کدام تجهیزات در نمایشگاه حاضر بودند؟
شماری از مهم‌ترین دستاورد‌های ارائه شده در این نمایشگاه شامل موشک‌های بالستیک قیام، قدر، عماد، خرمشهر ۴، فاتح، ذوالفقار و فتح، موشک‌های کروز ضدکشتی نصر، نصیر، قادر، قدیر و ابومهدی، موشک‌های ضدزره قائم ۱۱۴، الماس ۱ و ۲ و ۳، دهلاویه، بدر و قصیر، بمب‌های هواپرتاب قائم، یاسین ۹۸، یاسین ۴۰۰، بالابان، آرمان ۱ و ۲، پهپاد‌های مهاجر ۶ و ۱۰، ابابیل ۵، کرار، آرش ۲ و سینا، راکت‌های کوثر و فدک و راکت هدایت‌شونده ۱۲۲میلیمتری و ۳۳۳میلیمتری فجر ۵ بردبلند، گلوله‌های هدایت‌شونده بصیر و میعاد، اژدر‌های والفجر، یاسین، میعاد و مین‌دریایی رونده و چند زیردریایی بدون‌سرنشین کوچک، خودرو‌های ارس ۳ و ضدمین و ضدکمین (امرپ) رعد و طوفان، انواع سلاح‌های کمری، انفرادی، تک‌تیرانداز، تیربار، سامانه‌های الکترواپتیک هواپایه و موتور‌های جت اوج و طلوع ۴ و ۵، ماهواره طلوع ۳ و بسیاری موارد دیگر بود.
مهاجر ۱۰
اصلی‌ترین دستاوردی که محور برنامه‌های روز صنعت دفاعی بود و با حضور ریاست محترم جمهور رونمایی شد، پهپاد ارتفاع متوسط و بردبلند مهاجر ۱۰ بود. این پهپاد بنا به گفته معاون تحقیقات صنعتی وزارت دفاع دارای اعلام نیاز عملیاتی از سوی نیروی زمینی ارتش و سپاه و نیروی دریایی سپاه بوده و به جهت طی مراحل آزمایشی خود به صورت موفق، رونمایی شد.
مهاجر ۱۰ که البته در رده آن پهپاد‌های دیگری هم در کشور ساخته شده که این موضوع، محور بحث‌های سنگینی پیرامون موازی‌کاری محسوب‌شدن یا نشدن آن در مقایسه با شاهد ۱۲۹ و کمان ۲۲ هم در فضای مجازی شد، از ساختار شناخته‌شده پهپاد امریکایی ۹- MQ ریپر، اما در مقیاسی کوچک‌تر بهره می‌برد.
مهاجر ۱۰ دارای سرعت بیشینه ۲۱۰کیلومتر‌برساعت، ارتفاع پرواز ۷ هزارمتر، امکان حمل ۴۵۰لیتر سوخت و وزن محموله ۳۰۰کیلوگرم می‌تواند به مداومت پرواز ۲۴ ساعت و برد ۲ هزارکیلومتر برسد. از این جهات مهاجر ۱۰ توانمندی دو برابری نسبت به مهاجر ۶ را نشان می‌دهد. دست‌کم وزن محموله آن هم از شاهد ۱۲۹ بیشتر و حدود دو برابر است.
این پهپاد به یک سامانه الکترواپتیکی پایدار شده زیر دماغه مجهز شده که دارای انواع دوربین‌های دید در روز و شب و مسافت‌یاب لیزری است و با توجه به شکل دماغه احتمالاً امکان تجهیز به آنتن ارتباط با ماهواره را هم دارد. مهاجر ۱۰ دارای دو جایگاه حمل سلاح زیر هر بال خود است که در مراسم رونمایی به بمب قائم (احتمالاً قائم ۹)، موشک الماس ۳ و بمب دورایستای آرمان۱ مجهز شده بود. از نظر فضای در دسترس برای حمل سلاح هم مهاجر ۱۰ وضعیت مناسبی دارد و امکان تجهیز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و اشراف اطلاعاتی از دیگر ویژگی‌های این پهپاد است.
با توجه به مدنظر بودن این پهپاد از طریق دست‌کم سه نیروی عملیاتی، با دریافت سفارش تولید کافی قیمت تمام‌شده مهاجر ۱۰ می‌تواند تا حد مناسبی کاهش یابد، ضمن اینکه هزینه‌های آموزش، تعمیر و نگهداری هم در مجموع کاهش می‌یابد.
