برخی شاعران که شعرهای سطحی میگویند، این آسیب را پوستاندازی صنعت شعر میدانند که این، اعتماد کاذب بهوجود میآورد، برخی ناشران هم به این مسئله اعتبار میدهند. ما اکنون در فضای فاجعهآمیزی هستیم.
نفیسه سادات موسوی از شاعران کشورمان با بیان این مطلب در نشست «فرم، گمشده شعر» که در نمایشگاه سیوسوم کتاب برگزار شد، گفت: آسیبی که گریبانگیر همه عرصههای شعر شده است، نبود فرم است. ما در کتابها قالبی را میبینیم، در شعر هم قالبی داریم. شعر باید به گونهای باشد که من با ورقزدن یک کتاب شعر بتوانم متوجه شوم این کتاب شعر است. ما ایراد کنونی را در سطر میبینیم. متأسفانه مشکلات به سطحیترین قسمت شعر رسیده است.
موسوی در ادامه گفت: شعر دارای وزن و قافیه است، اما ما شکستگیهای اساسی را در این بخش میبینیم. از طرفی فرم آن است که یک شاکله ظاهری به ما نشان میدهد و ما آن را شعر بخوانیم. اصل شعر بودن شعر، ترکیب عاطفه و خیال با وزن مناسب با محتواست. حتی در نشرهای تخصصی شعر هم آثاری که اشکالات فرمی دارد، دیده میشود.
این شاعر افزود: مخاطب به انتشارات اعتماد میکند و ناشر هرچه شعر تولید کند، مخاطب از بین آنها انتخاب میکند، چراکه مخاطب شعردوست است، اما شعرشناس نیست. برخی مخاطبان خودشان را در موقعیت مقایسه قرار نمیدهند و نمیتوانند آسیب کنونی شعر را متوجه شوند. متأسفانه چیزی که برای انتشارات مهم شده، تولید کمی کتابهای شعر است. حالا این فرم میخواهد رعایت شود یا رد شود. مهم این است که تولید بالا رود.
وی ادامه داد: از شاعران که شعرهای سطحی میگویند، این آسیب را یک پوستاندازی صنعت شعر میدانند که این، اعتماد کاذب بهوجود میآورد. برخی ناشران هم به این مسئله اعتبار میدهند. ما اکنون در فضای فاجعهآمیزی هستیم.
موسوی گفت: خود شاعر باید اولین شخصی باشد که اثرش را مورد مداقه قرار میدهد و حیثیت شعری خود را اعتبار ببخشد و اگر ایراد و آسیبی دارد، باید آن را رفع کند، اما اکنون برخی از ناشران خودشان این کار را میکنند. ناشران مدعی هستند که کارشناسان شعری دارند و آسیبها را شناسایی میکنند. این مسئله اصلاً کاربردی نیست. برخی مواقع ما میبینیم ناشران اصلاً کارشناس شعری ندارند تا بتوانند شعر را نقد و بررسی کنند.
ناشرانی که کتابسازی میکنند
موسوی ادامه داد: مخاطبی که اهل شعر است و در دنیای شعر قدم میزند، وقتی در تعداد کثیری از کتابهای شعر این بیوزنی را میبیند، خودش را مقایسه میکند و به خود این اطمینان را میدهد که من هم میتوانم شاعر شوم. این مسئله باعث میشود که درخواست تولید کتاب شعر به ناشران افزایش یابد. کسانی که شاعر شدهاند، به خودشان زحمت رفتن به کارگاه یا استاد دیدن را ندادهاند. ناشر فقط دارد کتابسازی میکند. خود ناشر اصلاً نگاهی به این مسئله ندارد. انتشاراتی که پول میگیرد و کتاب شعر تولید میکند، زیاد شده است. انتشاراتی هم که با اصول شعر کتاب چاپ میکنند، بسیار کم شده است. در درازمدت، این روش به زبان و بدنه هویتی شعر ضربه میزند.
وی با اشاره به اینکه زبان فارسی حیثیت معنایی خود را با قرار دادن در عرصههای بیوزنی شعر از دست میدهد، ادامه داد: حافظ مثل یک گوهرتراش عمل کرده است. امروزه نوجوانان در فضای اشعار عاشقانهای قرار گرفتند که در قاعده بیوزنی شعر و بدون فرم به گسترش آن میپردازند و استقبال شدیدی میشود. اولین کاری که ما باید برای رفع این آسیب انجام بدهیم، رفع این استادگریزی است. کارشناسان شعری که به نادرستی و بدون شناخت، بانی چاپ چنین کتابهای شعری میشوند، باید مورد بازخواست قرار بگیرند تا مخاطب بداند که این کارشناس در بررسی محتوا و فرم شعر، کار ناصواب انجام داده است.