سرویس بین الملل جوان آنلاین: وزیر خارجه امریکا با سفر به نیویورک و تسلیم یک یادداشت رسمی به نماینده اندونزی به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت، ایران را به نقض اساسی برجام متهم کرد و خواستار فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف شد؛ مکانیسمی که در صورت فعال شدن، ظرف ۳۰ روز همه تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران فعال خواهد کرد و ایران نیز بر اساس بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱، اعلام کرده که اعمال مجدد قطعنامه‌های سازمان ملل چه به صورت جزئی و چه کلی، «مبنایی برای توقف اجرای تعهدات برجام تلقی خواهد شد». البته روسیه، چین و سه کشور اروپایی طرف برجام بلافاصله با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که امریکا در مه ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۱۳۹۷) به مشارکت در برجام پایان داده و برای فعال کردن مکانیسم حل اختلاف محق نیست.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا در نخستین ساعات بامداد دیروز با سفر به نیویورک و تسلیم یک یادداشت، رسماً شکایت امریکا درباره «عدم اجرای اساسی مفاد برجام» از طرف ایران را به نماینده اندونزی به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت ارائه کرد. پمپئو بعد از تسلیم یادداشت خود در پیامی توئیتری نوشت: «فرایند بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران آغاز می‌شود. امروز من یک نامه به دیان تریانسیا دیجانی، رئیس شورای امنیت سازمان ملل دادم تا شورا را به صورت رسمی از آنچه همه ما به خوبی می‌دانیم، آگاه کنم؛ [یعنی]ناکامی ایران در عمل به تعهداتش ذیل توافق وحشتناک هسته‌ای.» کلی کرافت، نماینده امریکا در سازمان ملل در نامه خود به رئیس شورای امنیت، به مفاد ۱۰، ۱۱ و ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت استناد کرده و خواستار فعال شدن مکانیسم حل و فصل اختلاف تعبیه شده در این قطعنامه شده است. کلی کرافت در نامه خود به مواردی اشاره کرده که امریکا مدعی است نشان‌دهنده این است که ایران ناقض اساسی برجام است، ولی ایران می‌گوید که این اقدامات را وفق مفاد ۳۶ و ۳۷ برجام انجام داده است. درخواست شکایت امریکا از ایران در حالی تحویل شورای امنیت شده که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷ خروج از برجام و پایان مشارکت امریکا در این توافق را اعلام کرده است. چین و روسیه با استناد به همین اعلامیه کاخ سفید اعلام کرده‌اند که امریکا برای فعال کردن مکانیسم حل و فصل اختلاف محق نیست؛ موضعی که شرکای اروپایی دولت امریکا نیز آن را تأیید کرده‌اند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مقر اروپایی سازمان ملل در حساب توئیتری خود نوشت: «امریکا ادعا می‌کند همچنان طرف «مشارکت‌کننده در برجام» است. با توجه به یادداشت رئیس‌جمهور امریکا در تاریخ ۸ مه سال ۲۰۱۸ با عنوان «قطع مشارکت ایالات متحده امریکا در برجام»، این به طور کامل غیرمنطقی است.»سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هم گفت: «امریکا ابزار‌های قانونی یا سیاسی برای سخن گفتن از بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت ضد ایران در اختیار ندارد.» او اضافه کرد: «امریکا پس از خارج شدن از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به کلی هرگونه حقی را به موجب این پیمان از دست داد در نتیجه از هیچ ابزار قانونی یا سیاسی برای به کارگیری احکام قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ضد ایران برخوردار نیست و چنین ادعایی مضحک است.» «ژائو لی‌جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین هم با بیان اینکه امریکا، عهد شکسته و از برجام خارج شده، بار دیگر تأکید کرد واشنگتن هیچ حقی ندارد که خواستار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شود. ژائو ادامه می‌دهد: «مشارکت‌کنندگان در برجام و اکثریت غالب شورای امنیت سازمان ملل اعتقادی ندارند که درخواست امریکا پایه‌های قانونی دارد و مکانیسم ماشه می‌تواند فعال شود.»
پکن: درخواست امریکا را توزیع نکنید
در موضعی که نشان‌دهنده عمق شکاف‌ها در شورای امنیت است، ژانگ جون، نماینده دائم چین در سازمان ملل متحد پا را از این فراتر گذاشته و از اندونزی به عنوان رئیس شورای امنیت خواسته که درخواست امریکا برای فعال کردن مکانیسم حل اختلاف را اصلاً مورد توجه قرار ندهد و تأکید کرده که از توزیع درخواست امریکا برای فعال کردن سازوکار ماشه در میان اعضای شورای امنیت، خودداری کند و پیش از تصمیم شورای امنیت، هیچ اقدامی انجام نشود. نماینده چین همچنین خواستار برگزاری نشست غیررسمی شورای امنیت برای مشاوره در این رابطه شده است. هنوز ساعتی از تحویل یادداشت شکایت امریکا نگذشته بود که فرانسه، آلمان و انگلیس، شرکای آتلانتیکی امریکا هم در نامه‌ای مشترک، اعلام کردند: «امریکا پس از خروج خود از توافق هسته‌ای در ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت در برجام پایان داده است.»تروئیکای اروپایی گفته‌اند که موضع ما درباره کارآمدی اطلاعیه امریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ آشکارا به رئیس شورا و همه اعضای شورای امنیت ابراز شده است: «ما نمی‌توانیم از این اقدام که با تلاش‌های کنونی ما برای پشتیبانی از برجام سازگاری ندارد، حمایت کنیم.» آن‌ها البته موضوع امریکا درباره عدم پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده‌اند، ولی گفته‌اند: «معتقدیم به مسئله کنونی عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام باید از طریق گفتگو میان طرف‌های برجام به روش‌های گوناگون از جمله از طریق «کمیسیون مشترک برجام» و استفاده از «ساز و کار حل و فصل اختلافات» در برجام رسیدگی کرد.» دیروز همچنین سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برجام گفتگو و دو طرف خاطرنشان کردند که شرایط حقوقی برای پیشنهاد امریکا به شورای امنیت درباره تحریم ایران وجود ندارد. کلی کرافت، نماینده دائم امریکا در سازمان ملل در مصاحبه با روزنامه «زوددویچه تسایتونگ» به شدت از عدم همراهی و حمایت متحدان اروپایی امریکا گله کرد و گفت: «این خیلی ناامیدکننده است.» وی افزود: «این موضوع (تمدید تحریم تسلیحاتی ایران) آنقدر مهم است که ما نمی‌توانیم تا ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر) و زمان انقضای تحریم تسلیحاتی صبر کنیم. ما نمی‌توانیم صبر کنیم تا دنیا متوجه شود که در ۱۸ اکتبر چین و روسیه توانایی ارسال تسلیحات به ایران داشته باشند و ایران این تسلیحات را برای شبه‌نظامیان و دیگر گروه‌های تروریستی در سراسر جهان خریداری کند.»