تحویل انبوه خرمشهر و حاج‌قاسم
در بخش دیگری از مراسم روز صنعت دفاعی، تعدادی از موشک‌های بالستیک خرمشهر ۴ و حاج قاسم به نیروی هوافضای سپاه تحویل داده شد. خرمشهر ۴ یک موشک برد بلند زمین‌به‌زمین با برد ۲ هزارکیلومتر و امکان حمل کلاهک سنگین ۵/۱ تنی و با قابلیت نقطه‌زنی است. این موشک در خارج از جو سرعت ۱۶ ماخ و در داخل جو سرعت ۱۰ ماخ دارد و از ویژگی‌های آن عدم‌آسیب‌پذیری توسط جنگ الکترونیک در فاز نهایی حمله است. در این موشک کلاهک به موتور‌های کوچکی مجهز شده که در فضای خارج از جو کار اصلاح مسیر برای صفر کردن خطا‌ها را به انجام رسانده و نیز با ایجاد دوران حول‌محور طولی کلاهک امکان تأثیرپذیری آن از اغتشاشات داخل جو را به حداقل می‌رسانند. به سبب سرعت بسیار بالای این موشک در فاز نهایی حمله و نیز سطح مقطع راداری کم کلاهک جداشونده موشک، امکان مقابله سامانه‌های پدافند ضدموشکی با آن بسیار دشوار است.
خرمشهر ۴ از نوعی سوخت مایع استفاده می‌کند که قابلیت نگهداری آن در موشک برخلاف سوخت‌های مایع قبلی که نهایتاً چند هفته بود به بیش از سه سال افزایش یافته است، همچنین زمان آماده‌سازی این موشک برای شلیک به سبب سوختگیری آن پیش از ورود به فاز عملیاتی و صحنه پرتاب بسیار بالاتر بوده و البته سرعت جابه‌جایی موشک با پرتابگر آن در جاده هم نسبت به موشک‌های سوخت مایع قبلی بالاتر رفته است.
موشک حاج‌قاسم هم یک موشک تاکتیکی سوخت جامد است که کلاهک آن مشابه کلاهک موشک‌های ذوالفقار است و بخش پیشران آن با قطری بیشتر و حدود بیش از ۸۰ سانتیمتر سبب رسیدن برد به هزارو ۴۰۰ کیلومتر می‌شود. این موشک با شتاب بالا و دقت نقطه‌زنی‌ای که قبلاً در عملیات‌های برون‌مرزی توسط موشک ذوالفقار اثبات شده است، دست بلندتری برای موشک‌های تاکتیکی نیروی هوافضای سپاه رقم می‌زند. طراحی بالک‌های پایدارساز انتهایی این موشک هم متفاوت از نسل فاتح است و به جای چهار بالک دارای هشت بالک است تا نیروی لازم به جای بزرگ‌تر کردن مساحت بالک‌ها با افزایش تعداد آن‌ها حاصل شود.
موشک الماس ۳
الماس نام موشکی ضدزره و کوتاه‌برد است که در سال‌های اخیر به خدمت نیرو‌های مسلح درآمده است. این موشک از نسل سوم سامانه‌های ضدزره محسوب می‌شود، زیرا قابلیت شلیک و رها (Fire and Forget) دارد. گونه سوم موشک الماس که برای اولین بار در مراسم تحویل پهپاد‌های جدید به نیرو‌های ارتش در بهار سال جاری دیده شده بود، در نمایشگاه هفته گذشته با نام الماس ۳ معرفی شد.
الماس ۳ قطر و طول بیشتری نسبت به الماس ۱ و ۲ دارد و برخلاف نمونه اول که به برد نهایی چهارکیلومتر و نمونه دوم که به برد هفت کیلومتر می‌رسیدند، می‌تواند به برد بالغ بر ۱۰کیلومتر برسد. موشک‌های الماس قابلیت شلیک در خارج از خط دید مستقیم را دارند و همگی دارای جست‌وجوگر تصویری و سرجنگی نفوذگر در زره و استحکامات و قابلیت شلیک از سکوی زمینی، پهپاد و بالگرد هستند.
بمب دورایستای یاسین ۴۰۰
بمب دورایستای یاسین که به طور رسمی در تابستان سال ۱۳۹۸ رونمایی شد، در مسیر توسعه خود به انواع مختلفی تبدیل شد که شامل نمونه‌های ۳۰۰ و ۹۰۰کیلوگرمی با برد‌های ۶۰ تا ۹۰کیلومتر است. نمونه یاسین ۴۰۰ با افزودن یک موتور میکروجت به برد بسیار بالاتر ۱۵۰کیلومتری می‌رسد که برد دورایستایی بسیار مطلوبی برای در امان ماندن هواپیمای حامل آن از سامانه‌های پدافند موشکی دشمن است.
