در پي رد شروط سيزده‌گانه محور سعودي از سوي قطر، عربستان و متحدانش در بيانيه‌اي مشترك تأكيد كردند تدابير و تصميمات جديدي عليه دوحه اتخاذ خواهند كرد. برخي گزارش‌هاي غيررسمي حاكي است قطر پنج شروط پيشنهادي عربستان را پذيرفته است. امريكا نيز مدعي شده تنش قطر با اعراب ممكن است ماه‌ها به طول بينجامد.
پس از مخالفت قطر با فهرست بلندبالاي درخواست‌هاي عربستان و متحدان آن، محور سعودي سعي دارد فشارها عليه اين كشور را افزايش دهد. وزراي خارجه عربستان سعودي، امارات، بحرين و مصر كه در قاهره گردهم آمده بودند پنج‌شنبه شب در بيانيه‌اي تأكيد كردند مخالفت قطر با مطالبات پيشنهادي همسايگان نشانه ارتباط اين كشور با گروه‌هاي تروريستي است و كشورهاي تحريم‌كننده تدابير و تصميمات سياسي، اقتصادي و قانوني جديدي برضد قطر اتخاذ خواهند كرد. به گزارش شبكه خبري اسكاي نيوز، كشورهاي عربستان، امارات، بحرين و مصر در اين بيانيه تأكيد كردند دولت قطر تلاش‌هاي ديپلماتيك براي حل اختلاف‌ها و مناقشه منطقه را تضعيف كرده است و مخالفت دوحه با اجراي مطالبات و خواسته‌هاي همسايگانش تأكيدي بر ادامه تلاش‌هاي آن براي تخريب و تضعيف امنيت و ثبات در منطقه است. اين چهار كشور عربي در عين حال مدعي شدند هدف اين كشورها از اتخاذ تدابير و اقدامات جديد دولت قطر است نه ملت آن.
بيانيه عربي درحالي است كه اين كشورها در يك ماه گذشته نتوانسته‌اند اقدام مؤثري عليه كشور كوچك قطر انجام دهند و به رغم تعيين ضرب‌الاجل از مواضع خود عقب‌نشيني كرده‌اند. هرچند كشورهاي عربي اقدامات جايگزين براي تحت فشار قرار دادن قطر را اعلام نكرده‌اند اما شبكه العربيه در گزارشي اقدامات محتمل از سوي محور سعودي را منتشر كرد كه احتمالاً در روزهاي آينده عليه دوحه اعمال مي‌شوند.
بر اساس اين گزارش، شدت بخشيدن به تحريم‌هاي اقتصادي و درخواست از شركت‌هاي بين‌المللي فعال در خليج (فارس) براي توقف مراودات خود با قطر و لغو مجوزهايي كه در اين زمينه صادر كرده‌اند، توقف كامل معامله با واحد پول قطر در خليج (فارس)، درخواست از بانك‌ها براي پيروي از اين اقدام و توقف تعامل تجاري بانك‌ها با دوحه، از ديگر اقدام‌هاي احتمالي است. در زمينه سياسي نيز چهار كشور مي‌توانند پرونده قطر را به اتهام پشتيباني از تروريسم، به شوراي امنيت سازمان ملل متحد احاله داده و درخواست تسليم قطري‌هاي مرتبط با حمايت مالي از تروريسم را به دادگاه بين‌المللي كيفري مطرح كنند.
همزمان با ادامه تنش‌ها، مقامات سعودي تبليغات عليه قطر را شدت بخشيده‌اند. به گزارش شبكه المنار، عواد العواد، وزير اطلاع‌رساني عربستان روز جمعه در سخناني مدعي شد: «بيش از 23 هزار صفحه ساختگي در توئيتر وجود دارد كه قطر در ايجاد آنها دست دارد و اين صفحه‌ها به انقلاب در عربستان دعوت مي‌كنند. براي ما اين مسئله امنيت ملي است.» وي گفت: «شبكه الجزيره انزجار و نفرت را گسترش داده و منبري براي تروريسم از بن لادن گرفته تا يوسف القرضاوي است براي همين طبيعي است كه بسته شود. اين شبكه و كاركنان آن بايد مجازات شوند. اين شبكه نبايد به اين صورت به كار خود ادامه دهد.» از سوي ديگر، سفير قطر در روسيه تأكيد كرد كه اقدامات عربستان، امارات، بحرين و مصر عليه قطر كل منطقه را به سمت دودستگي‌هاي عميق‌تر و بي‌ثباتي سوق خواهد داد.
