سرویس ایران جوان آنلاین: سال گذشته در چنین روزهایی بود که محققان مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرازی نتایج یکی از بررسیهایشان را اعلام کردند که نشان میداد از ۳۱ استان ایران، ۱۸ استان در زون با خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند و استانهای تهران، خراسانرضوی، اصفهان، البرز، کرمان و قم هرکدام با جمعیتی بالای یک میلیون نفر در ردیف استانهای با ریسک جمعیتی بالای در معرض خطر فرونشست زمین رتبهبندی شدند.
حالا و بعد از گذشت یک سال رئیس سازمان نقشهبرداری کشور از شناسایی ۴۴ محدوده پرخطر به لحاظ میزان نرخ فرونشست توسط این سازمان خبر داده و با تأیید نتایج تحقیقات قبلی گفته: «استانهای تهران و اصفهان از جمله حادترین مناطق از نظر نرخ فرونشست است و از اینرو نسبت به تهیه اطلس فرونشست کشور اقدام کردیم.
دکتر مسعود شفیعی با بیان اینکه در دو سال اخیر، مطالعات تعیین نرخ فرونشست به ما سپرده شده و سازمان نقشهبرداری کشور بر پایه اندازهگیریها و دادههای خود طی ۱۵ سال اخیر ۴۴ محدوده پرخطر در کشور را شناسایی کرده است، به ایسنا گفت: «طی این مدت به کمک تداخلسنجی دادههای راداری در این زمینه شروع کردیم و نتایج این دادهها نشان داد که نرخ فرونشست در جنوب غربی تهران طی ۱۵ سال اخیر، سالیانه حدود ۳۰ سانتیمتر است.»
وی با اشاره به اینکه تهیه این اطلسها برای تهران، سالانه بوده و برای استانی مانند خراسانرضوی که جزو استانهای پرخطر است، دو اطلس فرونشست در بازههای دو ساله و پنج ساله تهیه کردیم، تهیه اطلس فرونشست استان قم را از دیگر اقدامات این سازمان عنوان کرد و یادآور شد: «استانهای تهران و اصفهان از جمله حادترین محدودههای کشور از نظر نرخ فرونشست است، به گونهای که در برخی موارد متأسفانه این پدیده، زیرساختهای حیاتی، جادهها و فرودگاهها را تحت تأثیر قرار داده است. علاوه بر آن فروچالههایی که در دشتهای استان همدان ایجاد شد، میتواند متأثر از پدیده فرونشست باشد. البته هر فرونشستی منجربه فروچاله نمیشود و حتی ممکن است هیچ گاه تغییر ارتفاعی در محدوده وسیع رخ ندهد، ولی ناگهان در اثر آبشستگی، حفاری یا دلایل دیگر فروچاله پدید آید.»
شهرهای بدون نقشه
هم اکنون از میان هزار و ۲۰۰ شهر کشور نزدیک به ۸۰۰ شهردارای نقشه است. در کنار ۴۰۰ شهری که اصلاً نقشه ندارند، بسیاری از نقشههای شهرها نیز به روز رسانی نشده و این در شرایطی است که مسئولیت تولید نقشههای پایه بر عهده سازمان نقشهبرداری کشور است. البته چندی پیش اعلام شد این سازمان با امضای تفاهمنامهای با دبیرخانه شورای عالی معماری و شهرسازی، قرار شده شهرهایی که این دبیرخانه به آنها معرفی میکنند را در اولویت عکسبرداری هوایی قرار دهد.
ناگفته نماند جلوگیری از فرونشستها کار یک یا دو سازمان و نهاد نیست و اگر همه دست به دست هم ندهند هرگز طرحی به نتیجه نخواهد رسید. مثل وزارت نیرو که باید به شدت با چاههای غیرمجاز حفر شده در محدوده استانهای کشور مقابله و ممنوعیت استفاده از این چاهها را اعلام کند و وزارت جهاد کشاورزی نیز در کاشت نوع محصولات و باغات و به ویژه محصولات با مصرف بالای آب در استانهای اولویتدار از نظر ریسک فرونشست زمین دخالت جدی کند و کاشت محصولات با مصرف آب کمتر را ترویج کند.
همچنین این دو وزارت خانه در خصوص اجرایی کردن طرحهای آبخیزداری و آبخوانداری و پخش سیلاب و تغذیه سفرههای زیر سطحی و زیرزمینی در استانهای خراسانرضوی، تهران، اصفهان، کرمان، یزد، قم و البرز اقدامات لازم را به عمل آورد. از همه مهمتر سازمان محیطزیست نیز به عنوان حافظ محیطزیست در زمینه اثرات منفی فرونشست زمین بر آن باید در خصوص آثار زیست محیطی فرونشست زمین پایشهای میدانی جدیتری را شروع کند.