خانواده بمب‌های یاسین دارای بال بازشونده بوده و سامانه هدایت و ناوبری آن‌ها GPS/INS است که دقت بهتر از ۳۰متر را در تمام برد‌ها برای آن‌ها ایجاد می‌کند. این بمب‌ها در انواع هواپیما‌های ارتش و سپاه مانند جنگنده سبک اف ۷، جنگنده بمب افکن سنگین اف ۴ و نیز سوخو ۲۲های نیروی هوافضای سپاه به‌کارگیری می‌شوند. پهپاد کرار هم امکان حمل یکی از گونه‌های بمب یاسین را دارد.
بمب دورایستای آرمان ۱ و ۲
یکی دیگر از انواع بمب‌های دورایستای ساخته‌شده در صنعت دفاعی کشور، بمب‌های آرمان ۱ و ۲ هستند که آرمان ۲ برای اولین بار در نمایشگاه هفته گذشته ارائه شده و آرمان ۱ قبلاً با نام دستواره ۶ مشاهده شده بود. این بمب‌ها همان مفهوم ارزشمند دورایستایی بر مبنای بال‌های بازشونده در یاسین و بالابان را دارند، اما در وزنی بسیار کمتر از آن دو طراحی شده‌اند تا امکان حمل آن‌ها توسط پهپاد‌های سبک‌تر ایجاد شود. یاسین ۳۰۰کیلوگرمی و بالابان ۱۲۵کیلوگرمی تنها توسط پهپاد کرار قابل استفاده بودند. آرمان ۱ و ۲ هر دو از هدایت و ناوبری GPS/INS بهره می‌برند. آرمان ۱ با وزن ۳۵کیلوگرم به برد ۲۰کیلومتر می‌رسد که عدد قابل قبولی برای پهپاد‌های مختلف سبک و نیمه‌سنگین محسوب می‌شود. آرمان ۲ هم در یک ابتکار شایان تقدیر، به پیشران ملخی از نوع الکتریکی مجهز شده تا با وزن ۴۰کیلوگرمی به برد بسیار خوب ۱۰۰کیلومتر برسد. این برد پهپاد حامل آرمان ۲ را از تمام انواع سامانه‌های پدافند هوایی برد کوتاه و متوسط حفظ می‌کند.
راکت هدایت‌شونده فجر ۵ برد بلند
راکت‌های توپخانه‌ای فجر از مشهورترین تسلیحات ساخت ایران محسوب می‌شوند. فجر ۵ هم به واسطه حضور در عرصه نبرد مقابل رژیم اشغالگر قدس، شهرتی دوچندان دارد. این راکت که قطر بدنه آن ۳۳۳میلیمتر و طول بدنه آن حدود ۵/۶ متر است با ۱۷۵کیلوگرم سرجنگی و وزن کلی ۹۱۵کیلوگرم به برد ۷۵کیلومتر می‌رسد. روند ایجاد قابلیت هدایت روی فجر ۵ از اوایل دهه ۱۳۹۰ آغاز شد تا اثرگذاری این راکت بهتر شود. امروزه علاوه بر نمونه‌های هدایت‌شونده فجر ۵ انواع افزایش بردیافته آن هم توسط وزارت دفاع ارائه شده است که در نمایشگاه اخیر، نمونه‌ای با برد ۱۱۰کیلومتر با قابلیت هدایت تا انتهای مسیر همراه پرتابگر آن به نمایش گذاشته شده بود.
این نمونه دارای چهار بالک کنترلی در دماغه بوده و بالک‌های پایدارساز آن هم در انتهای بدنه به جای نوع مدور از نوع تخت و به جای چهار عدد به شش عدد افزایش یافته است. با افزایش برد فجر ۵ و ایجاد امکان هدایت که عملاً آن را به موشک تبدیل کرده، این سلاح جان تازه‌ای برای ایفای نقش در میادین نبرد یافته است.
راکت فلق هدایت‌شونده
در آرایه راکت‌های توپخانه‌ای ساخت ایران، راکت‌های فلق به عنوان نمونه‌های برد کوتاه، اما با سرجنگی سنگین مطرح هستند. فلق ۱ با قطر ۲۴۰ و فلق ۲ با قطر ۳۳۳میلیمتر به ترتیب سرجنگی ۵۰ و ۱۱۷کیلوگرمی و امکان حمل و شلیک از روی خودرو‌های تاکتیکی ساخت ایران مانند کویران و ارس را دارند.
