برخلاف بازار کشورهایی مثل ترکیه، آلمان و امارات، بازار روسیه از تجار ایرانی اشباع نشده است و فرصتهای تجاری فراوانی دارد. حجم کلی تجارت دو کشور ایران و روسیه در سال ۲۰۲۱ حدود ۴ میلیارد دلار برآورد شده است. رئیس اتاق ایران در راستای توسعه روابط تجاری ایران و روسیه، بر پیگیری جدیتر ایجاد زیرساختهای کشتیهای رو-رو، توسعه روابط بانکی و تسهیل صدور ضمانتنامههای بانکی و فعالتر شدن کریدور سبز گمرکی تأکید کرد.
روسیه دارای بازار اقتصادی بلوغ یافته است. ایران با اینکه سابقه بسیار موفق در تجارت با کشورهایی نظیر عراق و افغانستان دارد، نمیتواند با مدل این کشورها در روسیه فعالیت کند. بازارهای عراق و افغانستان، بازارهایی با ساختارهای ساده و قدیمی هستند، اما بازار روسیه دارای ساختاری توسعهیافته و پیچیده است، به همین دلیل تجارت با روسیه نیازمند حمایت سازمانیافته دولتی است و شرکتهای دولتی و خصولتی ما، باید پیشقدم در ورود به بازار روسیه باشند تا جای دیگر تجار را نیز در این بازار باز کنند. با داشتن استراتژی صادراتی برای بازار روسیه و ترسیم نقشه راه و برنامهریزی مناسب و با پشتیبانی دولت و جذب سرمایهگذاری خارجی و استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و صدور بیمهنامه و ضمانتنامه از مؤسسات یبمهای و بانکی میتوانیم به افزایش سهم صادراتیمان در این بازار کمک کنیم و با بهرهگیری از ظرفیتهای جدید در بستر یک برنامهریزی صادراتی توسط بنگاههای حرفهای کالاهایی مانند انواع سنگهای تزئینی، محصولات معدنی، شیمیایی، پتروشیمی و انواع پلمیرها و داروها از جمله داروهای نوترکیب را به فهرست محصولات صادراتی خود بیفزاییم.
یکی از سیاستهای اتخاذشده پس از انقلاب اسلامی ایران، خط مشی اقتصادی مبتنی بر جایگزینی واردات و تأمین نیاز داخلی بوده است. از آنجا که همواره بازار داخلی هدف اصلی تولید داخلی بوده، بنابراین هیچ گاه مقدار تولید و کیفیت کالاها را بر اساس بازارهای صادراتی طراحی نکردهایم. نبود آمار دقیق از میزان و ظرفیت تولید محصولات کشاورزی ایران و استانهای آن، باعث شده است نتوانیم صادرات کشور را مدیریت کنیم. این امر سبب شده است در دورههایی از سال، آنقدر صادرات کنیم که محصول در داخل کشور کمیاب شود و در دیگر دورهها مجبور میشویم محصولات تولیدی خود را برای مدیریت قیمت در بازار معدوم کنیم. نمونه این محصولات را در سالهای ۹۶ و ۹۷ در گوجهفرنگی، پیاز، خیار و هندوانه دیدهایم. از طرفی واردکنندهها، تاجران و عمدهفروشان روسیه به دنبال تأمینکنندگان و تولیدکنندگانی میگردند که بتوانند برای تمام ایام سال محصولات بازارهای آنها را تأمین کنند، بنابراین بینظمی در امر صادرات باعث خواهد شد بازارهای صادراتی محصولات کشاورزیمان را از دست بدهیم.
