جوان آنلاین: مصوبات سختگیرانه دولت و مجلس در اواخر دهه ۹۰ و اعمال محدودیتهایی برای فعالیت ماینرها موجب شد ۹۹درصد فعالان این صنعت به طور زیرزمینی و قاچاق فعالیت کنند و تعداد معدودی موفق به اخذ مجوز شوند. اکنون در پی تصمیمات دولت برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، مشوقهایی برای فعالان این صنعت در نظر گرفته شده است، به این صورت که اگر مزارع استخراج رمزارز، نیروگاه تجدیدپذیر راهاندازی کنند، این امکان را خواهند یافت که بر اساس ضریب تولید نیروگاه تجدیدپذیر از برق دائمی برخوردار شوند. به عنوان مثال اگر مزرعهای نیروگاه خورشیدی ۱۰مگاواتی احداث کند، میتواند معادل دو مگاوات برق دائمی در همه ساعات شبانهروز دریافت کند. به این ترتیب با تعیین مشوقهایی برای استخراجکنندگان رمز ارز، پیشبینی میشود فعالان قاچاق و زیرزمینی از پستوها خارج شوند و فعالیتشان شفاف شود.
تابستان سال ۱۳۹۸ همزمان با گرم شدن هوا و افزایش میزان مصرف برق موضوع استخراج ارزهای دیجیتال داغ شد و با توجه به اینکه سازوکار قانونی در زمینه تولید رمزارزها وجود نداشت، شاهد برخورد جدی و جمعآوری دستگاههای تولید رمزارزها در سطح کشور بودیم. با بالا گرفتن موضوع بودونبود این رمزارزها اواسط مرداد همان سال بود که معاون اول رئیسجمهور برای روشن شدن موضوع، آییننامه اجرایی استخراج ارزهای دیجیتال در کشور را ابلاغ کرد. براساس این آییننامه، استفاده از رمز ارزها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری از سوی متعاملان صورت میگیرد و شامل حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نمیشود و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور ممنوع است. از طرفی تأمین برق متقاضیان استخراج رمزارزها تنها با دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری صورت میگیرد. بانک مرکزی نیز با بخشنامه رسمی اعلام کرد هرگونه خرید و فروش و استفاده از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانکها، مؤسسات مالی و صرافیهای دارای مجوز بانک مرکزی رسماً ممنوع است. آنچه موجب نگرانی زیاد صنعت برق به ویژه در پیک مصرف برق تابستان شده بود، مقوله استفاده خانگی از استخراج کنندههای رمزارز بوده که شایع شده بود. هر ماینر به میزان یک کولر گازی برق مصرف میکند. همین روند غلط استفاده از برق خانگی میتواند موجب آسیب ترانس برق همسایهها و حتی یک محله شود.
تسهیلات ویژه برای مزارع رمز ارز مجاز
اخیراً معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر با اشاره به سازوکارهای قانونی برای استخراج رمزارز در کشور میگوید: تعداد قابل توجهی مجوز برای استخراج قانونی رمزارز در کشور صادر شده و در حال حاضر مشغول فعالیت هستند، اما بالطبع در روزهایی از سال که ما محدودیت در تأمین انرژی داریم، اولویت با صنایعی است که ایجاد اشتغال بیشتری دارند و کالا و خدمات ضروری ارائه میکنند، بنابراین این استخراجکنندگان در ماههای گرم و سرد سال تأمین برق نخواهند شد. محمد اللهداد میافزاید: اخیراً دستورالعملی را وزیر نیرو در خصوص تأمین برق مزارع استخراج رمزارز با استفاده از نیروگاههای تجدیدپذیر ابلاغ کرده است که این امکان را فراهم میکند برق این مزارع در تمام طول سال بدون قطعی تأمین شود. معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر تصریح میکند: نیروگاههای حرارتی ما در تمام طول سال و در ۲۴ساعت شبانهروز تولید برق دارند، اما نیروگاههای تجدیدپذیر از جمله نیروگاههای خورشیدی در برخی ساعات روز امکان تولید برق ندارند، بنابراین اگر مزارع استخراج رمزارز، نیروگاه تجدیدپذیر راهاندازی کنند، این امکان را خواهند یافت براساس ضریب تولید نیروگاه تجدیدپذیر، از برق دائم برخوردار شوند. به عنوان مثال اگر مزرعهای نیروگاه خورشیدی ۱۰مگاواتی احداث کند، میتواند معادل دو مگاوات برق دائمی در همه ساعات شبانهروز دریافت کند. محمد اللهداد میگوید: در چند ماه اخیر بیش از ۴۰میلیارد ریال پاداش به هموطنانی که با گزارشهای خود زمینه شناسایی و جمعآوری ماینرهای غیرمجاز را فراهم کردهاند، پرداخت شده است.
