سرويس تاريخ جوان آنلاين: بازخوانی منش شخصیتی محمدرضا پهلوی و نیز دستگاه امنیتی او، بدون خوانش زندگینامه حسین فردوست ناتمام است. نیکبختانه در این باب، علاوه بر تدوین خاطرات وی، آثار متعددی به چاپ رسیده که «زندگینامه ارتشبد حسین فردوست» در زمره آنهاست. این پژوهش توسط مصطفی جوان سامان یافته و مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز آن را منتشر ساخته است. مؤلف در دیباچه این کتاب، اهمیت سوژه و نیز چند و، چون تنظیم و تدوین آن را به شرح ذیل تشریح کرده است:
«فردوست تنها چشم و گوش محمدرضا پهلوی نبود، بلکه بررسی اسناد دفتر ویژه اطلاعات نشان میدهد که مهمتر از این، او درواقع مغز شاه نیز بود! این فردوست بود که با دقت ریاضی خود اطلاعات رسیده را جمعبندی میکرد، تصمیمگیری مینمود و عصاره هزاران برگ پرونده را در چند سطر به توشیح ملوکانه میرساند و شاه تنها امضا میکرد. راز این پیوند، نه در یک سازوکار اداری، و نه در رابطه رئیس و مرئوسی که در یک عامل روانشناختی- شخصیتی نهفته بود: محمدرضا پهلوی از کودکی آموخته بود که فردوست به جای او بیندیشد و این امر چنان در ضمیر او حک شده بود که فردوست را مکمل شخصیت خود و وابسته به وجود خود میپنداشت. شاه خلأ بارز سرشتی خود را، که خلأ در اندیشه و تفکر بود، با وجود فردوست پر میکرد و به این امر طی سالیان مدید وابسته شده بود. فردوست برای او بیگانه یا رقیب محسوب نمیشد. او موجود مطیع و محرمی بود که وظیفه داشت رنج تفکر را از او دور کند؛ تا شاه شاهان آسوده باشد و با فراغ و آسایش سلطنت کند، و بیدغدغه و فارغ از دریای لذتهای غریزی که در آن غوطه میخورد، بهرهمند شود! به هر روی، پس از پیروزی انقلاب با ادغام نهادهای اطلاعاتی و امنیتی برخاسته از انقلاب، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد و مسئله فردوست در زمره نخستین مسائلی بود که در دستور کار قرار گرفت. در نتیجه، در ۱۲ /۸ /۱۳۶۲ وی در خانه پدریاش (واقع در خیابان وصال شیرازی) بازداشت شد. بازداشت حسین فردوست، منجر به آشنایی دقیق کارشناسان وزارت اطلاعات با معمای فردوست شد و پس از چندی روشن شد که فردوست خاطرات ارزشمندی را از دوران سلطنت پهلوی در سینه دارد که میتواند برای آشنایی مردم و ترسیم این دوران از تاریخ معاصر ایران اهمیت درجه اول داشته باشد. خاطرات و دانستههایی که بعضاً در هیچ مسند مکتوب یافت نمیشود و منحصربهفرد است. از فردوست خواسته شد که داستان زندگی خود را بنگارد و او نیز چنین کرد. خاطرات وی به شکل دستنویس و اوراق بازجویی و خاطرات شفاهی ضبط شد و بخش اندکی از آن از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش گردید. متأسفانه فردوست زنده نماند تا خاطرات ارزشمند خود را به پایان برد. اثری که تحت عنوان زندگینامه ارتشبد حسین فردوست پیش روی شماست، تحقیق آن بیش از دو سال به طول انجامیده است. نگارنده امیدوار است حاصل این پژوهش، زوایای پنهانی از تاریخ ایران دوره پهلوی دوم را روشن کند. در نگارش زندگینامه حسین فردوست سعی شده است با استفاده از منابع موجود با روشی تحلیلی چهرهای واقعی از شخصیت مذکور ترسیم شود. بدین منظور کتاب در چهار فصل سازماندهی گردید. در فصل اول تحت عنوان: پیشینه خانوادگی، تحصیلات، ورود به دربار نگارنده به خانواده و تحصیلات و چگونگی ورود فردوست به دربار پرداخته است. فصل دوم: نقش و عملکرد حسین فردوست در دوران پادشاهی محمدرضا را طی سالهای ۱۳۵۷-۱۳۲۰ مورد بررسی قرار میدهد. فصل سوم به تحولات سیاسی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی کشور پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی میپردازد. فصل چهارم تحت عنوان فردوست پس از پیروزی انقلاب به زندگی مخفیانه و چگونگی دستگیری فردوست میپردازد. نویسنده در پایان کتاب، قسمتی را با عنوان نتیجهگیری ارائه نموده که به صورت فشرده به تحلیل موضوع پرداخته و از مباحث خود نتیجهگیری میکند. کتاب در خاتمه با گاهشمار زندگی، اسناد، تصاویر و فهرست منابع به پایان میرسد.»