سرویس اقتصاد جوان آنلاین: این پروژه از سال‌ها پیش و همزمان با کشف میدان گازی فراساحلی لویاتان در آب‌های مدیترانه از سوی رهبران رژیم‌صهیونیستی معرفی شده است. نام کنونی این پروژه، خط لوله مدیترانه شرقی است. بدین ترتیب گاز میدان عظیم لویاتان از طریق آب‌های قبرس، کرت و یونان به پایانه اوترانتو در جنوب شرق ایتالیا می‌رسد.
طول این خط لوله ۲۱۰۰کیلومتر پیش‌بینی شده و در عمق ۳۰۰۰متری از سطح دریا نصب می‌شود. هزینه اجرای این پروژه ۷میلیارد دلار بوده و این عملیات به پنج سال زمان نیاز دارد.
عامل جدید اختلاف در مدیترانه
خط لوله مدیترانه شرقی (ایست مد) می‌تواند آتش اختلافات را میان دولت‌های خاورمیانه شعله‌ور کند. دولت‌های عربی همچنان اسرائیل را دشمن خود می‌دانند. مثلاً دولت امارات متحده عربی ۱۰۰میلیون دلار برای کمپین مقابله جهان عرب با رژیم اسرائیل اختصاص داده است.
کاخ سفید در سال ۲۰۱۷ میلادی، طرح ایجاد ناتوی عربی را به رهبران عربستان و سایر دولت‌های عربی منطقه خلیج فارس پیشنهاد کرد. سازمان اطلاعات اسرائیل نیز از حامیان این طرح بوده، اما این پیشنهاد فعلاً به فراموشی سپرده شده است. هرچند روابط نتانیاهو و رهبران سنی کشور‌های عربی همچنان قدرتمند است.
یکی از بازیگران منطقه‌ای که از اجرای این خط لوله خوشحال نخواهد بود، دولت ترکیه به رهبری اردوغان است. دو سال پیش که پروژه خط لوله مدیترانه شرقی پیشنهاد شد، اردوغان به سرعت با روس‌ها رایزنی کرد تا پروژه خط لوله ترک استریم به عنوان رقیب این طرح اجرایی شود.
بخشی از خوراک خط لوله مدیترانه شرقی از میادین گازی بخش یونانی‌نشین قبرس که به اتحادیه اروپا تعلق دارد، تأمین می‌شود. در ماه‌های اخیر، اردوغان روابط خود با ایران و به ویژه قطر به عنوان حامی کلیدی اخوان‌المسلمین را بهبود بخشیده و همچنین در این دوره، روابط ریاض و تل‌آویو تیره‌تر شده است.
به هر ترتیب، سایه اختلافات میان سنی و شیعه بر قدرت ژئوپلتیک و کنترل خط لوله سایه افکنده است. در تابستان ۲۰۱۷ میلادی، روابط قطر و همسایگان عربی منطقه خاورمیانه به شدت تیره شد. دوحه به بهانه حمایت از تروریسم از سوی دولت‌های عربی به ویژه رهبران عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و کویت تحریم شود. در واقع این تحریم‌های بی‌سابقه برای مقابله با توسعه روابط پشت پرده دوحه و تهران اجرایی شده‌اند. این دو‌کشور دارای بزرگ‌ترین ذخایر گاز طبیعی در منطقه هستند. بخش قطری میدان گازی مشترک دو کشور، گنبد شمالی نامیده می‌شود و ال‌ان‌جی تولید شده از آن، ارزان‌ترین ال‌ان جی‌دنیا محسوب می‌گردد. قطری‌ها پس از پرداخت ۳میلیارد دلار به مخالفان بشار اسد و تروریست‌های ضدایرانی در سوریه برای عدم ساخت خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه و سوریه و در ادامه به بازار‌های اروپایی، با تغییر موضعی آشکار (به ویژه با حضور ارتش روسیه در سرزمین شام در اواخر سال ۲۰۱۵ میلادی) دریافتند با همکاری اقتصادی و سیاسی با تهران، دمشق و آنکارا می‌توانند راه را برای صدور همزمان گاز ایران و قطر به اروپا هموار کنند. دلیل جبهه‌گیری بهت‌برانگیز دوحه و ریاض را باید به این موضوع مربوط دانست. نکته شایان توجه است که پس از تحریم همه‌جانبه قطری‌ها توسط سعودی‌ها، ایران و ترکیه به سرعت به کمک رهبران دوحه شتافتند.
ترک استریم روسیه
در حالی که رقابت‌های ژئوپلتیک در مرز‌های اروپا ادامه دارد، روس‌ها و ترک‌ها توانستند خط لوله ترک استریم را در سال ۲۰۱۸ میلادی در بستر دریای سیاه نصب کنند. این خط لوله در سال ۲۰۱۹ میلادی به ظرفیت نهایی خود رسید و سالانه ۵ /۳۱ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی را منتقل می‌کند که نیمی از آن (۱۶ میلیارد متر مکعب) به بازار‌های اروپایی اختصاص خواهد یافت.
خط لوله ترک استریم همانند خط لوله نورث استریم به مسکو اجازه می‌دهد بدون استفاده از شبکه ترانزیت اوکراین که روابطی تیره با کرملین دارد، گاز خود را به اروپایی‌ها بفروشد. از پایانه کیکوی در ترکیه، گاز روس‌ها را می‌توان به بلغارستان یا یونان به عنوان دو عضو اتحادیه اروپایی یا هر دوی آن‌ها صادر کرد. صربستان که در اتحادیه اروپا حضور ندارد، در حال ساخت بخش داخل خاک خود از پروژه ترک استریم است که این مسیر نیز می‌تواند راه را برای صدور گاز به دولت‌های اروپایی هموار کند.
ایویکا داکیس، وزیر امور خارجه صرب‌ها چندی پیش در مسکو اعلام کرد، برنامه‌های کشورش برای ساخت مسیر انتقال گاز، ارتباطی با اقدامات دولت بلغارستان ندارد. ترک استریم گاز روسیه را از طریق خاک کشور‌های ترکیه، صربستان و لهستان منتقل خواهد کرد و رهبران اروپایی همچنان نظاره‌گر آینده این پروژه هستند؛ و اینک رهبران تل‌آویو به این رقابت‌های گازی گام نهاده‌اند. آن‌ها روابط دوستانه‌ای با ریاض و ابوظبی دارند و از حمایت واشنگتن برخوردار هستند. دولت ترکیه تهدید کرده اقدام به حفاری در آب‌های بخش ترک‌نشین قبرس خواهد کرد. لبنانی‌ها نیز معتقدند خط لوله طراحی شده رژیم اسرائیل به خاک قبرس از آب‌های آن‌ها می‌گذرد و شرکت اگزون موبیل از کشف یک میدان گازی بزرگ در آب‌های قبرس، مورد اختلاف میان ترکیه و یونان، خبر داده است.
برای پیش‌بینی آینده رقابت‌های ژئوپلتیک منطقه خاورمیانه و مدیترانه، نیازی به داشتن گوی شیشه‌ای نیست و بازی بزرگ برای حضور در بازار انرژی اروپا آغاز شده است.
