جوان آنلاین: دولت‌های مختلف به‌جای اینکه تمرکزشان بر افزایش بهره‌وری آب باشد، افزایش تولید را دنبال می‌کنند و نتیجه این می‌شود که در شرایط ورشکستگی آبی حدود ۷۰هزارکیلومتر شبکه فرسوده آب داریم که اعتبار تقریباً هیچ برای آن در نظر گرفته شده است! در تهران اوضاع بحران آب با هدررفت ۳۰درصدی در لوله‌ها وخیم‌تر است؛ عددی که دو برابر حجم آب دریاچه چیتگر برآورد می‌شود.
بحران کم‌آبی در ایران جدی است و به طور حتم با مشکل آب مواجه هستیم؛ موضوعی که هنوز به درستی یک دغدغه ملی نشده‌است. کاهش بارندگی بی‌سابقه است، اما هنوز شیوه‌های مصرف آب را اصلاح نکرده‌ایم. بخش زیادی از هدررفت آب در ایران، مربوط به کشاورزی می‌شود. صنعت ما آبی است و حتی در مصرف آب شرب خانگی هم صرفه‌جویی نمی‌کنیم، اما داستان آنجایی غم‌انگیزتر می‌شود که خود دولت به عنوان سیاستگذار این حوزه نیز دغدغه کمبود آب را جدی نمی‌گیرد که اگر این گونه نبود، وضعیت هدررفت آب در سیستم توزیع این گونه نمی‌شد. خطوط لوله‌انتقال آب فرسوده است و حدود ۱۵درصد آب شرب، قبل از رسیدن به دست مصرف کننده هدر می‌رود.
طبق گزارش‌ها، حدود ۲۴درصد از شبکه آب تهران عمری بالغ بر ۲۵ سال دارد و نیاز به بازسازی فوری احساس می‌شود. خطوط لوله‌انتقال آب شهر تهران مربوط به ۷۰ سال پیش و نشت لوله‌ها حدود ۳۰درصد است که در واقع باعث می‌شود ۳۰درصد از آب شرب تهران در جریان انتقال هدر برود! اصلاح این وضعیت نیازمند تخصیص اعتبار است، اما گزارش‌ها از اعتبار تقریباً صفر‌درصدی برای کاهش هدررفت آب حکایت دارد. سید‌علی سیدزاده، مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدررفت آبفای کشور در این باره گفت: در برنامه هفتم توسعه برآورد شده با تجهیزاتی که لازم داریم و اقدامات زیرساختی که لازم است انجام شود، سالی ۹ هزارمیلیارد تومان اعتبار نیاز داریم، اما در سال ۱۴۰۲ چیزی حدود ۳۰ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۶ میلیارد تومان اعتبار داده شده است. وی افزود: درواقع نسبت به نیازی که داریم، اعداد و ارقامی که به کاهش آب بدون درآمد اختصاص می‌یابد، در حد صفر است. سیدزاده با بیان اینکه شرکت‌های آب و فاضلاب در راستای درآمدزایی و اقتصاد آب باید تقویت شوند، به تسنیم گفت: بخشی از منابعی که حاصل می‌شود باید به سمت کاهش هدررفت آب بیاید و با توجه به اهمیت موضوع آب و ارزشی که آب در ایران دارد، تخصیص منابع مالی لازم برای رسیدن به ایده‌آل‌ها بسیار مهم و مؤثر است.
از مجموع ۹ میلیارد مترمکعب آب شرب تولیدی در سال، ۱۵درصد هدررفت فیزیکی داریم، یعنی آبی که بر اثر شکستگی لوله‌های آب از شبکه هدر می‌رود. مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدررفت آبفای کشور در این باره گفت: فعالیت‌ها در صنعت آب و فاضلاب، فعالیت‌های بسیار هزینه‌بری هستند، یکی از این اقدامات، اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب است. وی افزود: به‌طور میانگین برای هرکیلومتر اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب، حدود یک‌میلیاردو ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار لازم است، در ایران حدود ۷۰هزارکیلومتر شبکه فرسوده آب داریم. سیدزاده با بیان اینکه اقدامات دیگر از جمله کنتورگذاری منابع تأمین در ورودی‌های شبکه توزیع، نوسازی و هوشمندسازی کنتور‌های مشترکان، اصلاح و بازسازی انشعابات مشترکان، استانداردسازی انشعابات و انجام فعالیت‌هایی در شبکه از جمله نصب شیر‌های فشارشکن که در قالب طرح‌های مدیریت فشار بیان می‌شود، همه و همه در کاهش هدررفت آب مؤثر است، گفت: در شهر‌هایی که میزان فشار آب از استاندارد‌ها بالاتر است، به دلیل اینکه فشار بالا خود عاملی برای ترکیدگی لوله است، کاهش فشار شبکه، یک اقدام مؤثر خواهد بود.
وی ادامه داد: اجرای سیستم‌های تله‌متری و اسکادا، مدیریت هوشمند شبکه‌های توزیع که بموقع بتوانیم حوادث را تشخیص و مرتفع کنیم، ارتقای سیستم‌های ارتباط با مشترکان و تجهیز ناوگان رفع حادثه به ماشین‌آلات مختلف اقداماتی هستند که هر سال روی آن برنامه‌ریزی می‌کنیم و اقداماتی روی آن انجام می‌شود، اما لازم است منابع مالی لازم برای اجرای این طرح‌ها در اختیار ما قرار بگیرد.
ذهن سیاستگذار حوزه آب، متمرکز بر تأمین است و هنوز به روش‌های قدیمی سخت‌افزاری پرهزینه اتکا می‌شود. کارشناسان معتقدند نصب تجهیزات کاهش مصرف آب روی شیر‌های منازل، مجتمع‌های مسکونی، پادگان ها، مساجد، دانشگاه‌ها و ادارات دولتی می‌تواند بسیار مهم باشد چراکه به واسطه این تجهیزات ۵۰درصد مصرف آب کاهش پیدا می‌کند. استفاده از این تجهیزات در قانون بهینه‌سازی مصرف آب شرب اگرچه تصویب شده و ما استاندارد‌های دقیقی برای کاهش مصرف داریم، اما متأسفانه هیچ‌گونه اقدامی انجام نشده است و همچنان تنها به دنبال طرح‌های نجومی مثل انتقال آب هستیم که به صرفه نیست.
مهم‌ترین مسئله در بروز مشکلات جدی در تأمین آب این است که نگاه کارشناسی در حاکمیت به مسئله آب وجود ندارد. نگاه به مسئله آب، شخص‌محور است. میانگین بارش سالانه کشور ما حدود ۲۳۰میلیمتر است، از این میزان بارش حدود ۶۰ تا ۷۰درصد آن تبخیر می‌شود. با وجود ثابت بودن حدودی میزان بارش در کشور، در طول ۱۰۰سال گذشته جمعیت ما حدود ۱۰برابر بیشتر شده است. در سال۱۳۰۰ جمعیت ایران حدود ۹میلیون نفر برآورد شده است و در حال حاضر نیز جمعیت کشور بالغ بر ۹۰ میلیون نفر برآورد می‌شود. درهمین‌حال سبک زندگی نیز تغییر کرده و سرانه مصرف آب در کشور بیشتر شده است. همین واقعیات بیانگر شرایط آبی کشور است. برهمین‌اساس نیز انتظار می‌رود برنامه ریزی برای حوزه آب کشور، منطبق با واقعیات یادشده باشد.
