجتماعی بیش از گذشته رسوب کند. معضل تخلف موتورسوارها، بهره‌مندی از هوش مصنوعی و شیوه‌های برخورد‌های پلیس با متخلفان بخشی از اظهارنظر‌های سردار سیدابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ بود که آن را در نشست خبری روز گذشته با خبرنگاران در میان گذاشت.
انسان و خودرو
تراکم سنگین انسان و خودرو در هر جای جهان که باشد، معضلات بسیاری به دنبال آن ایجاد خواهد شد، از همین‌رو روشن است مدیریت شهر تهران با بیش از ۲۰ میلیون سفر روزانه باید دشواری‌های بسیاری را پیشروی پلیس قرار داده باشد. در چند دهه گذشته محتوا‌های بسیاری برای عبور از بحران ترافیک تهران مطرح شده است، اما تجربه نشان داده عبور از بحران به چیزی بیش از محتوا‌های تولید شده نیاز دارد. تجربه نشان می‌دهد پلیس در عمل به وظیفه قانونی همواره با متخلفان برخورد می‌کند که عملکردی درست است، اما به نظر می‌رسد توان کامل را برای برخورد با متخلفانی که ترک‌فعل آنها منجر به تولید تخلف در جامعه می‌شود، نداشته باشد. پلیس همواره این پرسش را مطرح کرده که چرا مردم برای تردد در شهر از خودرو‌های شخصی استفاده می‌کنند؟ روشن است که استفاده فراگیر از خودرو‌های شخصی منجر به افزایش ترافیک، ایجاد سانحه و افزایش آلودگی هوا می‌شود. هر فردی که با خودروی خود در شهر تردد می‌کند، می‌داند استفاده از خودروی شخصی با آسیب‌هایی همراه خواهد بود، از جمله پیدا نشدن جای پارک، امکان سرقت خودرو یا وسایل داخل آن یا سانحه رانندگی، اما کسانی که در حوزه تصمیم‌گیری دخالت دارند، چرا از خود نمی‌پرسند مردم با وجود این موضوعات چرا باز هم از خودروی شخصی استفاده می‌کنند؟
پاسخ این است که عمده استفاده‌کنندگان از خودرو‌های شخصی ترجیح می‌دهند آسیب‌های استفاده از این وسیله را تحمل کنند، اما در ایستگاه‌های اتوبوس زیر پایشان علف سبز نشود و در تراکم اتوبوس‌ها و مترو‌ها هدف سرقت یا آزار قرار نگیرند. بنابراین پلیس هم به خوبی می‌داند که عبور از این بحران‌ها نیازمند این است که شهرداری به وظایف خود در قبال کاربران راه عمل کند. اولی‌تر از آن، دولت‌ها سازوکار‌های لازم در استان‌ها را فراهم کنند که جمعیت کشور در پایتخت متراکم نشود. بنابراین عبور از بحران‌هایی که هر روز گلوی تهران را بیشتر فشار می‌دهد، نیازمند تصمیم‌گیری‌های کلان است که در پس آن باید هزینه کرد و تا زمانی که هزینه‌های آن پرداخت نشود، پیچیدگی معضلات بیشتر می‌شود.
گزارش پلیس
پلیس راهور تهران همواره گزارش‌های جامعی از آمار‌های سوانح رانندگی را اعلام می‌کند که از برآورد این آمار می‌توان برای مدیریت بهتر ترافیک بهره‌مند شد. سردار سیدابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ روز گذشته به بخشی از این آمار مستند اشاره کرد. از جمله به شماره‌گذاری ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار موتورسیکلت اشاره کرد و گفت که طرح‌های پلیس برای ترغیب موتورسواران به اجرای قانون همچنان در جریان است. از جمله اینکه اجرای طرح‌های پلیس منجر به کاهش ۱۶درصدی میزان تصادفات شده است. وی همچنین گفت که ۸۰ درصد قربانیان تصادفات، موتورسواران هستند که اگر از کلاه استفاده کنند آمار قربانیان کمتر می‌شود. سردار موسوی درباره برخورد با متخلفان هم عنوان کرد که امسال یک میلیون و ۳۵۰ هزار اعمال قانون برای موتورسیکلت‌ها انجام شده است.
