حالا کار خبرنگار آسان‌تر، اما سخت‌تر شده است!

جوان آنلاین: زمانی خبرنگار بودن نشانه‌های خاصی داشت. اکثرشان دستگاه ضبط‌صوت یا رکوردر داشتند. با افراد موردنظر مصاحبه کرده و آنها را از روی کاست پیاده می‌کردند و بعد هم ادامه روال کار. روزگاری دفتر تحریریه خبر، کمترین تعداد نیروی انسانی را داشت و خلوت‌ترین نقطه روزنامه یا نشریه بود. چون اکثر افراد در حال گزارش یا تولید و تهیه خبر بودند. بعضی روزنامه‌ها ستون ارتباط با مخاطب داشتند، نظرات و انتقادات را در آن ستون درج می‌کردند، سپس خبرنگار می‌رفت دنبال تأیید یا تکذیب آن مطالبه؛ خبرنگار‌ها همه دوربین و دفترچه یادداشت دنبال‌شان بود و برای درآوردن منبع یک خبر گاهی باید تمام آرشیو یک روزنامه را زیرو رو می‌کردند. خبرنگار تنها مرجع تهیه خبر بود و مخاطب نیز به داده‌های محتوایی او اعتماد می‌کردند. اگر چیزی خوب بود پس حتماً خوب بود و برعکس، ولی حالا اوضاع فرق می‌کند. قبل از اینکه خبرنگار بخواهد خبری را تنظیم کند، مخاطب تمام اطلاعات خبر را از منابع دیگر دریافت کرده است. دیگر منتظر داده‌های خبرنگار نیست که او را در جریان اطلاعات و اخبار قرار بدهد. نه وقتش را دارد و نه حوصله منتظر ماندن. با چند کلیک ساده آنچه را نیاز دارد به دست می‌آورد. تنوع منابع خبر باعث می‌شود، مخاطب دست به راستی‌آزمایی شخصی بزند و منبع را خودش انتخاب کند. در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی با انتشار سریع اخبار، رتبه مناسبی در تولید محتوا دارند. دسترسی به آنها آسان بوده و به زمانبندی خاصی نیاز ندارد. دیگرکسی منتظر اخبار دست‌اول ۲۰:۳۰ یا ساعت ۲۱ تلویزیون نمی‌ماند. در حال حاضر هر کسی با یک گوشی همراه و ثبت وقایعی که خودش می‌بنید و ضبط می‌کند آن را بلافاصله با دیگران در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد. محتوا‌های مختلف با منابع متفاوت و غیرقابل ردیابی کار خبرنگار را سخت می‌کند. او حالا نه تنها باید رکن اعتماد را حفظ کند و اخبار درست و دقیق به مخاطب بدهد، بلکه باید داده‌های مختلف را اعتبارسنجی کرده و خبر درست را در اختیار مخاطب قرار بدهد. گاهی وظیفه خبرنگار می‌شود شفاف‌سازی خبری که منتشر شده است، اما هر گوشی یک خبرنگار است. کسی که دسترسی به اندکی اینترنت و یک گوشی هوشمند داشته باشد می‌تواند تولید خبر کرده و آن را به عنوان منبع خبری روانه شبکه‌ها کند. جنگ همچنان با شدت در غزه در جریان است، ولی چیزی که غزه را تبدیل به کانون خبر کرده فیلم و عکس‌هایی است که اهالی غزه منتشر می‌کنند و با اشتراک گذاشتن تجارب و دیده‌های خود، نگاه جهان را سمت خود می‌کشانند. حالا شهروند خبرنگار نقش مهمی دارد. آنها بدون کسب مجوز در هر مکانی قادر به تولید خبر هستند و می‌توانند اخبار را سریع‌تر به گوش مخاطب برسانند. فکر کنید یک نقطه از کشور دچار زلزله یا سیل شده است. تا گروه خبر به محل حادثه