مسجد اموی دمشق که روزگاری همسایه شمالی سوریه و اعضای اتحادیه عرب خواندن نماز را در آن به شرط پیروزی بر اسد، وعده می‌دادند، باقی ماند تا رئیس‌جمهوری اسلامی در سفری به سوریه که «تکمیل جشن پیروزی مقاومت» نام گرفت در آن اقامه نماز کند، حضور رئیس‌جمهور ایران در مسجد اموی دمشق که از مساجد معروف جهان اسلام است، معنای کاملاً راهبردی داشت و بیش از خواندن یک نماز تحیت برای آن برنامه‌ریزی شده بود! جنگ هشت ساله سوریه که جهانی مرکب از ناتو و صهیونیست‌ها و اعراب و همسایگان بی‌وفا و فرصت‌طلب به راه انداختند یک آرزوی باطل و نشدنی به نام «خواندن نماز در مسجد اموی» داشت که مقاومت آن را باطل کرد و نگذاشت همسایگان و اعراب که باوری به نماز نداشتند، به آنجا برای نماز و در واقع برای اعلام پیروزی بر دولت و ملت سوریه وارد شوند. حکم ابطال این نماز را «مقاومت» به فرماندهی حاج قاسم صادر کرد و اکنون خواندن نماز رئیس‌جمهور ایران در مسجد اموی را باید فراتر از یک مناسک دینی دید.
حضور در زینبیه و مسجد اموی
دکتر سید ابراهیم رئیسی غروب پنج شنبه پیش از زیارت حرم مطهر حضرت زینب (س)، با جمعی از خانواده شهدای محور مقاومت از کشور‌های سوریه، لبنان، افغانستان و ایران دیدار و گفتگو کرد. رئیسی در ادامه، در صحن مطهر حضرت زینب (س) در جمع اقشار مختلف مردم، خانواده شهدا و فرماندهان و رزمندگان محور مقاومت و علمای سوری از مذاهب مختلف سخنانی ایراد کرد. رئیس‌جمهور ضمن زیارت حرم حضرت رقیه (س) نماز جماعت را در این حرم مطهر اقامه و سپس از نزدیک با زائران دیدار و گفتگو کرد. وی همچنین پیش از زیارت حرم حضرت رقیه (س) از بازار تاریخی دمشق (بازار حمیدیه) و مسجد جامع اموی در منطقه دمشق قدیم بازدید کرد و نماز خواند. در این بازدید محمد عبدالستار السید، وزیر اوقاف سوریه، رئیسی را همراهی می‌کرد.
اهمیت بازدید رئیس‌جمهور از مسجد اموی علاوه بر قدمت تاریخی، از آن روست که جریان تکفیری و حامیان منطقه‌ای آن که جنگ و بحران گسترده‌ای را به ملت و دولت قانونی سوریه تحمیل کردند، همواره در تبلیغات خود از اقامه نماز جماعت در این مسجد در فردای احتمالی فروپاشی نظام حاکم بر کشور سوریه به عنوان یک اقدام نمادین یاد می‌کردند و اکنون پس از مقاومت جانانه دولت و مردم سوریه و حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از محور مقاومت، نه تنها این اتفاق نیفتاد که رئیس‌جمهور ایران اسلامی به عنوان جریان پیروز مبارزه با تکفیر و ترور، در این مسجد تاریخی حضور یافت.
بیانیه مشترک ایران و سوریه
در پایان سفر رسمی دو روزه سید ابراهیم رئیسی به دمشق که به دعوت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه انجام شد، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه بیانیه مشترکی منتشر کردند. دربخشی از این بیانیه رسمی آمده است:
* دو رئیس‌جمهور گفتگو‌های عمیقی انجام دادند که تمرکز آن بر راه‌های توسعه و تقویت روابط دوجانبه براساس روابط برادرانه و راهبردی میان دو کشور و همچنین آخرین تحولات در منطقه و شرایط جهانی بود.
* دو طرف بر ضرورت احترام به حاکمیت ملی، استقلال و حفظ تمامیت ارضی دو کشور، طبق اهداف و اصول منشور ملل‌متحد تأکید نمودند.
* دو طرف بر اهمیت تقویت روابط دوجانبه از طریق تداوم همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، کنسولی و سایر زمینه‌های همکاری و همچنین استمرار تبادل هیئت‌های عالی‌رتبه میان دو کشور تأکید کردند.
* دو طرف آمادگی و تمایل خود را برای انجام هرگونه اقدام به منظور توسعه روابط تجاری ـ اقتصادی بین دو کشور از طریق سازوکار‌های موجود از قبیل کمیسیون عالی مشترک ابراز نمودند. آن‌ها همچنین بر همکاری‌های موجود فیمابین در زمینه بازسازی جمهوری عربی سوریه تأکید کردند.
* دو طرف با ابراز خوشنودی از همکاری مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی، بر تداوم همکاری مشترک برای نابودی نهایی تمامی گروه‌های تروریستی تأکید کردند.
