جوان آنلاین: «مرداد مردد بورس» کوتاه‌ترین تعریفی است که از وضعیت بازار سرمایه در روز‌های اخیر می‌توان ارائه کرد. حال بازار خوب نیست و ارزش معاملات در آن به کف ۱۰ ماهه رسیده است. کارشناسان تنها و تنها ایجاد یک محرک قوی را منجر به خروج از وضعیت فعلی می‌دانند و تأکید دارند که دولت اعتماد از دست رفته را بازسازی کند، اما سیاستگذار ترجیح داده است سکوت کند.
سیگنال منفی به فعالان بازار
انتقادات به سازمان بورس بالا گرفته و کلیت صحبت سهامداران این است که بورس به نوعی از فهرست دستور کار دولت خارج شده است. سهامداران از انفعال سنگین سازمان بورس و بی‌انگیزگی مدیریت آن برای خروج بازار از وضعیت فعلی گلایه‌مند هستند، اما رئیس سازمان بورس معتقد است وضعیت فعلی ناشی از تداوم واکنش بازار سرمایه به جنگ ۱۲ روزه است. او می‌گوید که خروج از وضعیت پساجنگ زمانبر است و در صورت نیاز، حمایت‌ها ادامه‌دار خواهد بود و در عین حال بازار باید رفتار طبیعی خودش را داشته باشد و حمایت روزانه منطقی نیست. رئیس سازمان بورس این را نیز گفته که بسته حمایتی ۶۰همتی نظام بانکی نقش خود را در تعادل بازار ایفا کرده، اما هنوز به طور کامل مصرف نشده است. این اظهارات رئیس سازمان بورس مبنی بر عدم‌نیاز به حمایت هر روزه، سیگنال منفی به فعالان بازار ارسال و ناامیدی را تشدید کرده است تا جایی که حتی سرمایه‌گذارانی که به عوامل بنیادی مانند گزارش‌های فصلی خوب یا E/P پایین امیدوار بودند، به جمع فروشندگان پیوستند.
بورس زیر ذره‌بین آمار
شاخص بورس در جریان معاملات روز چهارشنبه با افت ۵۲هزار واحدی روبه‌رو شد و به ارتفاع ۲میلیون‌و۶۰۰هزار واحد سقوط کرد. در جریان دادوستد‌های آخرین روز معاملاتی هفته، بیش از ۱۴ میلیاردو ۸۶۲ میلیون سهم و حق تقدم به ارزشی بالغ بر ۷ هزارمیلیارد تومان در بیش از ۲۰۲ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت. بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در روز چهارشنبه به نام نماد‌های معاملاتی خودرو، فارس و فملی ثبت شد و در مقابل نماد‌های وصنعت، دابور و حفارس با رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند. بر اساس این گزارش، در بازار‌های فرابورس ایران هم با معامله ۴ میلیاردو ۱۱۸ میلیون ورقه به ارزش ۶ هزارو ۱۵۰ میلیارد تومان در ۱۲۵ هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) ۲۶۸ واحد افت کرد و در ارتفاع ۲۴ هزار و ۳۰۴ واحد قرار گرفت.
عوامل ریزش بورس
بازار سرمایه درگیر دو چالش است؛ یکی نبرد درونی و در دل ساختار‌ها و دیگری چالش‌های بیرونی. در شرایطی که بورس تهران با ریسک‌های ژئوپلیتیک دست و پنجه نرم می‌کند، همزمان با بحران جدی ناترازی انرژی مواجه شده است. اثر قطعی برق بر صنایع سال گذشته ۳ تا ۵ میلیارد دلار برآورد شده بود و حالا با قطعی‌های بیشتر این رقم افزایش یافته است. کاهش تولید، افزایش بهای تمام شده، افت صادرات و کاهش توان رقابتی تنها بخشی از پیامد‌های این بحران است که اثر خود را در بازار سرمایه گذاشته است. در همین حال، با انتصاب وزیر جدید اقتصاد همچنان ابهامات در زمینه سیاست‌های اقتصادی دولت پابرجاست. این ابهام، فضای سرمایه گذاری و برنامه ریزی در بازار را با سردرگمی مواجه کرده است و فعالان اقتصادی در انتظار اقدامات عملی و شفاف در این زمینه هستند.