در سال‌های اخیر که صنایع دفاعی کشور در زمینه طراحی انواع هدایت‌شونده از راکت‌های توپخانه‌ای به موفقیت‌های مختلفی دست یافته، راکت فلق ۲ هم از این موهبت بی‌نصیب نمانده و نمونه هدایت‌شونده آن که کاهش خطا به کمتر از ۵۰متر را نتیجه می‌دهد، ساخته شده است. این نمونه به جای پرتابگر استوانه‌ای قبلی از پرتابگری مکعب مستطیلی استفاده می‌کند که پرتابه آماده شلیک بدون نیاز به تغییری در داخل آن جایدهی شده است. به واسطه افزودن قابلیت اصلاح مسیر به فلق ۲ که اصابت به یک محدوده مشخص را بدون تأثیرپذیری از عوامل ایجاد خطا مقدور می‌کند و نیز سرجنگی سنگین، فلق ۲ هدایت‌شونده جزو مؤثرترین تسلیحات توپخانه‌ای در دست رزمندگان نیرو‌های زمینی خواهد بود.
راکت‌های فدک
راکت‌های فدک با کالیبر ۸۰میلیمتر نمونه بومی‌سازی‌شده از راکت‌های روسی S۸ هستند. این راکت‌ها از روی هواپیما‌های سوخو ۲۲ و ۲۴ و میگ ۲۹ و بالگرد‌های میل ۱۷۱ قابل شلیک هستند. انواع مختلفی از سرجنگی روی راکت‌های فدک به کار گرفته شده و یک نمونه از این راکت‌ها هم به بالک‌های کنترلی و جست‌وجوگر تصویری مجهز و به راکت هدایت‌شونده هوشمند تبدیل شده است. این خانواده راکت‌ها شامل انواع سرجنگی ضدزره، انفجاری شدید و ترکشی، دودزا و ضدباند پرواز هستند.
انواع راکت‌های فدک، بردی حدود دو تا چهارکیلومتر و وزنی حدود ۱۱ تا ۱۶کیلوگرم دارند و سرعت پروازی آن‌ها هم تا ۷۰۰متر بر ثانیه می‌رسد.
پهپاد سینا
پهپاد سینا از نوع انتحاری است که به واسطه پیشران الکتریکی صدای بسیار کمی دارد و قابلیت گشت‌زنی یا به اصطلاح پرسه‌زنی برای یافتن هدف را دارد. این پهپاد دارای بال‌ها و بالک‌های جمع‌شونده است که امکان پرتاب آن را از یک محفظه کوچک ممکن می‌کند. سینا دارای دوربین‌هایی در نوک دماغه برای قفل تصویری هوشمند روی هدف است. امکان هدایت و هدفگیری دستی هم برای این پهپاد دیده شده است.
سینا را می‌توان نوع بومی‌سازی‌شده پهپاد امریکایی سوئیچ بلید ۳۰۰ دانست. بر اساس اطلاعات منتشرشده از پهپاد سینا در رسانه‌های رسمی مداومت پروازی این پهپاد هشت دقیقه و برد آن هم پنج کیلومتر است و علیه تجمع نفرات و اهداف سبکی مانند خودرو‌ها کاربرد دارد. نوع سرجنگی این پهپاد هم EFP اعلام شده که به معنی داشتن تعداد زیادی ترکش بسیار پرسرعت است که در سمت مشخصی پراکنده می‌شوند.
پهپاد آرش ۲
پهپاد آرش با مأموریت انهدامی (انتحاری) مشتق‌شده از پهپاد کیان ۲ محسوب می‌شود که به سرجنگی چند‌ده‌کیلوگرمی مجهز است. آرش با استفاده از یک موتور شتاب‌دهنده راکتی می‌تواند از هر نقطه‌ای به هوا بلند شوند. به واسطه شکل طراحی و مواد مرکب غیرفلزی آرش بازتاب راداری اندکی دارد. موتور آن هم از نوع ملخی پیستونی است. این پهپاد در سال‌های اخیر به طور گسترده در نیرو‌های ارتش مورد استفاده قرار گرفته و انهدام هدف در برد هزارو ۳۰۰کیلومتر را با پرواز از سواحل مکران در جنوب کشور به سمت منطقه رزمایش در کویر مرکزی کشور رقم زده است.
بر اساس اطلاعات مندرج در نمایشگاه اخیر وزارت دفاع، آرش ۲ دارای مداومت پروازی شش ساعته است. این پهپاد به یک جست‌وجوگر تصویری در نوک دماغه مجهز شده است که به آن دقت نقطه‌زنی کامل با خطای نزدیک به صفر را می‌دهد. ماکتی از پهپاد آرش در هفته‌های گذشته در نمایشگاه آرمیا ۲۰۲۳ مسکو هم در غرفه جمهوری اسلامی ایران شرکت داده شده بود که مورد توجه بازدیدکنندگان مختلف قرار گرفت.