* دو طرف، تجاوزات رژیم صهیونیستی به جمهوری عربی سوریه را به‌شدت محکوم کرده و آن را عاملی بی‌ثبات‌کننده در منطقه تلقی کردند. دو طرف بر حق مشروع سوریه جهت پاسخ به این تجاوزات با روش مناسب تأکید کردند.
* دو طرف، ادامه اشغال جولان سوریه به دست رژیم اشغالگر و همچنین اقدامات این رژیم از جمله تصمیم به الحاق جولان را محکوم کردند که در تناقض با اصول حقوق بین‌الملل بوده و وضعیت حقوقی جولان سوریه به‌عنوان اراضی اشغالی شمرده می‌شود. آن‌ها همچنین تصمیم دولت امریکا را در به‌رسمیت شناختن الحاق جولان که نقض آشکار اصول سازمان ملل‌متحد است، به‌شدت محکوم کردند.
* دو طرف، هرگونه حضور غیرقانونی نیرو‌های نظامی در اراضی جمهوری عربی سوریه را که اشغال شمرده می‌شود، محکوم کرده و بر ضرورت پایان آن که ناقض حاکمیت ملی جمهوری عربی سوریه و تمامیت ارضی آن می‌باشد، تأکید می‌نمایند. آن‌ها بر لزوم گسترش حاکمیت جمهوری عربی سوریه بر سرتاسر سرزمین خود تصریح نمودند. آن‌ها اقدامات امریکا در سرقت منابع طبیعی جمهوری عربی سوریه را قویاً محکوم کرده و خواستار واکنش قاطعانه جامعه بین‌المللی جهت توقف این قبیل اقدامات شدند.
* دو طرف، اقدامات قهرآمیز، یکجانبه و غیرمشروع اعمال شده از سوی ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپایی علیه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه را به‌شدت محکوم کردند؛ اقداماتی که نقض قوانین بین‌المللی و حقوق بین‌الملل بشردوستانه به‌شمار می‌رود. آن‌ها همچنین نسبت به این رویکرد که سبب آسیب رسیدن به مردم بی‌گناه می‌شود، ابراز نگرانی و بر ضرورت لغو فوری این‌گونه اقدامات غیرانسانی تأکید کردند.
* همچنین طرف ایرانی بار دیگر، ایستادگی خود را در کنار دولت و ملت جمهوری عربی سوریه و همبستگی با آنان در قبال زلزله ویرانگر اخیر در این کشور، اعلام نمود. دو طرف همچنین ادامه محاصره ظالمانه و مجازات‌های غیرقانونی از سوی دولت‌های غربی علیه مردم سوریه در شرایط بعد از زلزله را محکوم کردند. آن‌ها بر ضرورت شکستن فوری این محاصره به‌منظور وصول کمک‌های بین‌المللی برای بازسازی مناطق آسیب‌دیده از زلزله تأکید کردند.
* دو طرف از تحولات مثبت سیاسی در منطقه، به‌ویژه ارتباط سازنده میان جمهوری عربی سوریه و کشور‌های عربی و توافق ایران و سعودی که زیر نظر چین انجام شد، استقبال نموده و این توافق را گام مهمی به سوی تحولات مثبت که در خدمت ثبات خاورمیانه می‌باشد، برشمردند. آن‌ها همچنین بر ضرورت همبستگی و انسجام بین دولت‌های منطقه برای مقابله با چالش‌ها و تأمین امنیت، رفاه و آرامش در منطقه از طریق همکاری داخلی منطقه‌ای تأکید ورزیدند.
* دو طرف خون‌های شهیدان – همه شهدای ایران، سوریه و دوستان آن دو – که جان خود را برای پیروزی جمهوری عربی سوریه در جنگ علیه تروریسم نثار کردند، ارج نهادند.
* طرف ایرانی نسبت به تلاش‌های انجام شده جهت آماده‌سازی شرایط مناسب و تسهیل بازگشت آوارگان سوری به شهر‌ها و روستا‌های خود در جمهوری عربی سوریه، قدردانی کرد. دو طرف از جامعه بین‌المللی خواستند تا در این زمینه، کمک‌های لازم را ارائه نماید و جلوی سوء استفاده از رنج پناه‌جویان را از سوی برخی کشور‌ها در راستای خدمت به برنامه‌های سیاسی خود بگیرد.
* دو طرف تأکید کردند که رژیم اشغالگر صهیونیستی، علت اصلی همه بحران‌ها و تهدید صلح و امنیت در منطقه به‌شمار می‌رود. آن‌ها هرگونه اقدامات خصمانه این رژیم را علیه مقدسات اسلامی در قدس شریف و تلاش‌های آن جهت تغییر شرایط حقوقی و تاریخی بیت المقدس رد نموده و ادامه عملیات شهرک‌سازی‌های غیرقانونی و نیز اقدامات رژیم اشغالگر در فلسطن را محکوم ساخته و همه آن موارد را نقض آشکار حقوق بین‌الملل و حقوق‌بشر به‌شمار آوردند. دو طرف حمایت خود را از حق مشروع مردم فلسطین در مقاومت بر ضد اشغال‌گری و برپایی دولتی مستقل، یکپارچه و دارای حاکمیت به پایتختی قدس شریف ابراز داشتند.
