سرویس ایران جوان آنلاین: سالهاست که بحث تجهیز مزارع و زمینهای کشاورزی استانهای مختلف ایران به سیستم نوین کشت و آبیاری مطرح است. اما در عمل هنوز آنقدر کاری انجام نشده که بتواند کشاورزی ایران را متحول کند. پراکندگی اقدامات صورت گرفته، کارهای نیمه کاره و حمایت نشدن کشاورزان از طرف دولت و سازمانها و گرانی و در دسترس نبودن تجهیزات مورد نیاز از جمله عواملی هستند که باعث شده تا صنعت کشاورزی ایران همچنان بر روی ریلهای سنتی حر کت کند. خراسانشمالی از جمله استانهایی لست که به خاطر بهرهمندی از خاک حاصلخیزش میتواند حرفهای زیادی در تولید محصولات کشاورزی داشته باشد، اما هنوز بین سنتی ماندن و صنعتی شدن دست و پا میزند.
مکانیزاسیون کشاورزی عبارت است از آشنایی و به کارگیری ماشینآلات نوین در جهت افزایش بهرهوری و دستیابی به توسعه پایدار در صنعت کشاورزی از اینرو بهرهوری از ماشینآلات و تجهیرات نوین در کشاورزی نقش بسزایی را در تولید محصولات با کیفیت ایفا میکند. اگر قصد بر تحولی عظیم در صنعت کشاورزی است باید تمام عوامل و اهرمها و همچنین کمکهای برنامهریزی شده دولتی بدون هیچ وقفهای در اختیار و خدمت فعالان این عرصه باشد. کاری که زیاد در موردش حرف زده میشود و خیلی کم به اجرا در میآید.
از سنت تا صنعت راه بسیار است
اگر تصمیم بر تغییر شیوههای کشاورزی از سنتی به صنعتی است باید حتماً ارتباط تنگاتنگی بین مراکز علمی و کشاورزان امروز و فردا ایجاد شود. در غیر این صورت هرگز نمیتوان به آینده این صنعت خوش بین بود. با گذری بر استانهای مختلف ایران به خوبی میتوان فهمید که تکتک آنها از ظرفیتهای بسیار خوبی برای بالا بردن میزان بهرهوری از زمینهای موجود دارند. به عنوان مثال خراسانشمالی با اینکه ظرفیت زیادی در حوزههای کشاورزی دارد، اما بیتوجهی به روشهای صنعتی و عدم استفاده از تجهیزات و ماشینآلات روز باعث شده این ظرفیت مغفول بماند و این درحالی است که دانشکده کشاورزی شیروان در گوشهای برای خودش کار میکند و هیچ کس نیست تا بپرسد نقش آن در افزایش اطلاعات کشاورزی منطقه و تربیت کشاورزان آینده چیست؟
جالب است بدانیم در حال حاضر کشور چین یکی از پیشتازان صنعت کشاورزی در دنیا محسوب میشود. کشوری که با مدیریت و برنامهریزی حساب شده قصد دارد در زمینه نوسازی روستایی تا سال ۲۰۲۰، مدرنسازی و قدرتمندتر شدن بخش کشاورزی تا سال ۲۰۳۵ و افزایش درآمد روستاییان تا سال ۲۰۵۰ به جایگاهی ویژه دست یابد. اما در ایران نمیتوان به صورت منسجم و علمی و عمومی برنامهای برای تحول در کشاورزی یافت. در خراسانشمالی که مبنای رشد و ظرفیتهای آن در حوزه کشاورزی است یک دانشکده کشاورزی تقریباً منفعل در شیروان فعالیت میکند که میتوان گفت نیازی از استان را برآورده نکرده است.
به گفته مسئولان، مجتمع آموزش عالی شیروان که یک دانشکده به نام کشاورزی دارد میتواند با ورود به حیطه گسترده کشاورزی اقدامات فراوانی را برای صنعتی شدن کشاورزی در استان انجام دهد. اما تاکنون هیچ اقدامی در این رابطه صورت نگرفته است. این در حالیست که کشاورزی استان به شدت سنتی بوده و صنعتی شدن آن، افزایش بهرهوری را بالا میبرد. در حال حاضر مهمترین مشکل حوزه کشت و تولید محصولات کشاورزی این استان خشکسالی وکم آبی است.
حفر چاههای غیر مجاز در کنار کاهش بارندگی مزید برخشکسالی و مشکلات متعدد حوزه کشاورزی شده است. با وجود این نوع مشکلات، مدیریت دقیق برمصرف آب یکی از اساسیترین راهکارهای کاهش مشکلات کشاورزی در استان بشمار میرود. این در حالیست که ۵۸ درصد آب مصرفی بخش کشاورزی خراسانشمالی از منابع آبهای سطحی تأمین میشود.
کشاورزی دقیق یک مفهوم جدید در کشاورزی مدرن است که برمبنای وجود ناهمگونی در سطح مزرعه استوار است. یکی از دلایل رشد کشاورزی دقیق در میان دانشمندان و کشاورزان، پیشرفت تکنولوژی در زمینههای مختلف از جمله سیستم تعیین مختصات جغرافیایی، سیستمهای موقعیتیابی جهانی سنسورها، عکسهای هوایی یا ماهوارهای (یاسنجش از دور) است. براین اساس اطلاعات جمعآوری شده توسط تکنولوژیهای ذکر شده برای انجام محاسبات دقیق در مورد سطح ناهمگونی در مزرعه از جهتهای مختلف از جمله مقدار مواد مغذی خاک، گسترش و پخش آفتها بیماریها و علفهای هرز در سطح مزرعه همچنین تصمیمگیری در مورد موعد فعالیتهای مدیریتی و همچنین پیشبینی مقدار عملکرد مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت. به دستآوردن اطلاعات دقیق و اجرایی در زمینه کشاورزی رویکرد مهمی است که بدون اتصال صنعت کشاورزی به مراکز علمی امکانپذیر نیست.
صحبت کردن در مورد تغییر شیوههای کشاورزی در خراسانشمالی خیلی سخت است. زیرا در شرایطی که کشاورزان و باغداران این منطقه هنوز با معضلاتی مثل گرانی کود و سموم و دستگاهها و ادوات کشاورزی و روی زمین ماندن محصولاتشان دست و پنجه نرم میکنند چطور میتوان از سیستمی حرف زد که چند میلیارد هزینه دارد و کسی هم برای حمایت و راهاندازی آن پا پیش نمیگذارد.