کاندیداها به جای وعده تعدد وزرای زن از مشکلات و برنامههای عملیاتیشان بگویند
حدود ۲۰ سال پیش دولت اصلاحات با وعدههایی برای جامعه زنان بر سر کار آمد و توانست رأی زنان و جوانان را جذب کند اما در عمل دیدیم که این دولت حتی برای یک وزیر زن ریسک نکرد. این کار دقیقاً خشونت سیاسی علیه زنان است. دولت آقای روحانی هم که لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت را تصویب کرده، باز شاهد خشونت سیاسی علیه زنان هستیم و هیچیک از وعدههای انتخاباتی وی برای زنان محقق نشد. به طور مثال دولت دوازدهم بهرغم آن که وعده داده بود در کابینه وزیر زن خواهد داشت اما این وعده عملی نشد. وقتی جریان اصلاحات پستهای عالی را در اختیار زنان قرار نداده، وعده انتصاب چند وزیر زن به نوعی بازی دادن زنان و برای جلب رأی آنان است.
زنان انتظار دارند در حوزههای مرتبط با خودشان خلأهای قانونی برطرف شود و در حوزه فرهنگ، آموزش و تعلیم و تربیت به کرامت انسانی زن نگاه شود نه نگرش ابزاری! یا در بحث ازدواج جوانان، در حال حاضر حدود ۱۳ میلیون جوان ازدواج نکرده داریم. دختر جوان ما حق دارد ازدواج کند و مادر شود. اما ناکارآمدیهای دولتها باعث شده تا برای تسهیل ازدواج جوانان کاری انجام نشود و این کار زمین بماند.
از سوی دیگر بیمه زنان خانهدار و زنان روستایی و عشایری از جمله مطالباتی است که از دولت اصلاحات تا به امروز معطل مانده است. این در حالی است که بیمه زنان خانهدار قانون است و باید عملیاتی میشد. بدیهی است امنیت اقتصادی زنان میتواند امنیت روانی هم به آنها بدهد اما این مسئله روی زمین مانده است. یا موضوع توانمندی زنان سرپرست خانوار که در قوانین سوم، چهارم، پنجم و ششم توسعه دولت مکلف شده زنان سرپرست خانوار را توانمند کند. دولت یازدهم و دوازدهم موظف بوده است این قانون را عملیاتی کند. طبق آمارهای دولت 4/5 میلیون زن سرپرست خانوار داریم که اگر هر کدام از این خانمها دو نفر را تحت پوشش داشته باشند و جمعیتی بالغ بر ۱۵ میلیون نفر را شامل میشود و این یعنی جمعیت ۱۵ میلیونی در معرض آسیب و فشار بودهاند. این آسیب و فشار از بین نمیرود و حذف نمیشود بلکه به دولت آینده منتقل میشود.
زنان ما با مشکلات واقعی مواجه هستند و اشتغال و مسائل اقتصادی موضوعاتی جدی است. در چنین شرایطی وقتی کاندیدایی در پاسخ به اینکه قرار است برای اشتغال جوانان چه برنامهای داشته باشید پاسخ میدهد پیامک تذکر به بدحجابان به آنها استرس وارد میکند؛ میخواهد از پاسخگویی فرار کند. در غیر این صورت چرا این کاندیدای محترم در برابر پیامک بانک برای جریمه تأخیر در پرداخت وامهای ناچیز اشتغال یا مسکن احساس نمیکند که ممکن است به مردم استرس وارد شود؟ این رفتارها برای جذب آرای خاکستری در جامعه است. اما باید توجه داشت کاندیدایی که امروز برای جمعآوری رأی قیود مذهبی را زیر سؤال میبرد و به سخره بگیرد، ممکن است در آینده مسائل جدیتر را هم به سخره بگیرد. این مسیری است که غرب طی کرده و با برداشتن قیود مذهبی در فساد و منجلاب غرق شده است. کاندیداها به جای وعده سه وزیر و پنج وزیر زن مشکلات را برشمرده و برنامههای عملیاتیشان را ارائه دهند. دولت اصلاحات از زنان استفاده ابزاری سیاسی داشت و یک قدم برای اصلاح وضعیت زنان برداشته شد و موضوعاتی مطرح شد که حاشیه ایجاد کند. در دولت یازدهم و دوازدهم ستاد ملی زن و خانواده عملاً تعطیل بود. در حالی که اصلیترین پایگاه در حوزه زنان و خانواده است. کارنامه جریان فکری اصلاحات نشان میدهد که آنها در حوزه زنان چه کردهاند و این کارنامه کاملاً مردود است. علاوه بر این اقدامات این جریان در جامعه تضاد ایجاد کرد چراکه فرهنگ قانون عرف و جمعی شریعت ما یک دستوراتی دارد اما عملکرد این جریان به گونهای دیگر است.
