سال گذشته که جشنواره فیلم فجر برگزار میشد، هیچ کس ویروس کرونا و فراگیری آن در ایران را جدی نمیگرفت، اما امروز کرونا به بخشی از زندگی و عامل اصلی مرگ و میر در ایران تبدیل شده است. کرونا همه شئون اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است، فعالیتهای فرهنگی- هنری تعطیل یا نیمهتعطیل شده و بسیاری از رخدادهای سالانه حوزه فرهنگ و هنر به زمانی در آینده نامعلوم موکول شده است. این آنچه بوده که تا امروز کرونا توانسته بر سر ما بیاورد و تأثیر آن در حال گسترش به ماههای آینده است. یکی از رخدادهایی که چند ماهی به برگزاری آن باقی مانده ولی خطر کرونا ممکن است آن را نیز به تعطیلی بکشاند، برگزاری سیونهمین دوره جشنواره فیلم فجر است.
دوره سیونهم جشنواره فیلم فجر از آن نظر اهمیت دارد که آخرین دوره از این جشنواره است که در زمان حیات کابینه رئیسجمهور فعلی برگزار خواهد شد. در سال آینده با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، کابینهای جدید تشکیل شده و با تغییر وزرا و رؤسای سازمانهای دولتی باید انتظار تغییر نگاه و روش در سازمان سینمایی را داشته باشیم، برای همین در سال ۹۹ برگزاری جشنواره فیلم فجر جمعبندی و پایانی بر سیاستهای سینمایی دولت فعلی است، مگر اینکه اتفاق خاصی یا تولید خاصی را در ابتدای سال ۱۴۰۰ شاهد باشیم که با حمایت دولت کلید بخورد و در جشنواره سال ۱۴۰۰ منتظر اکرانش باشیم.
با اینکه برگزاری جشنواره فجر میتواند برای سازمان سینمایی و وزارت ارشاد به معنای نمایش ویترین و دفاع از عملکرد باشد، آنچه باعث شده که بودن فجر سال ۹۹ زیر سؤال برود، کروناست. پروتکلهای بهداشتی انجام فعالیتهای هنری را محدود کرده است و بسیاری از پروژههای سینمایی برای رعایت موارد بهداشتی تعطیل شدهاند. سرمایه در گردش سینما به خاطر تعطیلی سینماها کاهش یافته و بدون بازگشت سرمایه نمیتوان انتظار داشت تهیهکنندگان بخش خصوصی رغبتی برای تولید مجدد فیلم داشته باشند.
نهادهای فیلمساز بزرگ هم که در سالهای گذشته با چند عنوان فیلم در جشنواره فجر حاضر میشدند، اکنون با مشکلاتی مشابه بخش خصوصی دست به گریبان هستند. مهمتر از آنها این است که جشنواره فیلم فجر به رغم اینکه چند ماه بیشتر به برگزاری آن باقی نمانده است، فاقد دبیر است!
سازمان سینمایی بعد از آنکه سه دوره پیاپی برگزاری جشنواره فیلم فجر را به ابراهیم داروغهزاده سپرد، سال گذشته و بعد از برگزاری دوره سیوهشتم، سمت دبیری وی را تمدید نکرد. با کنار رفتن داروغهزاده هنوز دبیر جدیدی برای جشنواره فیلم فجر انتخاب نشده است. این به آن معنی است که هنوز سیاستگذاری جشنواره سیونهم حتی برای خود وزارت ارشاد نامشخص باقی مانده است.
ارشاد پیش از این با تغییر زمان برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر که در اردیبهشت ماه برگزار میشد موافقت و آن را به زمان دیگری موکول کرده است. اما برگزاری جشنواره ملی فجر چیزی نیست که بتوان با آن به سادگی برخوردی که با جشنواره جهانی شد، کنار آمد.
جشنواره فجر ویترین سینمای ایران است و برگزاری آن در دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی به سنتی ۴۰ ساله تبدیل شده و نمیتوان به آن به مثابه یک رخداد صرفاً هنری نگاه کرد. برای همین میشود برگزاری جشنواره فجر را به رغم حضور کرونا یکی از گزینههای ممکن دانست. در این شرایط باید دید که آیا سازمان سینمایی میتواند حداقل ۲۲ فیلم بخش مسابقه این دوره را جمعآوری کند؟! با نگاهی به تعطیلی روند تولید آثار در ماههای اخیر میتوان گفت اگر شرایط فعلی تا پایان تابستان باقی بماند، عملاً رسیدن به حداقلهای برگزاری جشنواره با فیلمهای تولید سال ۹۸ مقدور نیست. از فیلمهای مهم ساخته شده در سالهای گذشته نیز نمیتوان فیلمهای شاخصی را پیدا کرد که هنوز دیده نشده باقی مانده باشند و بتوان در فجر برای آنها رونمایی گرفت.
اگر واقعاً عزم دولت بر برگزاری جشنواره است باید در روزهای آینده شاهد انتخاب دبیر و راهاندازی دبیرخانه جشنواره فجر باشیم و از آن طرف مقررات جشنواره سیونهم با توجه به شرایط کرونایی آماده شود تا امکان حضور فیلمها فراهم شود. اگرچه پیش آمدن همه این شرایط کمی سخت است، ولی میتوان امیدوار بود کرونا به فجر نرسد.