فهد بن محمد العطيه، سفير قطر در روسيه با اشاره به اينكه اقدامات عربستان، امارات، بحرين و مصر منطقه را به سمت دودستگي‌هاي عميق‌تر و بي‌ثباتي سوق مي‌دهد، از دولت «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور امريكا خواست تا متحدان خود در منطقه خليج‌فارس را به تغيير سياست‌هايشان در قبال قطر توصيه كند. وي هشدار داد در صورت استمرار حمايت‌هاي واشنگتن از اقدامات خصمانه عليه دوحه، منافع امريكا نيز متضرر خواهد شد.
موافقت غيررسمي قطر
اگرچه قطر مخالفت خود را با شروط سيزده‌گانه سعودي اعلام كرده است اما گزارش‌هاي غيررسمي حاكي از اين است كه دوحه موافقت خود را با پنج شرط سعودي اعلام كرده است. به گزارش اسپوتنيك، پنج شرط پيشنهادي عبارتند از: «اخراج يوسف القرضاوي، بازگشت نيروهاي تركيه به تركيه، شفافيت انتقال پول از قطر به حساب شبه نظاميان، ارائه اسناد مربوط به سازمان‌هاي سرويس‌هاي ويژه امريكا مستقر در قطر، كاهش لحن تند برنامه‌هاي «الجزيره» و قطع حملات خبري به كشورهاي خليج و مصر.» اين درحالي است كه دوحه در پيام خود پذيرش درخواست‌هاي سعودي را به بندهاي جديد مشروط كرده بود كه برخي از جمله بستن پايگاه‌هاي خارجي در كشورهاي عربي غيرممكن به نظر مي‌رسد.
پيش‌بيني امريكا
در شرايطي كه بسياري از كشورهاي فرامنطقه‌اي تلاش مي‌كنند بحران اعراب را فيصله دهند اما به نظر مي‌رسد امريكا از بحران فعلي رضايت دارد. هيتر نوئرت، سخنگوي وزارت خارجه امريكا پنج‌شنبه شب با اشاره به مناقشه قطر و اعراب از احتمال طولاني شدن اين بحران سخن گفت. به گزارش رويترز، سخنگوي وزارت خارجه امريكا گفت: «اين تنش در بن‌بست قرار گرفته و ممكن است چند هفته يا حتي چند ماه طول بكشد و حتي تشديد شود.» وي تأكيد كرد: «وزير خارجه به شدت براي وساطت و حل اين مسئله تلاش مي‌كند و مدام با طرفين در تماس است.» به گفته سخنگوي وزارت خارجه امريكا ركس تيلرسون، وزير خارجه اين كشور دوشنبه آينده عازم كويت خواهد شد تا با مقام‌هاي اين كشور درباره بحران به‌وجود آمده ميان قطر و چهار كشور عربي گفت‌وگو كند. هرچند امريكا در ظاهر نگراني خود را از بحران عربي اعلام مي‌دارد اما در عمل كاري براي فروكش كردن آن انجام نمي‌دهد و حتي در اين مناقشه با متهم كردن قطر به حمايت از تروريسم از محور سعودي پشتيباني كرد. مقامات امريكايي در زمان تشكيل ائتلاف ضد داعش نيز اين سخنان را ابراز كرده بودند و مدعي شدند نابودي داعش ممكن است تا 30 سال به طول بينجامد.
امريكايي‌ها از درگيري‌هاي خاورميانه نگران نيستند بلكه مي‌خواهند آنها را مديريت كرده و منافع خود را تأمين كنند. همچنانكه در بحبوحه تنش قطر با اعراب در پي فروش تسليحات جديد به قطر بودند. از سوي ديگر، در بحبوحه تنش ديپلماتيك در روابط بين كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس، «جيمز ماتيس» وزير دفاع امريكا، روز پنج‌شنبه بار ديگر بر اهميت مشاركت راهبردي بين امريكا و قطر تأكيد كرد.
به گزارش خبرگزاري فرانسه، قطر ميزبان مركز فرماندهي امريكا در پايگاه هوايي «العديد» است. حملات هوايي امريكا بر ضد داعش در عراق و سوريه از اين پايگاه شروع مي‌شود. جيمز ماتيس همچنين بر اهميت كاهش تنش‌ها بين قطر و همسايگانش در خليج‌فارس تأكيد كرد و اظهار داشت كه اين تنش‌ها بايد كاهش يابد تا شركا در منطقه بتوانند با طرح‌هاي بعدي براي تحقق اهداف مشترك متمركز شوند.
