عشق به سیدالشهدا (ع) آدم‌ها را تغییر می‌دهد. باید رفت، باید تجربه کرد، باید بود و دید که چگونه میلیون‌ها انسان از هر ملیتی از سراسر جهان با هدفی مشخص ساعت‌ها زیر هرم آفتاب عراق پیاده‌روی می‌کنند. مهندس و دکتر، استاد دانشگاه و معلم، کارمند و کارگر، کاسب و کشاورز روز‌ها در کنار یکدیگر در یک مسیر مشخص حرکت می‌کنند و شب به شب در موکب‌های عراقیان کنار یکدیگر در کمترین فاصله مملو از محبت و اخوت استراحت می‌کنند. آنجا حتی اگر به زبان سایر زائران مسلط نباشی هم به مشکل نمی‌خوری. زبان اصلی همه زائران دل است. این دل‌ها هستند که با یکدیگر صحبت می‌کنند. قاعده و نفس این سفر و مراسم می‌گوید «اربعین، نمایش میلیونی و تصویرسازی جهانی یکی از ارزش‌های بزرگ شیعیان است.» اربعین درک بیشتر از مصیبت اهل بیت (ع) است و در نهایت، اربعین ایستادگی پای ارزش‌ها تا هنگامه ظهور است.
نفس سفر اربعین یعنی حضور در جمع، یعنی همراهی یکدیگر، یعنی قدم برداشتن در کنار هم، یعنی از آرامش و امنیت زائران مراقبت کردن، یعنی انعطاف‌پذیری، یعنی ایثار، یعنی گذشت، یعنی سختی را به جان خریدن، یعنی در عصر و زمانه‌ای که همه در پی رفاه و آسایش حداکثری هستند، اتفاقاً در شرایطی با حداقل امکانات خود را قرار دهیم تا بتوانیم رشد کنیم. بی‌تردید میزبانی این حجم از عاشقان اباعبدالله (ع) بسی دشوار است، اما مردم خوب عراق با جان و دل تلاش می‌کنند بهترین امکانات را در اختیار زائران قرار دهند.
اربعین لحظه‌به‌لحظه آموزه‌های تربیتی با خود به همراه دارد. از تواضع و ادب و احترام به کودکان میزبان عراقی تا حرمت دست‌های مهربان پیرمرد‌هایی که با جان و دل زائران را به داخل خانه دعوت می‌کنند. اربعین مملو از انسان‌هایی است که تربیت‌شده مکتب امام حسین (ع) هستند؛ کسانی که خود را برای انواع سختی‌ها آماده می‌کنند و با اشراف کامل به شرایط موجود در کشور دوست و همسایه و مطلع از آب و هوای شهریور ماه کوله خود را می‌بندند. می‌نویسیم کوله و از همین جا شروع می‌کنیم به گفتن چند نکته کوچک صرفاً جهت یادآوری چراکه ادب و معرفت زائر اربعین گسترده‌تر از آن است که نیاز به توصیه‌ای داشته باشد.
زائر عزیز! سبک برو تا سبک‌تر برگردی. اصلاً ادب و آداب این سفر به سادگی و سبکی است. درگیر نبودن در لذایذ دنیایی و دل کندن چند روزه از تجملات خاصیت این سفر است. هر روز یک لباس، هر روز یک کفش، هر روز یک روسری و هر روز یک عبا باعث می‌شود کوله شما سنگین شود. به قدر ضرورت و توان شانه‌های خود چند دست لباس که ضروری است با خود حمل کنید و اتفاقاً خود را با سختی راه و دوری از تجملات وفق دهید.
اما تو بانویی که به امید خدا راهی پیاده‌روی اربعین هستی، فراموش نکن که هیچ چیز جای چادر تو را نمی‌گیرد که حتی سختی حضورت با چادر معنایی متعالی است که تو نماد برتری از آن هستی. خودت بهتر میدانی اربعین رسانه بزرگی برای فرهنگ حسینی است که تک‌تک زائران در آن دخیل هستند.