ظریف: شورای امنیت امریکا را متوقف کند
هنوز مشخص نیست که روند پیشرفت درخواست امریکا در شورای امنیت چگونه خواهد بود و با توجه به شکاف تاریخی ایجادشده در میان چهار عضو دائمی و امریکا اصلاً درخواست مکانیسم ماشه امریکا پیش خواهد رفت یا نه، ولی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با ارسال نامه‌ای به رئیس دوره‌ای شورای امنیت از درخواست امریکا به عنوان «اقدام غیرقانونی» تعبیر کرده و نوشته که «این کار برای سوء استفاده از ساز و کار‌های مندرج در توافق هسته‌ای برای احیای تحریم‌ها» است و به شورای امنیت توصیه کرده که درخواست امریکا را متوقف کند: «ایالات متحده از هیچ حقی برای اعمال دوباره بند‌های قطعنامه‌های لغو شده برخوردار نیست.» ظریف همچنین در نامه خود به پنج ملاحظه حقوقی و عینی شامل «لغو مشارکت امریکا در برجام»، «سلب حق امریکا از خود برای حق فعال کردن مکانیسم حل اختلاف»، «نقش فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ و عدم حسن نیت امریکا»، «تلاش‌های با حسن نیت ایران برای اجرای کامل برجام» و «قابل پذیرش نبودن صدور اطلاعیه برای آغاز فرایند تحریم‌ها از سوی ایالات متحده» اشاره کرده و گفته که اکنون نوبت جامعه بین‌المللی است که راه سوء استفاده امریکا از ساز و کار حل اختلاف برجام را بندد؛ اقدامی که به گفته ظریف با هدف صریح «نابودی این توافق» انجام شده است. ظریف می‌گوید: «مردم ایران بحق از شورا انتظار دارند حقوق آن‌ها را ذیل این قطعنامه (۲۲۳۱) حفظ کرده و ایالات متحده را به دلیل آسیب جبران‌ناپذیری که به کل ملت ایران وارد کرده، پاسخگو نماید. ظریف نگفته که در صورت فعال شده مکانیسم ماشه، تهران چه سناریویی را دنبال می‌کند، ولی ایران در متن قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام اعلام کرده که چنانچه مفاد قطعنامه‌های پیشین در راستای بند ۱۲ کلاً یا جزئاً اعمال شوند، ایران آن را به عنوان مبنایی برای توقف اجرای تعهدات خود وفق برجام تلقی خواهد نمود.
امریکا دنبال نابودی برجام
تقریباً بخش مهمی از دیپلمات‌هایی که در نگارش برجام سهیم بوده‌اند، هدف امریکا را نابودی برجام می‌دانند. «وندی شرمن» معاون سیاسی وزیر خارجه دولت باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق امریکا گفت که دونالد ترامپ به جای ایران، امریکا را در کل جهان منزوی کرد. وی گفته که اقدام امریکا علیه ایران موفقیت‌آمیز نخواهد بود. هلگا اشمید، دبیرکل سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تأکید کرد: «اتحادیه اروپا همچنان هر کاری انجام خواهد داد تا حفظ و اجرای کامل توافق با ایران تضمین شود.» کلسی دونپورت، مدیر برنامه «سیاست منع اشاعه» در اندیشکده «انجمن کنترل تسلیحات» نیز هشدار داده که تلاش برای بازگرداندن یکجانبه تحریم‌های ایران اقدام خطرناکی از سوی تیم ترامپ است که در حال حاضر نیز نسبت به سیاست ایران احساس مسئولیت نمی‌کند. او می‌گوید: «در واقع، این کار بر وسعت تنش‌ها می‌افزاید و می‌تواند چند دستگی جدی برای برجام و آینده شورای امنیت داشته باشد. ایران تهدید کرده است که اگر این بازی امریکا به هر ترتیبی موفق شود، تهران گام‌های تلافی‌جویانه بیشتری برمی دارد که می‌تواند شامل تسریع غنی‌سازی اورانیوم، محدود کردن همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا خروج از توافق هسته‌ای باشد.»
جوب ندانم کاری های روحانی و طریف و مجلس را الان باید خورد. 
