به گزارش «جوان» به نقل از بانک مرکزی، محمدرضا فرزین روز سه‌شنبه در افتتاحیه همایش بانکداری اسلامی گفت: بانکداری اسلامی در سطح دنیا رشد و توسعه خیره‌کننده‌ای داشته است و کشورهای زیادی از ابزار بانکداری اسلامی استفاده می‌کنند و در مجموع بانکداری اسلامی سهم خوبی از بازار بانکداری را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به اتفاقات خوبی که در تدوین قوانین بانکداری مرکزی و بانکداری با همفکری مجمع تشخیص مصلحت نظام رخ داده است، ابراز‌امیدواری کرد با تصویب این قوانین برخی موانع و مشکلات موجود حل‌و‌فصل شود. فرزین در ادامه به مهم‌ترین مشکلات نظام بانکی در حوزه بانکداری اسلامی پرداخت و گفت: نظارت بر مصرف تسهیلات و اینکه تسهیلات در جای خود استفاده شود، در نظام بانکی ما مشکل دارد، بنابراین در این خصوص برنامه ویژه‌ای در بانک مرکزی برای تقویت نظارت بر بانک‌ها داریم.
وی ادامه داد: بانک‌های ما تخصصی‌محور نیستند و با اساسنامه یکسان اداره می‌شوند، بنابراین قواعد نظارتی بر آن‌ها نیز تخصصی نیست. یکی از برنامه‌های جدی ما در بانک مرکزی تخصصی کردن بانک‌هاست و اینکه هر بانکی با توجه به تخصص خود از عقود مرتبط استفاده کند و بر همان اساس مورد نظارت قرار گیرد.
فرزین با بیان اینکه بر اساس قاعده اسلامی شبکه بانکی می‌تواند در برخورد با کسانی که در بازپرداخت تسهیلات تعلل ورزیده‌اند با بخشودگی، امهال و اخذ جریمه اقدام کند، گفت: شناسایی و تشخیص این موارد از سوی نظام بانکی است، بنابراین تعیین نوع برخورد با اشخاص حقیقی و حقوقی نیازمند توسعه نظام اعتبارسنجی، زیرساخت‌ها و قوانین لازم است که اقدامات خوبی در این خصوص انجام شده، اما کافی نیست. رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد: بانکداری اسلامی مبنای نظام بانکی کشور است و باید نهادسازی ما هم در این چارچوب شکل بگیرد، البته طی سال‌های اخیر رشد خوبی در این زمینه داشته‌ایم، اما این مقدار هنوز از جانب بانکداران و جامعه مذهبی راضی‌کننده نیست و باید توسعه پیدا کند.
فرزین همچنین به مسائل ساختاری و نهادی در حوزه بانکداری اشاره کرد و گفت: متأسفانه نهادسازی لازم بر اساس بانکداری اسلامی شکل نگرفته است، به عنوان مثال، پرداخت قرض‌الحسنه که به اعتقاد من برکت نظام بانکی است، باید متناسب با تأمین اعتبار باشد، بنابراین منابع قرض‌الحسنه باید بر اساس نیت خیر افراد تأمین شود که در این خصوص موارد و نهاد‌هایی در سطح جامعه خارج از شبکه بانکی وجود دارد، لذا با نهادسازی مناسب منابع قرض‌الحسنه در شبکه بانکی می‌تواند افزایش بیشتری پیدا کند.
علل ناترازی بانک‌ها و راه‌های برون‌رفت از آن
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه درباره ناترازی بانک‌ها گفت: بالای ۸۸درصد تأمین مالی در کشور ما هم‌اکنون از سوی بانک‌ها انجام می‌شود، حتی بخش زیادی از تأمین مالی دولت نیز بر دوش بانک‌هاست. طبیعی است این موارد ناترازی بانک‌ها را افزایش می‌دهد، دولت یکی از مهم‌ترین عامل ناترازی بانک‌هاست، ناترازی دولت به بانک‌ها منتقل می‌شود؛ چه بانک‌های دولتی چه بانک‌های خصوصی! به همین دلیل در برنامه هفتم تلاش کردیم بخشی از این مسائل را حل کنیم، ولی یادمان باشد بخش عمده‌ای از ناترازی‌هایی که در بانک‌ها وجود دارد، ناشی از مطالبات‌شان از دولت است.
