بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارس، با امضای شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، مفادی تأمل‌برانگیز داشت که هرچند تکرار مواضعی بود که پیش‌تر هم از چینی‌ها سر زده بود، اما واکنش دستگاه دیپلماسی ایران و افکار عمومی نشان داد که مسائل سرزمینی و چارچوب‌های ایران در زمینه سیاست خارجی با هیچ توجیهی محل مداخله دیگر کشورها نیست.
جمعه شب بعد از صدور بیانیه مشترک چین با شورای همکاری خلیج فارس مشخص شد که بخش‌هایی از آن به ایران اشاره دارد. محکومیت افزایش غنی‌سازی اورانیوم ایران و فراخواندن ایران برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنار ابراز نگرانی در مورد ادعا‌هایی مبنی بر اقدامات تشدیدکننده ایران در بی‌ثبات کردن امنیت منطقه و محکومیت آنچه حمایت‌های ایران از مجموعه‌های تروریستی و شبه‌نظامیان فرقه‌ای در عراق، لبنان، سوریه و یمن خوانده شده، دیگر بخش‌های ضدایرانی این بیانیه بود. به طور کلی در چهار بند به مسائل مربوط به ایران اشاره شده، اما آنچه در بند ۱۲ آمده است، عملاً تمامیت ارضی ایران را هدف قرار می‌دهد. در این بند آمده: «رهبران، از تمامی تلاش‌های مسالمت‌آمیز شامل ابتکارها، پیشنهاد‌های امارات برای رسیدن به راهکار صلح آمیز برای حل مسئله سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، از راه مذاکرات دوجانبه بر مبنای قوانین بین‌المللی حمایت می‌کنند.» حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، شنبه، در شبکه اجتماعی توئیتر به طور مشخص به این مورد واکنش نشان داد. امیرعبداللهیان در توئیتر نوشت: «جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ در خلیج فارس، اجزای جدایی‌ناپذیر خاک پاک ایران است و به این مام میهن تعلق ابدی دارند.» وی تأکید کرد: «در ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم.»
موضع امیرعبداللهیان انعکاس تفکیک «سیاست علیا (High Politics) و «سیاست سفلی
Low Politics» در سیاست خارجی ایران است. سیاست سفلی حوزه امور مذاکره‌پذیری مانند تجارت، سرمایه‌گذاری، مناسبات فنی و سیاسی است که دولت‌ها درباره آن انعطاف به خرج می‌دهند، در حالی که منافع سرزمینی و امنیت ملی و حاکمیتی، حوزه سیاست علیا است که دولت‌ها درباره آن مذاکره و مصالحه نمی‌کنند. موضع وزیر خارجه ایران نشان داد مسائلی مانند تمامیت ارضی در فهرست اموری نیست که هیچ طرف خارجی بتواند درباره آن صحبت کند و این خط قرمزی است که تهران تحت هیچ شرایطی، به کشور‌های خارجی ولو هم‌پیمان و شریک، اجازه نقض آن را نخواهد داد. منافع بنیادین همان‌هایی هستند که مقام‌های چینی هم درباره آن‌ها حساسیت دارند و بار‌ها نشان داده‌اند دولت‌هایی که حاکمیت پکن در چارچوب سیاست «چین واحد» را به چالش بکشند، تحمل نمی‌کنند. فراتر از این، چین و هر دولت دیگر باید به یاد داشته باشد که ایران در ادوار گذشته با اخراج بیگانگان از خاک خود و در آخرین مورد با اخراج امریکایی‌ها، این موضع را به صورت عملی ثابت کرده است.
محکومیت دخالت در امور داخلی
علاوه بر رئیس دستگاه دیپلماسی، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم شنبه شب، با محکوم کردن اتهامات بی‌اساس بیانیه پایانی نشست ۴۳ سران شورای همکاری خلیج فارس، صدور اینگونه بیانیه‌ها را تکرار سیاست شکست خورده ایران‌هراسی خواند که تنها کاربرد آن پوشاندن اقدامات بحران‌آفرین برخی کشور‌های این شورا در حمایت مالی، سیاسی و لجستیکی از گروه‌های تروریستی و زخم عمیق مردم رنج‌دیده کشور‌های بحران‌زده منطقه است. کنعانی در خصوص مسائل مطرح شده در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران گفت: «کشور‌هایی که تمام تلاش خود را برای ناکام گذاشتن توافق هسته‌ای به کار بسته بودند، اکنون با نادیده گرفتن پایبندی کامل ایران به برجام و قوانین بین‌المللی، نسبت به اقدامات مشروع ایران معترض شده‌اند.»کنعانی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر امنیت درون‌زای منطقه و رعایت هنجار‌های بین‌المللی، هیچ‌گونه مداخله‌ای را در سیاست‌ها و برنامه‌های فناوری و دفاعی خود برنمی‌تابد.»
سخنگوی وزارت امور خارجه با تأکید مجدد بر مواضع اصولی کشورمان، جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک را جزء لاینفک و ابدی سرزمین جمهوری اسلامی ایران دانست و افزود: «جمهوری اسلامی ایران هرگونه ادعایی بر این جزایر را امری بی ثبات کننده، دخالت در امور داخلی و قلمرو سرزمینی خود دانسته و آن را به شدت محکوم می‌کند. مذاکرات رفع تحریم‌های غیرقانونی، منحصر به موضوع هسته‌ای ایران و با طرف‌های شناخته شده بوده و تجربه نشان داده در همان مسیر می‌تواند پیش برود. مضافاً آنکه جمهوری اسلامی ایران همیشه برای دستیابی به یک توافق منصفانه و پایدار در این مسیر آماده بوده و هست.»
احضار سفیر چین
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به احضار سفیر چین هم گفت: «در این ملاقات نسبت به ورود بیانیه مذکور به موضوع تمامیت ارضی ایران ابراز ناخرسندی شدید و تأکید شد جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس جزء لاینفک تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران است که مانند هر بخش دیگر از سرزمین ایران هرگز موضوع مذاکره با هیچ کشوری نبوده و نخواهد بود.»کنعانی خاطرنشان کرد: سفیر چین با تأکید بر احترام کشورش به تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران، در توضیحات اهداف سفر رئیس‌جمهور کشورش به ریاض، این سفر را در راستای کمک به صلح و ثبات در منطقه و بهره‌گیری از گفتگو به عنوان ابزاری برای حل مشکلات خواند. وی سیاست پکن در منطقه را مبتنی بر توازن دانسته و مبادلات پیش‌بینی شده دیپلماتیک از جمله سفر معاون نخست‌وزیر چین به ایران در روز‌های آینده را مؤید این رویکرد اعلام کرد.
