سرویس بین الملل جوان آنلاین: با گذشت یک ماه از ورود جو بایدن به کاخ سفید، دولت جدید امریکا سیاست مشخصی درباره بازگشت به توافق هستهای ایران و ۱+۵ اتخاذ نکرده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا جمعه شب در گفتگو با شبکه «بیبیسی» باز هم درباره برجام موضعگیری کرد. وزیر امور خارجه امریکا مواضع دولت جو بایدن درخصوص بازگشت به برجام را تکرار کرد و برخلاف تأکید ایران مبنی بر اینکه امریکا حق تعیین شرط برای بازگشت به توافق هستهای را ندارد، برای ایران شرط گذاشت. بلینکن تأکید کرد: «ایالات متحده و شرکای اروپایی بار دیگر در قبال موضوع ایران با یکدیگر همسو شدهاند». این مقام ارشد وزارت خارجه امریکا توضیح داد: «رئیسجمهور بایدن به وضوح اعلام کرده است: اگر ایران به تعهداتش طبق توافق هستهای بازگردد، ایالات متحده نیز همان کار را خواهد کرد.»
در حالی که مقامات ایران تأکید کردهاند که این امریکا و نه ایران بوده که برجام را نقض کرده است و در صورتی که به دنبال بازگشت به برجام است، باید ابتدا تحریمهای تهران را لغو کند و به طور کامل به تعهداتش ذیل برجام بازگردد.
بلینکن در ادامه مصاحبه خود بار دیگر به پیگیری دیگر موضوعات مهم در چارچوب برجام نیز اشاره کرد و گفت: «ایالات متحده در صدد است در صورت بازگشت به برجام با کشورهای دیگر برای مقابله با ایران در خصوص موضوعاتی، چون منطقه و برنامه موشکی ایران وارد همکاری شود.» ادعای این مقام امریکایی درحالی است که مقامات تهران بارها تأکید کردهاند که برنامه موشکی ایران جنبه دفاعی دارد و به هیچ وجه قابل مذاکره نیست. محمد جواد ظریف وزیر خارجه بارها اعلام کرده برجام تنها به برنامه هستهای ارتباط دارد و هیچ بندی به این توافق اضافه یا از آن کم نخواهد شد. بلینکن در ادامه سخنان خود سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق امریکا علیه ایران را بینتیجه خواند و گفت: «در سالهای اخیر سیاست به اصطلاح «فشار حداکثری» داشتیم که نتیجهای در پی نداشت. در حقیقت مشکل بدتر شده است. ایران هماکنون بسیار به توانمندی تولید مواد کافی شکافتپذیر برای یک سلاح هستهای در مدت زمان کوتاه نزدیک شده است.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم شامگاه جمعه در سخنانی مدعی شد: «صرفنظر از ساختار تحریمهای ایران در سازمان ملل، ما به استفاده از اختیاران خود برای منصرف کردن کشورها از تأمین سلاح برای ایران ادامه خواهیم داد.» پرایس اضافه کرد: «بازگرداندن موضع اسنپبک که توسط دولت قبلی اتخاذ شده بود، موضع ما در تعامل.»
مقامات واشنگتن از شکست سیاست فشار حداکثری سخن میگویند، اما در عمل همان سیاست دولت قبلی را ادامه میدهند. این در شرایطی است که مقامات ایران گفتهاند در صورتی که تحریمها لغو نشود، ایران نیز به کاهش تعهدات خود ذیل برجام ادامه میدهد و در همین راستا، ایران قرار است از روز سه شنبه برخی تعهدات خود در چارچوب پروتکل الحاقی را کاهش دهد.