اعزام شود و خبر رسمی منتشر کند، مردم محلی حاضر در آن وقایع، فیلم و عکس‌های زیادی منتشر می‌کنند که گاهی خود خبرنگار هم به آن داده‌ها استناد می‌کند. گاهی مشاهدات شهروند خبرنگار می‌تواند گره‌های بزرگی باز کند. فرض کنید کسی در حال کیف‌قاپی یک شهروند یا سرقت از یک خودروست. اگر شهروند آن لحظه را با گوشی ثبت کرده باشد، پلیس می‌تواند برای ردیابی متخلف‌ها به آن محتوا‌های شخصی استناد کند. البته این شیوه خالی از اشتباه نبوده و همیشه هم راهگشا نیست. افراد می‌توانند با هر غرض یا ایدئولوژی و تفکری دست به تولید محتوا بزنند یا از محتوایی به میل خود استفاده کنند. گاهی منبع خبر یکسان است، ولی نوع تحلیل خبر و ارائه آن به مخاطب است که فرق خبر بد و خوب را مشخص می‌کند. همه شبکه‌ها خبر غزه را منتشر می‌کنند، ولی آیا همه خبر درست و انسانی را آنطور که وجود دارد مخابره یا از آنها در راستای اهداف خود استفاده می‌کنند؟ آیا از آن منبع خبر برای تخریب استفاده می‌کنند یا برای اطلاع‌رسانی؟ مخاطب عام یا همان شهروند خبرنگار می‌تواند دست به تحلیل شخصی داده‌هایش بزند، ولی خبرنگار حرفه‌ای، کارش براساس یک اصول مشخص بوده و نظرات و ایدئولوژی شخص خودش را اعمال نمی‌کند. او صرفاً چشم و گوش مخاطب است و آنچه را که هست واقعی منتقل می‌کند. او مسئولانه عمل کرده و جایگاه مهمی در جامعه دارد. در حال حاضر که شبکه‌های متنوع اجتماعی در حال تولید انبوه خبر برای جانماندن از بازار رقابت هستند، خبرنگار حرفه‌ای باید صحت خبر‌ها را سنجیده و به مخاطب اعلام کند. هرچند گاهی شهروند خبرنگار هم رسالتش را به درستی ایفا کرده و گرهی از جامعه هدف می‌گشاید. در حال حاضر کانال‌های خبری بسیاری در فضای مجازی فعالیت می‌کنند که محتوای بسیاری از آنها را کاربران در اختیار خبرگزاری‌ها قرار می‌دهند. در واقع خبرنگار در فضای مجازی پلی است میان مردم و مسئولان. او مشاهدات و گفته‌های مخاطب را به مسئولان منتقل کرده و از طرف آنها مطالبه‌گری می‌کند و پاسخ را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد؛ در واقع با یک تیر دو نشان می‌زند. هم اعتماد عمومی را جلب و هم در مسیر اطلاع رسانی صحیح تلاش می‌کند. این مهم‌ترین وظیفه خبرنگار در عصر دیجیتال است. خبرنگار با مهارت‌های چند رسانه‌ای مانند نوشتن، ضبط ویدئو، پادکست و... می‌تواند اخباری معتبر و بدون جانبداری منتشر کند. حالا بیش از هر زمانی در دنیای دیجیتال، اخلاق حرفه‌ای خبرنگار و تحلیل درست داده‌ها و منابع اهمیت دارد. در عصری که هوش مصنوعی می‌تواند با کمی شیطنت تبدیل به ماشین خبرسازی دروغ وشایعه پراکنی شود، خبرنگار باید در این عرصه نیز موفق عمل کرده و با شناخت هوش مصنوعی مرتبط با دنیای خبر داده‌های دقیق و درست را تأیید کند. این روز‌ها به مدد تکنولوژی به نظر می‌رسد کار خبرنگاران سهل‌تر شده، اما واقعیت این است که به مراتب سخت‌تر شده است؟!