وی توزیع ۶ هزار کلاه ایمنی بین موتورسواران را از سیاست‌های تشویقی برای ترغیب موتورسواران به استفاده از آن اعلام کرد. همچنین به تشدید برخورد با موتورسواران متخلف اشاره کرد و گفت: «از ابتدای هفته، ۵۰ نقطه کفی مستقر کردیم که به جای توقیف ساعتی، ۷۰۰ هزار تومان جریمه شوند، رفع اثر در محل انجام می‌شود و با کفی به پارکینگ منتقل می‌شوند. همچنین اگر مخدوشی پلاک شناسایی شود، فرد مجرم به مراجع قضایی معرفی می‌شود. موتورسیکلت‌هایی که تخلفاتی مانند مخدوشی یا پوشش پلاک، عبور از خط ویژه و حرکت خلاف جهت داشته باشند، حتماً به پارکینگ منتقل خواهند شد. در بحث توقیف موتورسواران بحث هزینه پارکینگ، دیون دولتی و نگهداری موتور‌ها بوده که البته این مسئله منجر به رسوب ۶۸ هزار موتور در پارکینگ‌ها شده است.»
زورآزمایی پلیس با متخلفان
هر شهروندی که از خیابان‌هایی مثل مولوی، شوش، خیام، مصطفی خمینی و جمهوری عبور می‌کند با دیدن موتورسوار‌هایی که به صورت تهاجمی در حال رانندگی هستند، وحشت می‌کند. وقتی این موضوع را در کنار طرح‌های اجرا شده قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم بین امکان‌هایی که برای بروز تخلف وجود دارد و توانی که برای مقابله با آن وجود دارد، تناسبی وجود ندارد. بدون شک اگر پلیس ۵۰ کفی را که در نقاط مختلف مستقر کرده است در خیابانی مثل مولوی مستقر کند، در کمتر از چند ساعت پر می‌شود. درست است که مردم از شیوه رانندگی موتورسوارها عصبانی هستند، اما باید پذیرفت شیوه‌های به کار گرفته شده راه به جایی نبرده است. البته محل اشکال این موضوع را نمی‌توان صرفاً به پلیس ارجاع داد، چراکه ریشه‌های آن هم خاستگاه‌های فرهنگی و هم به نظر می‌رسد به دلیل معضلات اقتصادی که گریبان جامعه را رها نمی‌کند، پلیس را ناگزیر به مماشات با آن دسته از متخلفانی کرده است که برای تأمین معیشت خود قید جانشان را زده‌اند و در خیابان‌ها ترک‌تازی می‌کنند.
جای خالی هوش مصنوعی
سال‌های زیادی است که حرف از پلیس هوشمند زده می‌شود تا جایی که هوشمندسازی به واژه‌ای فراگیر در ادبیات پلیس تبدیل شده است.
هوشمندسازی پلیس، خصوصاً بهره‌مندی از هوش مصنوعی نیاز اولیه جامعه است. تردیدی وجود ندارد هیچ سازمانی به اندازه پلیس در تعامل با جامعه قرار ندارد. بنابراین پلیس برای ارائه خدمات گسترده به جامعه که نیاز آن روزافزون شده باید به هوش مصنوعی مجهز باشد. استفاده از هوش مصنوعی نیازمند هزینه است، اما اظهارنظر‌های پلیس نشان می‌دهد که شهرداری در تجهیز خیابان‌ها به ابزار هوشمند ناتوان بوده است. سردار موسوی‌پور به بخشی از این موضوع اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر ما هزار و ۷۰۰ دوربین نظارتی داریم که هوشمند نیستند و افسر باید تک‌تک آنها را چک کند. ما ۴۵ هزار سامانه دوربین نظارتی و پلاک‌خوان برای کنترل بهتر معابر نیاز داریم. در حال حاضر حدود ۳ هزار دوربین داریم و قرار است دو ساله به این عدد برسیم. در سطح معابر تهران حتی در معابر فرعی و واحد‌های صنفی، تعداد دوربین‌های شهر زیاد است و با تلاش‌ها صورت گرفته، اما تاکنون دوربین‌های ۹ مرکز به ما متصل شده‌اند، اما متأسفانه، چون سیستم‌ها یکسان نیست و با هم هماهنگ نمی‌شوند، اتصال این سیستم‌ها امکانپذیر نیست.»
