گاز مایع در بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان یک سوخت رسمی در کنار بنزین و گازوئیل و CNG برای خودروها شناخته شده و استفاده میشود، اما این سوخت در ایران برای خودروها یک سوخت غیر مجاز تلقی میگردد. حال چند سؤال در این مورد مطرح است.
اگر این سوخت غیر مجاز است، چرا جایگاههای عرضه غیر استاندارد آن در خارج شهرها و داخل گاراژها همچنان پابرجاست؟ و چرا محلهای تبدیل خودروهای بنزینی به LPG سوز همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند؟ قابلتوجه آنکه اتوگاز یا سوخت LPG برای خودرو در بیش از ۴۰ کشور دنیا به صورت رسمی مورد استفاده قرار میگیرد و حتی این سوخت در اروپا به سوخت پاک معروف است. این در حالی است که اگر وزارت نفت از تنوع دادن به سبد سوخت کشور غافل بوده، اما مردم به دلیل صرفه اقتصادی یا هر دلیل دیگری به این سوخت روی آوردهاند و هماکنون بپذیریم یا نپذیریم ۵ /۱ میلیون خودرو به مخازن و کیت LPG مجهز شدهاند، حال مجدداً این سؤال مطرح میشود که تکلیف این جماعت چیست؟ و اگر استفاده از این سوخت در خودروها مشکلی ندارد پس چرا استفاده از آن را رسمی، ایمن و محترمانه نمیکنیم و چرا امکانات استفاده از آن خصوصاً جایگاههای رسمی آن برای ۵ /۱ میلیون راننده صاحب این خودروها فراهم نیست؟
لازم به یادآوری است که مسئولان وزارت نفت استفاده از این سوخت را غیر مجاز میدانند. به عنوان مثال، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی مازندران روز گذشته در دیدار امام جمعه ساری گفت: «از وقتی که بنزین گران شد، استفاده مردم از گاز مایع که استاندارد نیست برای خودروها بیشتر شدهاست.»، اما نکته اینجاست که با توجه به آمار قبلی ۵/ ۱ میلیون خودرو در ایران از LPG به عنوان سوخت جایگزین استفاده میکنند و به هر حال آنها بخشی از ۳۰ میلیون خودرویی هستند که در سراسر دنیا LPG را به عنوان سوخت برگزیدهاند.
با افزایش قیمت بنزین استفاده از گاز مایع که استاندارد نیست، برای خودروها بیشتر شدهاست. در صورت ادامه روند افزایش استفادهکنندگان از گاز مایع در خودروها، به ناچار مانند گذشته شاهد استفاده غیرمجاز و غیراستاندارد از LPG در خودروها خواهیم بود. در نتیجه این نوع استفاده غیراستاندارد خود عاملی در ایجاد خطر نا امنی در ناوگان حمل و نقل جادهای خواهدبود.
طی ماههای اخیر مسئولان دولت در مصاحبههای متعدد خودروهای مذکور را علت اصلی کمبود سیلندرهای گازمایع در روستاها قلمداد کردهاند و پس از آن هم برخورد تعزیراتی با مراکز عرضه گازمایع به خودروها در شهرهای مختلف صورت گرفت. این در حالی است که کشور ترکیه که فاقد منابع طبیعی نفت و گاز است نزدیک به دو برابر ایران گازمایع را در میان خودروهای سبک و سنگین توزیع کرده و معتقد است که به دلیل ارزانتر بودن گازمایع از بنزین و گازوئیل استفاده از آن در خودروها به صرفهتر است. از ۵/ ۸ میلیون تن گازمایع تولیدی در ایران در سال ۲۰۱۸، تنها ۲ میلیون تن در داخل کشور توزیع و مابقی صادر شده، در حالی که ترکیه تنها ۲/ ۳ میلیون تن گاز مایع را در این سال میان خودروها توزیع کردهاست. بنابراین کمبود عرضه داخلی گازمایع و عدم ساماندهی به خودروهای مذکور منجر به ایجاد مشکلات فوق شدهاست وگرنه مردم و رانندگان تقصیری در این زمینه ندارند.
به هر حال عدم توجه به این پدیده در سالهای اخیر منجر به دوگانه سوز شدن بیش از ۵/ ۱ میلیون خودرو با گازمایع شدهاست که دیگر نمیشود آنها را نادیده گرفت و مطمئناً نمیشود با نظارتهای بگیروببندی چندماهه مشکل توزیع و عرضه گازمایع در روستاها را نیز حل کرد.