فرزین همچنین با تأکید بر اینکه کفایت سرمایه موضوع دیگر دخیل در ناترازی بانک‌هاست، گفت: این هم به ناترازی در بانک‌ها تبدیل شده است. کسی که بانک‌زده است، باید سرمایه آن را هم بیاورد، کدام‌شان آورده‌اند؟ جز سه چهارتا بانک؟ باید افزایش سرمایه بدهند و اگر این کار را نکنند، ناترازی‌شان افزایش می‌یابد.
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه دلیل سوم در ناترازی بانک‌ها را اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی دانست و ادامه داد: برخی قوانین ابلاغی باعث شده است در دهه۹۰ اضافه‌برداشت‌ها به خط اعتباری تبدیل شود، ولی ما چنین کاری را هرگز نکرده‌ایم، به همین دلیل نرخ رشد ۴۰درصدی پول به ۲۷درصد کاهش یافته است.
وی افزود: خط اعتباری بانک‌ها را کنترل کرده‌ایم. بانک‌ها بالطبع تحت فشار قرار گرفته‌اند، اما خیلی راحت می‌توانیم اضافه‌برداشت را به خط اعتباری تبدیل کنیم و همه این مشکلات حل شود، ولی اجازه نمی‌دهیم، چون سیاست ما این نیست. فرزین ادامه داد: یک دهه نرخ رشد پول مستمر داشتیم که تبدیل به تورمی شده که حدوداً ۲۰درصد بالاتر از حد متوسط دهه‌های۷۰ و ۸۰ است، بنابراین اگر اجازه رشد نقدینگی و رشد پول را بدهیم، کنترل تورم سخت‌تر خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین با تأکید بر اینکه سیاستگذار پولی باید ابتکار عمل داشته باشد، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد اضافه‌برداشت تبدیل به خط اعتباری شود. بانک مرکزی با سختگیری‌های خود جلوی خلق پول را گرفته که نتیجه آن کاهش رشد نقدینگی به ۲۷درصد است. رئیس شورای پول و اعتبار تصریح کرد: مجموعه کشور این مسیر را انتخاب کرده و البته مسیر سختی است و باید صبر و تحمل داشته باشیم. درست است که بانک‌ها تحت فشار قرار گرفته‌اند، اما چاره‌ای نداریم که در بلندمدت باید نقدینگی را کنترل کنیم و برای کنترل نقدینگی باید از ابزار سیاست پولی استفاده کنیم که در کوتاه‌مدت محدودیت‌ها و فشار‌هایی را ایجاد می‌کند.
مطالبه رئیس کل بانک مرکزی؛ نقشه صنعتی کشور تدوین شود
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با بیان اینکه تسهیلات تکلیفی هدایت اعتبار نیست، گفت: هدایت اعتبار باید مبتنی بر نقشه صنعتی باشد و تا نقشه و برنامه صنعتی جامعی نداشته باشیم، هدایت اعتبار موفق نخواهد بود. وی تأکید کرد: باید اولویت‌های صنعتی در هر استان و هر شهرستان مشخص و منابع شبکه بانکی به آن سمت هدایت شود، البته اقدامات خوبی در زمینه هدایت نقدینگی انجام شده است، اعم از تأمین مالی زنجیره‌ای، اوراق گام و برات الکترونیک که در سال گذشته ۵۳همت اوراق گام استفاده شد و برنامه ما برای امسال افزایش آن به ۱۵۰همت است. وی تأکید کرد: هدایت اعتبار از سوی بانک مرکزی باید با پاداش و تنبیه همراه باشد و زیرساخت‌های لازم برای آن فراهم شود.
