سرویس سیاسی جوان آنلاین: بنا به اعلام پایگاه اطلاعرسانی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی در پاسخ به این سؤال که بحث بازنگری در قانون اساسی هر چند وقت یک بار مطرح میشود، چه شرایطی باید در جامعه حاکم باشد که بتوانیم روی این موضوع بحث کنیم و اینکه در چه شرایط و زمانی میتواند بازنگری در قانون اساسی اتفاق بیفتد، گفت: این بحث را میتوانیم در دو بخش مطرح کنیم؛ یک بخش اینکه آیا بازنگری در قانون اساسی امکانپذیر است یا خیر و در چه شرایطی بازنگری باید انجام شود؛ بحث دیگر اینکه از لحاظ حقوقی چه الزاماتی برای بازنگری وجود دارد. وی با طرح این پرسش که چه موقع باید سمت بازنگری برویم، عنوان کرد: زمانی که همه ظرفیتهای قانون اساسی فعلی را به کار گرفته و استفاده کرده باشیم و دیگر نتوانیم از روشهای معادلِ بازنگری، راهی را برای پیشبرد امور در مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیدا کنیم، این موقع شاید بتوان به سمت بازنگری رفت.
کدخدایی با اشاره به روشهای معادلِ بازنگری گفت: مثلاً ظرفیت «تفسیر» وجود دارد؛ در همه قوانین اساسی آمدند یک مرجعی را تعیین کردند که آن مرجع میتواند قانون اساسی را تفسیر کند؛ در قانون اساسی ما و در اصل ۹۸ بحث تفسیر قانون اساسی را به شورای نگهبان محول و تأکید هم کرده است که این تفسیر باید با سهچهارم آرا باشد و این به خاطر اهمیت بسیار بالای قانون اساسی است. وی افزود: تفسیر قانون اساسی در امریکا به عهده دیوان عالی کشور و در فرانسه به عهده شورای قانون اساسی است؛ بنابراین نهادهای مختلفی در اینخصوص در کشورهای مختلف جهان وجود دارد که عهدهدار تفسیر قانون اساسی هستند. رئیس پژوهشکده شورای نگهبان تصریح کرد: اگر شما بتوانید با تفسیر قانون اساسی مسئله را حل کنید و موضوع را پیش ببرید، دیگر نیازی به بازنگری نیست. وی با بیان اینکه ظرفیتهایی وجود دارد که به کار گرفته نشده، اظهار داشت: مثلاً در بند ۷ اصل ۱۱۰ قانون اساسی، تنظیم روابط قوای سهگانه از اختیارات رهبری نظام است؛ حدود ۱۰ سال قبل مقام معظم رهبری یک هیئت مشورتی را به همین منظور تعیین کردند که نظرات خودشان را درباره اختلافی که بین سران قوا یا قوا وجود دارد کارشناسی کنند و نظر مشورتی ارائه دهند که این هم یکی از راهکارهاست.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: گاهی اوقات میتوان از راهکار تعیین سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام از وظایف رهبری شمرده میشود، استفاده کرد؛ وقتی سیاستهای کلی تعیین میشود در واقع قوای سهگانه باید در آن جهت حرکت کنند و این کمکی است که قبل از اینکه به سمت بازنگری برویم، میتوانیم از این روشها استفاده کنیم. وی اضافه کرد: امکانات و روشهای مختلف دیگری هم در قانون اساسی وجود دارد که ما باید تلاش کنیم تا آنجا که ممکن است به سمت استفاده کردن و بهره بردن از این روشها و سازوکارها برویم تا اینکه به قانون اساسی دست بزنیم؛ چون قانون اساسی محصول خرد جمعی است و یک ارزشی برای جامعه دارد.
کدخدایی گفت: اگر همه راهکارها را رفتیم و رسیدیم به اینکه لازم است قانون اساسی بازنگری شود، این کار اشکالی ندارد؛ به همین منظور ترتیباتی در اصل ۱۷۷ آمده است و مقام معظم رهبری هیئتی را تعیین میکنند و شرایطی که در آنجا ذکر شده رعایت شده و بررسیها و بازنگریهای لازم را انجام داده و به رفراندوم گذاشته میشود که نهایتاً به این شکل قانون اساسی بازنگری میشود. رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال که آیا برای بازنگری باید درخواستی ارائه شود و یا اینکه مقام معظم رهبری رأساً باید این تصمیم را بگیرند، گفت: تصمیم از آن مقام معظم رهبری است، ولی درخواست منعی ندارد که کسی درخواستی داشته باشد، اما تصمیم با مقام معظم رهبری است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه برخی از مسئولان انتظارشان این است که فهم شخص خودشان را به عنوان قانون اساسی اعلام کنند و میگویند اگر غیراز این باشد باید قانون اساسی اصلاح و بازنگری شود، گفت: ممکن است فهم شما غلط باشد؛ شما باید رجوع کنید به اهل خُبره و کارشناس ببینید که آنها نظرشان چیست. باید مراجعه کنید به کارشناسان که آیا نظر شما واقعاً درست است، اگر ما این تغییر را بدهیم، اگر ما آمدیم قانون اساسی را در این مورد اصلاح و بازنگری کردیم، آیا مشکل رفع میشود یا مشکل ادامه خواهد داشت؟ به نظر من که مشکل ادامه خواهد داشت، چون مشکل ناشی از رفتارهای ما مسئولان است، ما باید رفتارمان را در بسیاری از جهات اصلاح کنیم، اگر رفتار ما اصلاح شد، یعنی منطبق با قانون اساسی شد و مشکل حل نشد بعد به سراغ اصلاح قانون اساسی برویم.