آن سیخ کباب
براساس داده‌های اعلام شده، بالغ بر ۸۳ درصد منابع آلاینده تهران به منابع متحرک مثل خودرو‌ها تعلق دارد. رئیس پلیس راهور تهران در مورد میزان آلایندگی وسایل نقلیه گفت: «سهم آلاینده‌های متحرک به ترتیب کامیون ۱۵ درصد، سواری ۹/۱۳ درصد، موتورسیکلت ۱/۱۰ درصد، اتوبوس ۱۳درصد، مینی‌بوس ۴ درصد، تاکسی ۱/۲ درصد و وانت ۵/۱ درصد است. سال گذشته یک میلیون و ۹۰۰ هزار وسیله نقلیه برای معاینه فنی جریمه شدند، اما امسال به خاطر خرابی دوربین‌ها، ۹۳۳هزار وسیله جریمه شده‌اند که این مسئله نیز روی آلودگی هوا تأثیر منفی دارد.»
داشتن معاینه فنی یکی از ضرورت‌های پلیس برای برخورد با خودرو‌های آلاینده بوده، اما ضرورتاً نمی‌توان داشتن معاینه فنی را به عنوان سلامت خودرو در نظر گرفت. دو سال قبل بود که اظهارنظر سردار سیدکمال هادیانفر، رئیس پلیس وقت راهنمایی و رانندگی فراجا تست معاینه فنی خودرو‌ها را هدف انتقاد صریح قرار داده و گفته بود: «سن فرسودگی خودرو را قانون مشخص کرده، اما از آن طرف یک نفر رفته و در دیوان عدالت شکایت کرده که معاینه فنی باید معیار باشد. کدام معاینه فنی وقتی در همین اطراف تهران سیخ کباب را وارد اگزوز می‌کنند و مثلاً با آن تست چهارگاز می‌گیرند. من نمی‌توانم چشمم را روی این موارد ببندم.»
انتقاد از قطعی برق
رئیس پلیس راهور تهران به قطع شدن برق چراغ‌های راهنمایی و رانندگی هم واکنش نشان داد و گفت: «قطع برق مشکل جدی برای ترافیک ایجاد می‌کند و باعث تردد کاذب می‌شود. ما در جلساتی که در سه سال گذشته انجام داده‌ایم، ۳۰ تقاطع را اعلام کرده‌ایم که برق چراغ‌های آنها قطع نشود، اما متأسفانه اجرایی نشده است. قطعی برق مشکل جدی ایجاد می‌کند و شب‌ها در بزرگراه‌ها باعث ایجاد حادثه و منجر به افزایش تصادفات فوتی و جرحی می‌شود.»
قربانیان سوانح رانندگی
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ آماری هم از قربانیان سوانح رانندگی اعلام کرد و گفت: سال گذشته ۴۹۲ نفر فوتی داشتیم، اما امسال ۳۵۱ نفر در تصادفات کشته شده‌اند و این یعنی ۱۰ درصد کاهش تلفات داشته‌ایم. در بین کشته شدگان ۱۳۰ نفر عابرپیاده، ۱۶۳ نفر موتورسوار و ۵۸ نفر خودرو‌سوار بوده‌اند. در آمار فوتی‌های عابران و موتورسواران کاهش داریم، اما در خودروسواران ۴۵درصد افزایش کشته داشته‌ایم. ۶۱درصد تصادفات تهران در بزرگراه‌ها، ۳۲ درصد در خیابان‌های اصلی و ۵۸ درصد در تاریکی‌ها رخ داده است. همچنین رتبه اول تصادفات در بزرگراه آزادگان با ۱۲ درصد بوده است. سردار موسوی‌پور افزود: ۳۵ درصد تصادفات به علت عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه بوده است. همچنین فوت در محل در سال ۱۴۰۲، ۱۰۵ نفر بود، اما امسال به ۸۳ نفر رسید. ضمن اینکه فوتی‌ها در بیمارستان ۲۸۵ نفر بود که امسال ۲۶۸نفر بود.
عبور از بحران
ساختار‌های مدیریتی و خدمات بزرگ اقتصادی، درمانی و رفاهی کشور در تهران متمرکز شده است، اما به میزان تمرکز نهاد‌های مورد اشاره دریافت‌کنندگان این خدمات از خدمات ترافیکی استفاده نمی‌کنند. بخش مهمی از بهبود مدیریت ترافیک تهران ضرورتاً با همراهی کاربران ترافیک میسر می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد پلیس در حالی همواره هدف هجمه انتقاد‌ها قرار می‌گیرد که به اندازه انتظاراتی که از آن وجود دارد، اختیارات ندارد.
