سرویس جامعه جوان آنلاین: در بحبوحه بحران کرونا امسال دوباره با کمی بارش مواجه شده‌ایم. آنطور که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی خبر داده، بارش‌های جوی نسبت به سال گذشته ۴۱ درصد کاهش داشته و بحران آب جدی است. این بحران در برخی مناطق و شهر‌هایی همچون پایتخت جدی‌تر هم هست. در چنین شرایطی برای آنکه در کنار بحران کرونا به بحران کم‌آبی هم دچار نشویم، از همین حالا باید برای مدیریت مصرف آب فکری کرد. ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم ۴۷ درصد از مصرف آب شرب پایتخت توسط ۵ درصد از مشترکان مصرف می‌شود؛ مشترکانی که در خانه‌های لاکچری مناطق یک تا سه زندگی می‌کنند و آبی که در مناطق پایین و متوسط برای شرب و مصارف بهداشتی هم در مضیقه است صرف پر کردن استخر‌های شخصی این متمولین بالاشهر‌نشین می‌شود.
هر چند یکی دو سال قبل بارش‌های جوی خوبی در کشور رخ داد، اما کم آبی و کاهش نزولات جوی چالشی است که تقریباً همه ساله گریبانگیر کشور می‌شود و امسال هم انگار آسمان با ما سر ناسازگاری گذاشته و در حالی که چند روزی بیشتر تا پایان اردیبهشت یعنی یکی از پرباران‌ترین ماه‌های سال باقی نمانده، با کاهش ۴۱ درصدی بارش باران در کشور مواجه بوده‌ایم. کاهش نزولات جوی از یک سو و مدیریت مصرف و توزیع آب تصفیه‌شده از سوی دیگر کشور و به ویژه کلانشهر‌هایی همچون تهران را در مسیر بحران آب قرار داده‌است.
کاهش ۴۱ درصدی بارش‌ها
آنطور که احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی خبر می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری تاکنون در کشور ۱/ ۱۲۷ میلیمتر بارش داشته‌ایم. این میزان نسبت به میانگین بلندمدت کشور حدود ۸۷ میلیمتر - ۴۱ درصد - کمتر است.
وی در ادامه با بیان اینکه بارش در تمامی استان‌های کشور کمتر از نرمال گزارش شده‌است، می‌افزاید: «شدت کم بارشی در برخی از استان‌ها بسیار بیشتر از سایر نقاط است. برای مثال بارش‌ها در استان سیستان و بلوچستان ۸۲درصد، در استان هرمزگان ۸۶درصد و در استان کرمان ۶۵ درصد کمتر از میانگین بلندمدت گزارش شده‌است. میزان بارش‌ها از ابتدای مهر ماه تاکنون در استان‌های پربارشی مانند گیلان و مازندران نیز به‌ترتیب حدود ۲۳ و ۱۷درصد کاهش داشته‌است. از سویی دیگر اوضاع در نوار شرقی کشور بدتر است و استان‌های گلستان ۳۸ درصد، سمنان ۳۹ درصد، خراسان رضوی ۴۷ درصد، خراسان جنوبی ۴۶ درصد و خراسان شمالی ۳۶ درصد کم‌بارشی داشته‌اند.»
وظیفه درباره وضعیت بارش‌ها در تهران می‌گوید: «از ابتدای سال آبی تاکنون در تهران ۴/۲۱۱ میلیمتر بارش داشتیم که این میزان نسبت به نرمال ۴۴ میلیمتر کمتر است. این یعنی در این استان با کاهش ۱۷ درصدی بارش‌ها مواجه هستیم.»
۱۴۰۰ بدترین سال آبی در کشور
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ را یکی از بدترین سال‌های آبی در ایران توصیف می‌کند و می‌گوید: «گاهی اوقات در کشور ما کم بارشی در پاییز و زمستان با بارش‌های بهاره جبران می‌شود، اما متأسفانه در این فصل نیز بارش خاصی نخواهیم داشت. هر چند که اوضاع در اردیبهشت ماه بهتر بود، اما طی فروردین برخی از استان‌های ایران هیچ بارشی دریافت نکردند.»
وی با بیان اینکه در چنین شرایطی به‌دلیل کاهش بارش و ذوب برف، ذخیره آبی در مناطق کوهستانی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند، می‌افزاید: «این وضعیت ما را در شرایط تنش آبی قرار خواهد داد و کاهش بارش‌ها می‌تواند حتی روی تأمین آب شرب نیز اثرات خود را نشان دهد.»
وظیفه با تأکید بر اینکه کمبود آب جدی است، تصریح می‌کند: «در حال حاضر نیاز آبی کشور نسبت به گذشته بیشتر شده‌است و باید از به‌صرفه‌ترین راهکار‌ها برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده کرد. ما باید در این شرایط به مسئله پایداری سرزمین توجه کنیم و بی‌مهابا از آب‌های زیرزمینی استفاده نکنیم؛ چراکه مشکل فرونشست زمین در کشور بسیار جدی است و می‌تواند سرزمین را از شرایط زیستی خارج کند.»
مصرف ۴۷ درصد از آب توسط ۵ درصد از مشترکان
در شرایط بحرانی وضعیت بارش‌ها در کشور مدیریت نادرست توزیع و مصرف آب و پر شدن استخر خانه‌های لاکچری پولدار‌ها می‌تواند بیش از قبل چالش‌برانگیز باشد.
پیش از این، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، درباره آمار مصرف آب مشترکین پایتخت گفته بود: «۲۰ درصد مشترکین شهر تهران به صورت متوسط و کمی بیشتر از متوسط مصرف می‌کنند، ۱۵ درصد پرمصرف هستند و ۵ درصد که شامل مناطق ۱، ۲ و ۳ شهر تهران می‌شود، بسیار پرمصرف هستند. ۶۰ درصد مردم نیز کم‌مصرف هستند.»
به گفته وی و به استناد آمار ۴۷ درصد از میزان مصرف آب بخش خانگی از سوی مشترکان مناطق یک تا سه شهر تهران مصرف می‌شود و به عبارت دقیق‌تر ۴۷ درصد آب مصرفی در بخش خانگی از سوی ۵ درصد از مشترکان مصرف می‌شود.
ساکنین مناطق یک تا سه تهران به طور متوسط سرانه مصرف ۴۳۰ لیتر آب به ازای هر نفر را دارند در حالی که در برخی از مناطق جنوب شرقی این کشور سرانه مصرف آب تنها ۱۵ لیتر به ازای هر نفر است. این مسئله از سوی دیگر نشان می‌دهد پولدار‌ها سهم بیشتری از یارانه دولتی در حوزه آب و برق را به خود اختصاص می‌دهند.
حالا در بحبوحه بحران کرونا اگر مصرف آب در کشور مدیریت نشود، بحران کم آبی می‌تواند بحران‌های بهداشتی نظیر کرونا را جدی‌تر کند و دود این آتش در چشم لاکچری‌نشینان مناطق بالای شهر هم خواهد رفت.