از سوی دیگر وضعیت رکود اقتصادی نیز از دیگر عوامل ریزش بورس محسوب می‌شود. شاخص مدیران خرید (شامخ)، به‌عنوان معیاری برای ارزیابی وضعیت اقتصادی، در خردادماه به عدد ۴۲ کاهش یافته، درحالی‌که در اردیبهشت‌ماه در محدوده ۵۳ بود و بخش صنعت از ۴۸ به ۴۲ تنزل‌یافته است. شامخ زیر ۵۰ نشان‌دهنده ورود اقتصاد به فاز رکود است و این کاهش چشمگیر، عمق مشکلات در بخش صنعت و کل اقتصاد کشور را نشان می‌دهد.
در این شرایط، بازار سرمایه به حال خود رها شده و تحت تأثیر سیاست‌های ناکارآمد و مهم‌تر از آن، نبود اعتماد قرار گرفته است.
مصطفی صفاری، کارشنارس بازار سرمایه فصل مجامع بورسی را فصلی مهم در بازار سرمایه عنوان کرد و گفت: در حال حاضر، بازار بورس در پایین‌ترین نقطه خود قرار دارد، ولی حمایت از سیستم بورس در این شرایط بسیار حائز اهمیت است. اگر حمایت‌ها وجود نداشته باشد، طبیعی است که سرمایه‌گذاران دچار ترس و تردید شوند.
وی با بیان اینکه چندین عامل در ریزش بورس تأثیرگذار است، گفت: شرایط سیاسی، عدم‌حمایت از بازار و همچنین طبیعت بازار که در ماه‌های مرداد همیشه در شرایط منفی قرار دارد، باعث ریزش بورس شده است. بر این اساس سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های مطمئن تری روی آورده‌اند و صندوق‌های طلا در حال جذب سرمایه‌های بیشتر هستند.
ضرورت بازسازی اعتماد از دست رفته
اقدامات انجام شده از سوی بازارساز از جمله صندوق تثبیت بازار و صندوق‌های اهرمی تاکنون کارآمد و کافی نبوده‌اند و نتوانسته‌اند توازن از دست رفته از بازار را برگردانند. گزارش‌های مالی شرکت‌ها هم نتوانست سهامداران را امیدوار کند. در این فضای شکننده، هر تصمیم خلق‌الساعه‌ای می‌تواند ضربه‌ای سنگین‌تر به پیکر آسیب دیده بازار وارد کند. کارشناسان تأکید دارند که حمایت‌ها و سیاست‌های اتخاذشده باید مستمر، اصولی و کارشناسی شده باشند. تا زمانی که تصویر شفافی از مسیر آینده ارائه نشود و بازار احساس نکند از حالت رهاشدگی خارج شده، بعید به نظر می‌رسد شاهد آشتی سرمایه‌گذاران با بازار باشیم.
بر همین اساس، نهاد‌های مسئول از جمله بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و بورس باید برای احیای اطمینان در فضای سرمایه‌گذاری برنامه‌ای روشن برای حمایت از بازار داشته باشند. اگر خروج سرمایه از بازار مهار نشود، به‌معنای ورود این سرمایه‌ها به بازار‌های موازی خواهد بود که عملاً به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد منجر می‌شود و رکود را عمیق‌تر خواهد کرد. در حال حاضر، حمایت‌هایی که از طریق صندوق توسعه و صندوق تثبیت بازار انجام می‌شود، هیچ‌گونه شفافیتی ندارند. نه معاملات این صندوق‌ها روشن است و نه مشخص است که چه نماد‌هایی معامله می‌شود.
