اختلافات استراژيك غرب افزايش مي‌يابد

جدايي آلمان از اروپا و آمريکا در بحران اوکراين

در شرايطي که روابط آمريکا و اکثر کشورهاي اروپايي در سايه بحران اوکراين با روسيه خصمانه تر شده، آلمان همچنان سعي مي کند روابط دوستانه خود را با مسکو حفظ کند. اخيرا والتر اشتاين ماير، وزير امور خارجه آلمان خواستار آن شده که راه هاي حل صلح آميز بحران اوکراين و روسيه جستجو شود. زيرا در غير اين صورت، اروپا هفتاد سال پس از اتمام جنگ دوم جهاني با تفرقه جديد مواجه مي‌شود.

وي در مصاحبه با يک نشريه آلماني گفته «متأسفانه چوب سحرآميزي نيست که با يک حرکت آن بتوان بحران را محو کرد، ولي اگر ما نتوانيم راه حل مسالمت آميز را پيدا کنيم نتيجه در نهايت بروز تفرقه جديد در اروپا خواهد بود». به همين دليل وزير امور خارجه آلمان درخواست کرده در مورد ادامه تشديد مجازات هاي روسيه احتياط به خرج داده شود و از هر فعاليتي که به بن بست منجر مي شود و امکاني براي مانور سياسي باقي نمي‌گذارد، پرهيز گردد.

آلمان به خوبي درک مي کند که بسياري از درگيري هاي کلان چون جبحران سوريه، برنامه اتمي ايران و اوضاع افغانستان فقط همراه با روسيه مي‌تواند حل و فصل شود. به همين دليل نيز آنگلا مرکل صدراعظم آلمان پيشتر از ضرورت ادامه همکاري تنگاتنگ با روسيه برغم بحران اوکراين سخن رانده بود. وي در مصاحبه با نشريه «فرانکفورتر آلگماينه تسايتونگ» گفته بود «من اطمينان دارم همکاري تنگاتنگ با روسيه در ميان مدت و بلندمدت بايد ادامه داده شود». به گفته وي، براي اين منظور «بايد حداقل ارزش ها به سطح اقدامات معين سياسي منتقل شود».

به طور کلي مواضع آلماني ها در قبال روسيه و بحران اوکراين بيانگر آن است که آلمان راه خود را از ساير کشورهاي اروپايي و آمريکا جدا کرده است و همچنان قصد دارد شريکي قابل‌اعتماد براي روسيه در اروپا باقي بماند. نبايد از ياد برد که آلمان بزرگترين خريدارگازطبيعي روسيه است. در اين بين به نظر مي رسد با توجه به تصميم آلمان مبني بر برچيدن تاسيسات هسته اي خود تاسال 2022 ميلادي، حجم گاز مصرفي اين کشور بيش از پيش افزايش خواهد يافت. در اين راستا روسيه همچنان بزرگترين تامين کننده گاز آلمان محسوب مي شود.

از سوي ديگر به نظر مي رسد پوتين نيز قصد دارد با حفظ روابط مناسب با آلمان، شکاف بوجود آمده در جبهه غرب را تقويت کند. علاوه بر اين روسيه در بسياري از بخش ها همکاري نزديکي با آلماني ها دارد و نمي خواهد به روند روابط مناسب دو کشور لطمه اي وارد شود. نبايد از ياد برد که مدرنيزاسيون براي روسيه مسئله‌اي حياتي است و رهبران كرملين به خوبي مي دانند كه نبايد بيش از اين در امر نوسازي تاخير شود. بر اين اساس روسيه به ورود سرمايه، فناوري هاي جديد و ايده‌هاي دست اول نياز دارد و بي‌شك مهمترين تامين‌كنندگان نيازهاي روسيه را بايد در كشورهاي اروپايي به خصوص آلمان جست. بر اين اساس مسکودر همکاري با برلين بيشتر برتعميق همکاري هاي توليدي ـ تکنولوژيکي تکيه مي کند که پاسخگوي هدف مدرنيزه کردن اقتصاد روسيه است. همين امر باعث شده که امروزه آلمان از جايگاه بسيار برجسته اي در سياست خارجي روسيه برخوردار شود.

آلمان و روسيه؛ متحداني در ميانه بحران

آلمان به دليل روابط تاريخي و ديرينه‌اي كه با روسيه دارد و همچنين روابط تجاري گسترده‌اي كه ميان طرفين برقرار است، به عنوان پل ارتباطي ميان روسيه و اتحاديه اروپا شناخته مي‌شود. بر اين اساس از جمله موضوعات مورد علاقه روسيه و آلمان طي سال هاي گذشته مي توان به مباحث مرتبط با محيط زيست، بهداشت، ايجاد مسکن، بازسازي نهادهاي حقوقي و امور دادگستري، ايجاد لوله نفتي درياي شرق، صدور انرژي، مسائل مربوط به حقوق بشر، تقويت دولت قانونمند، مسائل بانکي و مدرنيزه کردن صنايع اشاره نمود.

بر اين اساس روابط اقتصادي آلمان و روسيه در حوزه‌هاي تأمين انرژي، ماشين‌آلات، هواپيما و کشتي‌سازي از رشد قابل ملاحظه‌اي برخوردار بوده است. البته چالش هايي نظير نحوه رعايت حقوق بشر در فدراسيون روسيه، همچنان مسئله اي اساسي در روابط روسيه با اتحاديه اروپا و المان محسوب مي شود.

به طور كلي آلمان و روسيه همواره شرکاي قابل‌اعتمادي براي يكديگر بوده اند. به نحوي كه بروز بحران اوکراين بر روابط اقتصادي دو كشور تاثير منفي نداشته و به نظر مي رسد در آينده نيز مناسبات ميان دو کشور رو به گسترش باشد. اين در حالي‌ست که حفظ روابط گرم ميان روسيه و آلمان مي تواند به تعميق شکاف در جبهه غرب و ناکارآمدي تحريم هاي اروپا و آمريکا عليه روسيه منجر شود.

از سوي ديگر مواضع آلمان مي تواند منافع روسيه را در قبال آينده اوکراين تامين نمايد. نبايد از ياد برد که در بحبوحه بحران اوکراين و افزايش تنش ميان روسيه و غرب، آلمان تنها کشور اروپايي است که دائما بر اين نکته تاکيد مي کند که اوکراين نبايد بين روسيه و اتحاديه اروپا، يکي را انتخاب کند. اين موضع بيانگر آن است که آلمان به خوبي حساسيت و منافع روسيه در اوکراين را درک مي کند و براي آن احترام قايل است.