کم آبی، شوری خاک و وزش باد‌های تند ازجمله مسائلی است که تغییر الگوی کشت در منطقه شمال سیستان و بلوچستان را به امری ضروری تبدیل کرده است. به گفته کارشناسان کشاورزی، این مهم سبب شده است تغییر کشت زراعی به باغداری ازجمله کشت محصولاتی مانند زیتون در این منطقه در دستور کار قرار گیرد. موضوعی که موجب شد رئیس دانشگاه زابل با اشاره به شرایط آب و هوایی منطقه سیستان و باردهی خوب درخت زیتون درشمال استان اعلام کند: «با توجه به برداشت سالانه ٢٠ تن زیتون از درختان این دانشگاه می‌توانیم با توسعه کشت این محصول شمال استان را به یکی از مهم‌ترین قطب تولید زیتون کشور تبدیل کنیم.»
با وجود گرم و خشک بودن سیستان و بلوچستان، سختکوشی مردم این استان از جمله دلایلی است تا آن‌ها در زمینه تولیدات دامی و کشاورزی حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشند، به طوری که علاوه بر تأمین نیاز‌های داخلی استان اضافه تولیدات خود را به سایر استان‌ها یا خارج از کشور صادرکنند. در این میان، شهرستان ایرانشهر با تولید ۷ هزار تن گوشت سفید در سال و داشتن ۳۰ هزار رأس دام سنگین و ۲۰۰ هزار رأس دام سبک به عنوان یکی از عمده مراکز تولید گوشت در استان است. همچنین تولید ۴۰ هزار تن گندم، ۵۰ هزار تن خرما، ۱۰۰ هزار تن صیفی‌جات و ۷۰۰ هزار تن علوفه این شهرستان را به عنوان یکی از مهم‌ترین و بارزترین قطب‌های تولید محصولات کشاورزی سیستان و بلوچستان تبدیل کرده است.
از طرفی تولید ۳۰نوع خرما درکنار پرورش و تولید گل‌های شاخه بریده مانند گلایول در جنوب استان، تولید پاپایا یا خربزه درختی که علاوه بر مصرف خوراکی، قابل استفاده در صنایع تبدیلی نیز می‌باشد مزید بر تولیدات این استان است.
تولید «پسته» در دشت گوهرکوه شهرستان خاش وکاشت میوه‌های گرمسیری منحصر به فرد و مرکباتی از جمله ترنج، پرتقال، گریپ فروت و نارنگی، انواع انار و میوه‌های جالیزی نیز از دیگر محصولاتی هستند که طعم متفاوت آن‌ها از سایر محصولات مشابه در سایر استان‌ها سبب شده است طرفداران بسیاری را به خود جلب کند.
شمال استان مستعد کاشت زیتون
با وجود اینکه شمال استان سیستان و بلوچستان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید محصولات کشاورزی به شمار می‌رود، اما بروز خشکسالی و تغییرات اقلیمی سبب شد تا کارشناسان کشاورزی تغییر کشت محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند را پیشنهاد دهند.
رئیس دانشگاه زابل با تأیید این مشکلات که سد راه تولیدات برخی از محصولات کشاورزی شده است می‌گوید: «کم آبی، شوری خاک و وزش باد‌های تند از جمله مسائلی است که موجب تغییر الگوی کشت در منطقه شمال سیستان و بلوچستان شده است.» دکتر موسی بهلولی با بیان اینکه کاشت زیتون یکی از مواردی است که می‌تواند جانشین کشت‌های قبلی شود، می‌افزاید: «بررسی‌های کارشناسان مرکز تحقیقات دانشگاه زابل نشان می‌دهد زیتون یکی از گونه‌هایی است که می‌تواند به عنوان کشت جایگزین در شمال استان مورد توجه قرار گیرد.» هم اکنون در محدوده دانشگاه زابل بیش از ۲۰۰ هکتار زیر کشت درخت زیتون است که البته این مساحت زیر کشت به صورت یکجا نیست، چراکه علاوه بر باغات زیتون در برخی نقاط از این درختان به عنوان بادشکن استفاده می‌شود.
این درحالی است که کارشناسان بنا به دلایل مختلفی کاشت زیتون در منطقه سیستان را توصیه می‌کنند، چراکه هم در برابر کم آبی و هم در برابر شوری آب مقاوم است.
از طرفی تنه درخت زیتون زرد روغنی بسیار بزرگ و تنومند است که می‌شود در منطقه سیستان جایگزینی برای درختان شورگز باشد.
همچنین علاوه بر مقاومت در برابر باد برگ زیتون دارای فواید بسیاری است، به طوری که از برگ درخت آن به عنوان داروی دیابت استفاده می‌شود و این ظرفیت در استان وجود دارد که درمنطقه سیستان مرکز فرآوری برگ زیتون راه اندازی شود. این درحالی است‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد دو نوع زیتون زرد روغنی و کروناییک برای کشت در منطقه سیستان مساعد هستند. رئیس دانشگاه زابل با اشاره به ظرفیت بالای تولید نهال دراین مرکز علمی می‌گوید: «دانشگاه زابل ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار اصله نهال زیتون را دارد، به طوری که در سال جاری نیز افزون بر ۱۰ هزار اصله نهال از سوی این دانشگاه میان مردم توزیع شد.» بهلولی به شرایط اقلیمی منطقه سیستان و سودآوری و باردهی خوب درخت زیتون در اقلیم شمال استان اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در ۱۰ سال اخیر بیش از ٥٠٠ درخت زیتون در مجتمع آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه زابل واقع در چاه نیمه کشت شده است به گونه‌ای که شمار زیادی از درختان زیتون دانشگاه به مرحله باردهی رسیده‌اند و با توجه به برداشت سالانه ٢٠ تن زیتون از درختان دانشگاه می‌طلبد خط تولید روغن زیتون دراین دانشگاه ایجاد شود.»