کارشناس حوزه رمز ارز: محدودیتها، استخراج بیت کوین را زیرزمینی کرد
پوریا آسترکی، سردبیر مجله بلاکچین و کارشناس حوزه رمزارز در خصوص وضعیت این صنعت در دهه ۹۰ در گفتوگو با «جوان» میگوید: کشورهای چین و امریکا بیشترین استخراج بیت کوین را دارند. در ایران فضای مردمی گرایش بیشتری به سمت فناوریهای نوظهور دارد، به همین دلیل در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ فضای عمومی جامعه درگیر استخراج بیت کوین شد، به طوری که در سالهای ۱۳۹۷- ۱۳۹۸ استخراج رمز ارز در ایران به ۲۰درصد بیت کوین دنیا رسید. وی میافزاید: همزمان در آن ایام، کشور با مشکل تأمین برق مواجه شد و دولت محدودیتهایی برای استخراجکنندگان در نظر گرفت، مجلس نیز همزمان مصوباتی را برای ساماندهی استخراج رمز ارز به تصویب رساند. این محدودیتها موجب شده است اکنون در سال ۱۴۰۳ سهم ایران در استخراج شفاف بیت کوین به ۳/۰درصد دنیا برسد و بخش زیادی از بهرهبرداران زیرزمینی و قاچاق رمز ارز استخراج کنند؛ اتفاقی که عملاً آوردهای برای کشور ندارد. آسترکی تأکید میکند: متأسفانه دولت تدبیر به این صنعت به عنوان فرصت نگاه نکرد و به بهانه مصرف بالای برق این صنعت را برای اقتصاد کشور تهدید قلمداد کرد، در حالی که اگر این صنعت به خوبی حمایت میشد و اجازه میدادند مردم سرمایهگذاری کنند، اکنون در شرایط تحریم کمکحال اقتصاد بود.
وی میگوید: اواخر دهه ۹۰ مصوبات مجلس، دولت و بانک مرکزی عملاً استخراج رمز ارز را از توجیه اقتصادی خارج کرد، زیرا این صنعت را ضدتوسعه میدانستند و به شدت سرکوب کردند. این اتفاقات باعث شد سرمایهگذاری متوقف شود، زیرا برق استخراج رمز ارز را با قیمت برق صادراتی به عراق محاسبه و گمرکی و عوارض بسیار گرانی برای واردات دستگاههای ماینر تعیین کردند و بانک مرکزی هم با مصوباتش تیر خلاص را به این صنعت وارد کرد (ممنوعیت خرید و فروش بیت کوین در بانکها و صرافیها). این کارشناس رمز ارز میگوید: استخراج بیت کوین ظرفیتی بود که سالانه ۱۰ تا ۷۰ میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور داشت که امکان نقدشوندگی داشت و مشکل نقل و انتقال هم در دوران تحریم ندارد. در حال حاضر افرادی که درخواست مجوز رسمی داشتند، ۴۵۰ مگاوات برق نیاز دارند که به این منظور دولت ۲۵۰ مگاوات اختصاص داد. وی میافزاید: به گفته شرکت توانیر در حال حاضر از هزارمگاوات برق مصرفی ماینرها، ۹۹۵ مگاوات قاچاق میشود و پنج مگاوات رسمی و شفاف است. به عبارت دیگر اقدامات سختگیرانه دولت موجب شد کنترل استخراجکنندگان و نحوه هزینهکرد آنها از اختیار دولت خارج شود. هزارمگاوات برقی که الان مصرف میشود، درآمدش ۵/۳ میلیارد دلار است، اما حتی نیمدرصد هم نصیب اقتصاد کشور نمیشود.
وی با اشاره به مشوق جدید وزارت نیرو برای احداث نیروگاههای خورشیدی از سوی استخراجکنندگان رمز ارز میگوید: سیاستهای تشویقی همیشه بهتر جواب میدهد. دولت سیزدهم درک درستی از این صنعت داشت. رئیسجمهور فقید متوجه تحولات اقتصادی بود و حتی برای توسعه رمز ارزها سایت راهاندازی شد.
استرکی میافزاید: اگر وزارت نیرو اجازه دهد تمام برق تولیدی نیروگاه حرارتی صرف بهرهبرداران و سرمایهگذاران شود، شاید سرمایهگذاری برای احداث این نیروگاهها اقتصادی باشد، اما باید چند و، چون این طرح شفافتر شود، زیرا احداث این نیروگاهها بسیار گران است و به سرمایهگذاری زیادی نیاز دارد.