سرویس ایثار مقاومت جوان آنلاین: کتاب جنگ شهرها نوشته زینب اسلامی اخیراً توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. این کتاب که حاوی آمار و اطلاعاتی در خصوص بمباران شهر تهران در طول دفاع مقدس است، یکی از منابع مهم در خصوص جنایات رژیم بعث عراق در حق مردم غیرنظامی کشورمان به شمار میرود. با هم نگاهی به داشتههای کتاب میاندازیم.
«جنگ شهرها» اصطلاحی بود که در طول جنگ تحمیلی چندین بار مورد توجه رسانهها قرار گرفت. هر بار عراق بعثی فکر میکرد اهدافی را نمیتواند در میادین جنگ به دست آورد، با حمله به شهرهای بیدفاع ایران تعقیب میکرد، کما اینکه شروع جنگ تحمیلی نیز با بمباران هوایی ۱۰ فرودگاه کشورمان از جمله فرودگاه مهرآباد تهران شروع شده بود.
در دفاع مقدس به جز تهران که مرکز ایران بود، بسیاری از شهرهای دیگر که از لحاظ جمعیتی یا اقتصادی حائز اهمیت بودند، توسط جنگندههای رژیم بعث عراق به شدت بمباران شدند. در این بین تهران به دلیل اینکه پایتخت سیاسی و بزرگترین و پرجمعیتترین شهر کشور به شمار میرفت، در دوره جنگ شهرها همواره مورد توجه بعثیها قرار میگرفت.
در کتاب «جنگ شهرها، تهران» میخوانیم که بعثیها برای اولین بار ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ در روز شروع جنگ تهران را بمباران کردند و آخرین بار نیز ۳۱ فروردین ماه ۶۷ موشکی را به سمت تهران فرستادند که باعث زخمی شدن ۲۳ نفر از مردم کشورمان شد.
منابعی که نویسنده برای تهیه مطالب کتاب از آنها استفاده کرده است، برگرفته از گفتههای شاهدان عینی، مطالعه کتابهای مرتبط و همینطور اخبار و گزارشهایی است که توسط رسانهها منتشر شده است.
در بخشی از کتاب میخوانیم: «هشتم مهرماه ۱۳۵۹، گزارش لوموند در خصوص تهران در روزهای اول جنگ: تهران روزها شهر ارواح و شبها شهر ترس و وحشت شده است. ساکنان این شهر، شبها با نور شمع و پردههای کشیده زندگی میکنند. به منظور رعایت خاموشی و همچنین احتمالاً به خاطر نگرانیهای اقتصادی، مقامات مسئول فعالیت تمامی ایستگاههای تولید برق را متوقف ساختهاند...»
آنطور که از مطالب کتاب برمیآید، روزهای شروع جنگ تحمیلی و بمباران شهرهایی، چون تهران را نباید جزو جنگ شهرها به شمار آوریم؛ چراکه این دوره از بمبارانها، از جمله نتایج شروع جنگ بود. اما پس از مدتی سکوت، تقریباً از اسفندماه سال ۶۳ و مقارن با شروع عملیات بدر، عراق دوره اول جنگ شهرها را آغاز میکند و تهران در خلال دو ماه اسفند ۶۳ و فروردین ۶۴ چندین بار بمباران میشود.
در تاریخ جنگ تحمیلی هر بار که عراق جنگ شهرها را شعلهور میکرد و ایران نیز به اشکال مختلف سعی در پاسخ داشت، نهادهای بینالمللی همچون سازمان ملل سعی میکردند تا این جنگ ناجوانمردانه را پایان بخشند. اما پس از مدتی آتشبس، بعثیها دوباره و با بهانههای مختلف جنگ شهرها را شعلهور میساختند. چنانکه خردادماه سال ۶۴ نیز از آنجا که به مذاکرات برای پایان یافتن جنگ با ایران امیدوار نبودند، ترور امیر کویت را بهانه قرار دادند و مجدداً جنگ شهرها را شروع کردند.
به طور کلی هر بار که رزمندههای ایرانی عملیات مهمی را در جبهه به اجرا میگذاشتند، عراق که از رویارویی با رزمندهها مأیوس میشد، به بمباران شهرهای بیدفاع میپرداخت. از آنجایی که قدرت موشکی و همینطور نیروی هوایی عراق رفته رفته تقویت میشد، هرچه به پایان جنگ نزدیکتر میشدیم، قدرت تهاجمی بعثیها هم به شهرها افزایش مییافت. به طوری که اواخر سال ۶۶ و اوایل سال ۶۷، جنگ موشکها نیز به بمباران هوایی شهرهای ایران افزوده شد و عراق به شدت تهران و دیگر شهرها را موشکباران کرد.
در انتها بخشی از کتاب را با هم مرور میکنیم: «دوشنبه ۲۲ فروردین ۶۷ دو موشک به تهران شلیک شد. در حمله اول یک فروند موشک در ساعت ۹:۳۷ صبح در خیابان شوش، خیابان رهکو به کوچه شاهین اصابت کرد که ۲۰ شهید و ۲۳ مجروح بر جای گذاشت. ۹ منزل مسکونی را به طور کامل ویران و به ۱۳ منزل دیگر خسارت کلی وارد کرد. در این حادثه ۲۰ مغازه، یک تعمیرگاه و مسجد الهادی نیز بین ۱۰ تا ۷۰ درصد خسارت دیدند. موشک دوم هم ساعت ۱۱:۴۰ در آسمان تهران منفجر شد.»