مردم منطقه ایران را ستونی مستحکم و قابل اتکا می‌دانند
سید ابراهیم رئیسی بامداد جمعه در بدو ورود به تهران در تشریح نتایج و دستاورد‌های سفر رسمی دو روزه و فشرده خود به سوریه گفت: بعد از ۱۲ سال مقاومت مردم و دولت سوریه در مقابل توطئه‌ها و فتنه‌های دشمنان و حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از این مقاومت و ایستادگی، این سفر اهمیت بالایی برای دو کشور و منطقه داشت.
رئیس‌جمهور این سفر را نقطه عطفی در گسترش روابط اقتصادی، تجاری، سیاسی و امنیتی ایران و سوریه توصیف و تصریح کرد: این سفر همچنین به نحوی قدردانی از مقاومت مردم و دولت سوریه در مقابل هجمه‌های سخت دشمنان بود. رئیسی افزود: امروز بعد از ۱۲ سال مقاومت، تغییر شرایط برای مردم سوریه و منطقه کاملاً مشهود است و با وجود اهمیت همیشگی مسائل و مناسبات امنیتی، اما مسائل و تعاملات اقتصادی و تجاری در حال قرار گرفتن در دستور کار نخست سوریه و کشور‌های منطقه است. رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران و سوریه ظرفیت‌ها و زمینه‌های خوبی برای تبادل و همکاری با یکدیگر در راستای ارتقای سطح روابط اقتصادی و تجاری دارند، اظهار داشت: در چند دیداری که با آقای بشار اسد داشتم، عمدتاً مسائل اقتصادی و تجاری و تبادل ظرفیت‌های متقابل دو کشور مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.
رئیسی خاطرنشان کرد: موضوع همکاری در زمینه تولید و توزیع انرژی، تسهیل همکاری‌های اقتصادی و تجاری با تأسیس بانک و بیمه مشترک و به صفر رساندن تعرفه‌های تجاری میان دو کشور، تقویت و گسترش ترانزیت میان ایران، عراق و سوریه، تلاش طرف سوری و مساعدت ایران برای احیای ظرفیت‌های کشاورزی، صنعتی و انرژی سوریه پس از جنگ و تسهیل سفر‌های زیارتی میان دو کشور از جمله محور‌های ۱۵ سند همکاری بود که میان دو کشور به امضا رسید.
اراده جدی ایران و سوریه برای توسعه روابط
رئیس‌جمهور با اشاره به اراده جدی ایران و سوریه برای توسعه روابط و اجرای توافقنامه‌های فیمابین گفت: در برخی بخش‌ها کار اجرای موافقتنامه‌ها از همان سوریه آغاز شد و مسئولان ایرانی در تماس با داخل کشور کار اجرا را آغاز کردند و امیدواریم این توافقات هر چه سریع‌تر به طور کامل اجرایی و عملیاتی شوند. رئیسی جلوه دیگر این سفر را دیدار و بعضاً مواجهه خود با مردم سوریه عنوان کرد و افزود: در دیدار‌ها و نیز دو مواجهه برنامه‌ریزی نشده‌ای که با مردم سوریه در بدو ورود و نیز در بازار حمیدیه داشتیم، شاهد علاقه فراوان سوری‌ها به جمهوری اسلامی ایران و ابراز ارادت آن‌ها به رهبر معظم انقلاب اسلامی بودیم و این ارتباط قلبی از جلوه‌های بسیار زیبایی بود که از جای‌جای سوریه نسبت به هیئت ایرانی و جمهوری اسلامی ایران گزارش می‌شد.
جریان مقاومت مستحکم و شکست ناپذیر
رئیس‌جمهور اضافه کرد: امروز مردم سوریه و منطقه باور دارند که جمهوری اسلامی ایران ستونی مستحکم و درختی تناور با ریشه‌هایی عمیق در زمین و شاخه‌هایی بلند در آسمان است که می‌توانند به آن اتکا و اعتماد کنند. رئیسی اظهار داشت: در نشست با گروه‌های مختلف مقاومت، شاهد بودیم که این گروه‌ها با وجود سلایق مختلف، اما در این سخن اتحاد و اتفاق نظر داشتند که به قول شهید سلیمانی جمهوری اسلامی حرم است و می‌توان به او اعتماد و اتکا کرد؛ همه گروه‌های مقاومت تأکید داشتند که ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با همه وجود از جریان مقاومت دفاع و حمایت کرده است.
رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه امروز جبهه مقاومت به جریانی مستحکم و شکست‌ناپذیر تبدیل شده که معادلات را در منطقه و جهان تغییر داده است، تصریح کرد: نشانه‌های این تغییر کاملاً قابل رصد و مشاهده است، چه اینکه امروز در فلسطین دیگر ابتکار عمل در دست مجاهدان حاضر در میدان بوده و مذاکرات و قرارداد‌ها دیگر اعتباری ندارد چرا که رژیم صهیونیستی نیز همواره عدم پایبندی خود به این مذاکرات و قرارداد‌ها را نشان داده است.