بزرگترین هیئت تجاری روسیه در تهران
تجار و فعالان اقتصادی روسی در هیئتی به سرپرستی رئیس اتاق بازرگانی و صنعت روسیه و به دعوت اتاق ایران به تهران آمدند تا با ارزیابی فرصتهای تجاری طرفین به توافقات تجاری دست یابند. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در همایش تجاری ایران و روسیه تأکید کرد: وجود منابع و تواناییهای دو کشور در زمینههای مختلف همچون نفت و گاز، کشتیرانی در دریای خزر و به طور کلی حمل و نقل در طول کریدور شمال و جنوب، فناوری اطلاعات و امنیت الکترونیک، پتروشیمی، کشاورزی و مواد غذایی، فلزات و مواد شیمیایی، خشکبار، فرش، مبلمان، مصالح ساختمانی و نساجی، داروسازی، خدمات فنی و مهندسی و همچنین تمایل دو کشور به همکاریهای استانی راه را برای گسترش هر چه بیشتر مبادلات دوجانبه هموارتر کرده است.
وی اظهار داشت: بر اساس آمار، حجم کلی تجارت دو کشور ایران و روسیه در سال ۲۰۲۱ حدود ۴ میلیارد دلار بود که شامل ۳ میلیون دلار واردات ایران از روسیه و ۹۷۲ میلیون دلار صادرات به روسیه است. این میزان به نسبت سال گذشته با رشد چشمگیری مواجه بوده است. وی گفت: امضای توافقنامه موقت تعرفه ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا فصل جدیدی را در گسترش روابط تجاری ایران با کشورهای منطقه گشوده است. این در حالی است که مذاکرات تجارت آزاد بین طرفین نیز در حال اتمام است و با اجرایی شدن تجارت آزاد بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بخش بزرگی از موانع توسعه تجارت مرتفع خواهد شد. ایران به دلیل برخورداری از کریدور شرق- غرب و بندر چابهار میتواند ضمن توسعه روابط خود با اوراسیا، زمینهساز همکاری کشورهایی مانند هند با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز باشد.
اتاق روسیه: فعالان اقتصادی منتظر اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد دوجانبه هستند
همچنین رئیس اتاق بازرگانی و صنعت فدراسیون روسیه در همایش تجاری ایران و روسیه گفت: مسیر دستیابی به تجارت ۴۰میلیارد دلاری میان ایران و روسیه طراحی شده است و فعالان اقتصادی دو طرف منتظر اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد هستند. سرگئی کاترین تبادل اطلاعات بین تجار را موضوع بسیار مهمی عنوان کرد و افزود: تصمیماتی در اتاق روسیه برای افزایش سطح مناسبات با طرف ایرانی طراحی و بیش از ۱۰۰نفر را در این سفر همراه کردیم تا بگوییم بیشتر شدن روابط با ایران تا چه حد برای روسیه مهم است.
کاترین حضور این تعداد تاجر روسی را در ایران یک رکورد برشمرد و تصریح کرد: فعالان اقتصادی دو طرف منتظر اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد هستند و چشمانداز ۴۰میلیارد دلاری را برای خود در ارتباط با ایران در حوزههای هایتک، کشاورزی، گردشگری و ... طراحی کردهایم. به اعتقاد کاترین، بازار روسیه برای کشورهای دوست از جمله ایران باز است و با خروج برخی کشورهای غربی از روسیه، شرکتهای ایرانی جایگزین خوبی در بازار روسیه هستند و حمایتهایی از این شرکتها از سوی دولت روسیه اعمال خواهد شد. رئیس اتاق صنعت و بازرگانی روسیه از لجستیک و تبادلات ارز ملی به عنوان مهمترین موضوعات در حوزه تبادلات تجاری یاد و اظهار امیدواری کرد که به همت دولتها این دو مسئله برطرف شود. وی توسعه کریدور شمال- جنوب را بسیار ضروری خواند و آماده شدن زیرساختها در این بخش را خواستار شد. همچنین مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه حمل ونقل دریایی در دریای خزر و دریای سیاه را مهم دانست و گفت: طرفهای ایرانی و روسی اقدام عاجل در این زمینه نکردند و به طور موقت چند کشتی برای حمل کانتینر خریداری شده است و چند بانک برای خرید کشتی در دریای خزر ورود کردهاند.