توران ولیمراد
مدیر شورای همکاریها و شبکه ایران زنان
برخی ادعاها و وعدهها از ناآگاهی به حوزه زنان و مطالبات واقعی آنان است
خانمها نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و در درجه نخست مطالباتشان از رئیسجمهور بعدی در حوزه بحثهای کلان ملی و مباحث اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بینالملل است. پس بدیهی است که در مرحله نخست خانمهای ما به برنامههای نامزدهای انتخاباتی در این حوزهها توجه دارند و مترصد شنیدن راهکارهای نامزدها برای تحقق وعدههایشان هستند و با بررسی کارنامه عملکرد کاندیداها میتوانند انتخاب درستی داشته باشند.
در عین حال زنان به عنوان مادر و همسر در کنار تأثیرگذاری و کنشگری به عنوان یک فعال اجتماعی، توقعات و مطالباتی نیز دارند. باید شرایطی در کشور فراهم شود تا خانمها بتوانند در کنار حضور در بخشهای تأثیرگذار اجتماعی، اقتصادی و رفع آسیبهای اجتماعی در نقشهای اصلی خود همچون مادری و همسری هم نقشآفرینی کنند اما تاکنون زمینه برای رفع مشکلات خانمها برای ایفای نقش در این زمینهها فراهم نشده است. دولت و کابینه که تشکیل میشود باید همانند نخ تسبیحی برای بهرهگیری از ظرفیتها باشد. خانمها ظرفیت بالایی دربرانگیزانندگی، برقراری ارتباط و هماهنگی و انسجام در گروههای مردمی برای کمک به کشور و اقتصاد مقاومتی دارند.
خانمهای شاغل هم از رئیسجمهور بعدی مطالباتی دارند تا بتوانند هم در زمینه وظیفه به عهده گرفته فعال باشند و هم در ایفای سایر نقشهای خود همچون نقشهای مادری، همسری و دختری موفق باشند. برخی کاندیداهای ریاست جمهوری برای آنکه ژست روشنفکری بگیرند نقشهای خانمها را تکبعدی معرفی میکنند و از این منظر میخواهند از رأی خانمها به نفع خودشان سوءاستفاده کنند. این افراد با نگاه نادرست خود تصور میکنند خانمها میخواهند یک سری مسائل را بیتوجه به نقشهای دیگر خود در خانواده به عنوان مادر و همسر دنبال کنند در حالی که زن ایرانی همیشه فردی فعال، پویا و دارای روحیه هماهنگکنندگی و آرامبخشی به خانواده بوده است و همه این کارها را توأمان انجام داده است. در ادبیات تاریخ و فرهنگ کشور ما خانمها همیشه نقشی فعال، تحولآفرین و پویا داشتهاند و دولت باید زمینههای نقدی نقشآفرینی را فراهم کند.
امروز شاهد هستیم که انتظارات متعددی از خانمها وجود دارد اما در کنار آن آنچه تسهیلات لازم برای آنها فراهم شود به طور مثال وقتی خانم شاغلی مادر میشود، انتظار دارد از وی حمایت شود؛ به خصوص در حال حاضر که کشور با بحران جمعیت مواجه است. بنابراین شعارهایی که برخی کاندیداهای ریاست جمهوری میدهند خیلی اولویت خانمها و عموم دختران جامعه ما نیست. به طور نمونه دختران جهان ما ترجیح میدهند به جای حضور در ورزشگاهها شرایط و امکانات ورزشی داشته باشند اما چقدر در شهرها و روستاهای ما زمینه ورزش همگانی و قهرمانی برای بانوان فراهم است و چقدر خانمها و دختران جوان ما میتوانند در باشگاههای ورزشی و مکانهای مناسب ورزشی با هزینههای مناسب حضور داشته باشند؟ ما نیاز به گسترش ورزش همگانی و قهرمانی برای بانوان داریم و بحث حضور بانوان در ورزشگاهها مسئلهای بسیار حاشیهای است. یا بحث وزیر زن و سهمیهبندیهایی که از سوی برخی کاندیداها مطرح میشود، موضوعاتی است که کاملاً وجهه تبلیغاتی دارد. این افراد با طرح این مباحث نشان دادند که کاملاً با حوزه زنان و خانواده و دغدغهها و چالشهای این حوزه بیگانهاند!
یا سهمیهبندی برای حضور زنان در کابینه دون شأن زنان است، چراکه زنان ما شایستهسالاری را دنبال میکنند و اگر کسی شایسته باشد، نیازی به سهمیهبندی نیست. بسیاری از بانوان ما این شایستگی را نشان دادهاند و توانستهاند با ارتقای شغلی و تحصیلی در پستهای مدیریتی خوش بدرخشند. ما کم نداریم زنان نویسنده، پژوهشگر و محققی که بدون این سهمیهبندیها توانستهاند به جایگاههای رفیع برسند. این سهمیهبندی توهین به شخصیت زنان است اما عدم آگاهی و آشنایی با این مسائل موجب شده تا یکسری از کاندیداها شعارهای دمدستی و غیر اولویتدار را برای فرار از بار مسئولیتهای کلان مطرح کنند.
مینو اصلانی
استاد دانشگاه و فعال حوزه زنان