زائر عزیز! اساس سفر اربعین حضور جمعی است؛ جمعی که میلیونی می‌شود و برای چند روز زنجیره انسانی از نجف تا کربلا را شکل می‌دهد. در جمع حاضر شوید و در عین وفق دادن خود با جمع از هر فردی درس بگیرید. با همسفران خود خوش‌رفتار باشید. هوای بچه‌ها و بچه‌دار‌ها را داشته و کمک‌حال آن‌ها باشید. طاقت کودکان در هر موضوعی از ما کمتر است؛ از حضور در جمعیت گرفته تا حتی استفاده از سرویس بهداشتی که گذشت ما را می‌طلبد، از هل دادن کالسکه نوزادان تا بازی کردن با بچه‌ها تا از شدت بی‌قراری‌های آن‌ها بکاهد. در برابر کودکان بیشتر از هر زمانی بگذرید، ببخشید و نادیده بگیرید. زائر گرامی! سعی داشته باش کمتر حرف بزنی و در طول مسیر یک کلاس خودشناسی در درون خودت راه بینداز. اگر هم گپ و گفتی داری، کاربردی و معرفتی باشد. گاهی در طول مسیر به هر آنچه در طول یک سال به شما گذشت، فکر کنید و تصمیم بگیرید بعد از این آدم بهتری در زندگی خودتان باشید. اذکار مختلف متناسب با فضا را یاد بگیرید و در مسیر با خود تکرار کنید. از جدل و بگومگو با زائران و به خصوص با مردم عراق خودداری کنید.
یکی از اهداف اربعین وحدت و پررنگ کردن امت واحده است، در نتیجه سعی کنید در موکب‌های عراقی هم سکنی داشته باشید و ارتباط مؤثری با مردم عراق بگیرید. هدیه دادن حتی کوچک را فراموش نکنید و دست پر سراغ بچه‌های عراقی بروید. این تنها چیزی است که ارزش دارد کوله خود را برای آن تا بخشی از مسیر سنگین کنید.
زائر عزیز، بین آنچه در موکب‌های عراقی برای پذیرایی از شما فراهم می‌کنند و موکب‌های ایرانی فرق نگذارید، اما اگر نمی‌توانید با خوراک و سبک طبخ مردم عراق کنار بیایید، غذا را نیم‌خورده رها نکنید و در مسیر مقابل چشم مردم عراق و سایر زائران نگذارید. گاهی برای عوض‌شدن طعم دهان یک ظرف کوچک بگیرید و با چند قاشق توسط سایر همسفران خود نوش جان کنید. به کشور عراق کمک کنید تا هزینه جمع‌آوری زباله و تأمین بهداشت سر به فلک نکشد و کار آن‌ها آسان‌تر شود. شاید لحظه‌به‌لحظه در مسیر سطل زباله نبینید، اما بالاخره می‌توانید پیدا کنید. سفر کربلا سخت است و اربعین سخت‌تر، لذا به توان هزار صبور باشید و خود را برای صبر بیشتر آماده کنید که بازگشت از کربلا شما را سال‌ها بزرگ‌تر می‌کند.
زائر گرامی، نسبت به بنر‌ها و تصاویر فرقه‌های انحرافی در طول مسیر واکنش نشان ندهید، البته که مراقب باشید گول ظاهر را نخورید و در انتخاب موکب کمال دقت را داشته باشید.
اگر جایی ازدحام است، سعی کنید شما مزید بر این علت نشوید و قدری صبوری کنید تا مسیر باز شود. یادتان باشد بقیه هم به اندازه شما خسته هستند. بقیه هم گرسنه و تشنه هستند. خودتان را جای بقیه بگذارید تا درک بهتری از شرایط و محیط داشته باشید.
زائر عزیز و به خصوص خطاب‌مان با بانوان محترم است که گاهی عمل واجب به مستحب ارجحیت دارد. عمل واجب این است که سعی کنیم محرم و نامحرم را رعایت کنیم و خود و دیگران را به گناه آلوده نکنیم، اما عمل مستحب زیارت سیدالشهدا (ع) و رفتن در حرم و زیر قبه امام حسین (ع) است. بعضاً دیده و شنیده شده است و بسیاری از آقایان گله‌مند هستند که لااقل روز اربعین خانم‌ها در بین‌الحرمین و نزدیک حرم تردد نداشته باشند. حواس‌تان باشد که کدام اهم و کدامیک مهم است.
حرف بسیار است، اما خلاصه این است که مقصود و تکلیف در مسیر بودن و چگونگی آن بوده و از مقصد مهم‌تر است. جمله قدیمی و معروفی هست که می‌گوید «خدا را چه دیدی!» حرف این است که مولا و صاحب همه ما حضرت ولی‌عصر (عج) را هم ندیدم، اما شاید در میان همین زائرانی که در مسیر هستند، مولای ما هم باشد، در نتیجه احترام به تک‌زائر‌ها را فراموش نکنید و از روی عطوفت و تواضع با تک‌تک افراد مواجه شوید. خاصیت اربعین نه فقط انعطاف‌پذیری، بلکه سازگاری مطلق با شرایط سخت برای رسیدن به هدفی مطلوب و مشخص و درست است. باشد که به دعای شما خوبان خدا صاحب اصلی ما را برساند که بی‌صاحب نیستیم. این بار استثنائاً برای خودمان می‌نویسم: دعای‌مان کنید!