کاخ سفید: گامی قبل از مذاکره برنمیداریم
درحالی که دولت امریکا به طور یکجانبه از توافق هستهای ایران خارج شده است، مقامات این کشور همچنان مدعی هستند که ایران باید گامهای راستیآزمایی را بردارد تا واشنگتن نیز متعاقب آن تصمیم به بازگشت به برجام بگیرد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید جمعه شب پیشنهاد اروپا برای میانجیگری در گفتگوها با ایران در خصوص توافق هستهای برجام را پذیرفته است. به گزارش شبکه الجزیره، سخنگوی کاخ سفید گفته است: «ما برای بازگشت به میز مذاکره با ایران، گامهای بیشتری برنخواهیم داشت.» از سوی دیگر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم گفت که جو بایدن از آنها خواسته با دعوت اتحادیه اروپا برای شروع بحثها درباره ایران موافقت کنند. براساس گزارش شبکه سی ان ان، سالیوان در مصاحبه با شبکه سیانان، با بیان اینکه دیپلماسی باید بخشی از تلاشها برای حل مشکلات با ایران باشد، گفت: فکر میکنم دستیابی به یک راهحل دیپلماتیک امکانپذیر است؛ مسئله این است که پشت یک میز بنشینیم، اما این فقط شروع یک مرحله است. باید با کشورهای عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان بحث کنیم که چگونه میتوانیم ایران را به تعهداتش ذیل برجام بازگردانیم.». وی در ادامه افزود: «در نهایت این به تصمیم ایران بستگی دارد که چگونه بخواهد به دنیا نشان دهد که برنامه هستهای این کشور صلح آمیز است.» موضع دولت امریکا درباره برنداشتن گامهای مؤثر قبل از ازسرگیری گفتوگوها، درحالی است که مقامات وزارت خارجه ایران گفتهاند اول باید تحریمها لغو شود و بعد از آن تهران تصمیم میگیرد که به میز مذاکره بر میگردد یا نه. مقامات ایران گفتهاند که در صورت بازگشت واشنگتن به برجام، ایران نیز به تعهدات قبلی خود برخواهد گشت، اما موضوع بازگشت «اول امریکا یا اول ایران» برای بازگشت به مسیر قبلی سایه افکنده است. اگرچه تیم دولت بایدن متشکل از افرادی است که در مذاکرات برجام نقش مؤثری داشتند، اما به نظر میرسد مقامات کاخ سفید بر سر بازگشت به برجام یا ادامه فشار حداکثری اختلاف نظر دارند و هنوز به تصمیم یکدست و واحدی در این زمینه نرسیدهاند.
تخت روانچی: راستیآزمایی میکنیم
درحالی که امریکاییها به دنبال راستیآزمایی از بازگشت ایران به تعهدات برجامی هستند، مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل خسارات ایران در برجام را جزو مطالبات کشور خواند و گفت: در خصوص لغو تحریمهایی که امریکاییها باید انجام بدهند، ما باید به عنوان کشور ذینفع راستیآزمایی کنیم. تختروانچی در گفتوگویی با پایگاه اطلاعرسانی رهبر معظم انقلاب ذیل پرونده «حرف قطعی» موضع ایران در زمینه تحریمها و برجام را مورد اشاره قرار داد. تختروانچی در این زمینه گفت: «از همان ابتدا گفتیم که باید عدم توازن را رفع کنند، چون اگر این عدم توازن وجود داشته باشد، برجام دیگر معنی ندارد». تختروانچی در ادامه به سیاستهای اشتباه واشنگتن در قبال برجام نیز اشاره کرد و گفت: «صرف اعلامنظر و اینکه امریکا بگوید من آمادهام به برجام برگردم یا به برجام برگشتم، ولی در عمل این تحریمها لغو نشود و از بین نرود، از دید ما هیچ ارزشی ندارد». نماینده ایران در سازمان ملل همچنین با بیان اینکه علاوه بر این بحث راستیآزمایی هم از بحثهای بسیار مهمی است که حتماً بر آن تأکید داریم، خاطرنشان کرد: «ما وقتی تعهداتمان را در چارچوب برجام اجرا میکنیم، نماینده آژانس نظارت دارد. این کاری است که نمایندگان آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام میدهند و آنها مشخص میکنند که تعهد ایران انجام شده یا انجام نشده است. سابقه کار ما روشن است. ما وقتی موردی را قبول میکنیم، به تعهداتمان هم عمل میکنیم، اما در ارتباط با لغو تحریمهایی که باید امریکاییها انجام بدهند، ما باید به عنوان کشور ذینفع راستیآزمایی کنیم، یعنی اگر امریکاییها میگویند ما تحریم نفت یا پتروشیمی ایران را برداشتیم، ما نمیتوانیم فقط به امضای یک نامه یا اعلام موضع رضایت بدهیم.»