سرویس بین الملل جوان آنلاین: این اقدام که به زعم طرف امریکایی به منظور جلوگیری از رسیدن داعش و دیگر گروهها به چاههای نفت صورت میگیرد، بنابر آنچه یکی از سناتورهای برجسته امریکایی هم به آن اشاره کرده، عملاً حاکی از تبانی واشنگتن با شبهنظامیان کرد به منظور تسلط بر منابع نفتی سوریه است.
در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، بر خروج نظامیان این کشور از امریکا تأکید کرده است، «مارک اسپر» روز دو شنبه و در جریان سفر به افغانستان گفت: «ما برخی از نیروهای امریکایی را در روستاهای نزدیک چاههای نفت در شمال شرق سوریه نگه خواهیم داشت. سازمان اطلاعات امریکا به نظارت بر آتشبس در شمال سوریه کمک خواهد کرد و برخی از نیروهای ما که در نزدیکی چاههای نفت مستقر میشوند مشمول عقبنشینی نخواهند شد.» وی که قبلاً رسماً خروج نیروهای امریکایی از سوریه را اعلام کرده بود، در موضعگیری اخیر گفت که نیروهای کشورش در نزدیکی کانونهای درگیری در سوریه میمانند.
میدانهای نفتی؛ موضوع مهم ترامپ
«لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواهی که رابطه نزدیکی با رئیسجمهور امریکا دارد، از توافق مخفی واشنگتن با شبهنظامیان کرد برای تسلط بر میادین نفتی سوریه خبر داده است. او که پیش از این از تصمیم ترامپ در خارج کردن نیروهای امریکایی از سوریه انتقاد کرده بود، به شبکه «فاکسنیوز» گفت: «رئیسجمهور، آخر همین هفته به من گفت موضوع بزرگ برای من، میدانهای نفتی است. رئیسجمهور دارد فراتر از استدلالهای معمول فکر میکند. طرز فکر او در مورد نفت کاملاً من را تحت تأثیر قرار داد.»
وی افزود: «نه تنها از اینکه آن میدانهای نفتی به دست ایرانیها بیفتد جلوگیری میکنیم، بلکه تصور میکنم که در آستانه ایجاد شراکتی میان ما و نیروهای دموکراتیک سوریه هستیم تا میادین نفتی را مدرن کرده و اطمینان پیدا کنیم که درآمد این میادین به دست ایرانیها و اسد نمیافتد. این اقدام هزینههای حضور محدود در آینده را جبران میکند. حفاظت از اسرائیل، هدف شماره یک ما است و ما میتوانیم با تعداد بسیار اندکی نیرو، تمام این کارها را انجام دهیم.»
ترامپ در توئیتهایی در دفاع از تصمیمهای اخیرش درباره شمال سوریه به نفت این کشور هم اشاره داشته و نوشته است که امریکا توانسته است با این ترتیب از نفت این کشور محافظت کند.
پیشتر روزنامه امریکایی «نیویورک تایمز» به نقل از یک مقام ارشد امریکایی که نامش فاش نشد، نوشته بود که ترامپ قصد دارد ۲۰۰ نیروی امریکایی را در سوریه نگه دارد. او گفته بود که دولت امریکا درصدد است این تعداد نظامی را برای مقابله با داعش و جلوگیری از پیشروی ارتش سوریه و نیروهای روس به میدانهای نفتخیز این منطقه در شرق سوریه حفظ کند. اسپر در سخنان اخیرش به گزارش این روزنامه واکنش نشان داد و گفت که این یکی از گزینههای در دست بررسی است.
ترامپ در جریان رقابتهای انتخاباتی و پس از حضور در کاخ سفید، بارها گفته بود که امریکا باید نفت کشورهای غرب آسیا را به کنترل خود درآورد. ولی اخیراً او چندبار تأکید کرده که نفت خاورمیانه برای امریکا دیگر اهمیتی ندارد. وی در یکی از مصاحبههایی که با شبکه خبری «سیانان» داشت، گفته بود که اگرچه با حمله به عراق مخالف است، اما وقتی که امریکا به این کشور حمله کرده، باید دستکم نفت این کشور را در اختیار میگرفت.
بیشتر میادین نفتی در شرق و شمال شرق سوریه و در حاشیه رود فرات قرار دارند. صنعت نفت، پیش از آغاز جنگ در این کشور یکی از منابع درآمد اصلی دمشق بود به طوری که بیش از یک چهارم بودجه دولت سوریه از این محل تأمین میشد، اما اغلب این مناطق در سالهای اخیر تحت کنترل شبهنظامیان کرد مورد حمایت امریکا و گروه تروریستی داعش قرار داشته است.
در روزهای اخیر گمانهزنیهای بسیاری درباره روند خروج نظامیان امریکایی از سوریه و انتقال آنها به کشورهایی از قبیل عراق و اردن منتشر شده است. روزنامه «الشرقالاوسط» روز یک شنبه به نقل از اسپر نوشته بود که کل نیروهای امریکایی طبق نقشه و طرح کنونی، سوریه را به مقصد غرب عراق ترک خواهند کرد. وزیر دفاع امریکا گفته بود که ارتش به عملیات نظامی خود علیه داعش به منظور جلوگیری از بازگشت مجدد آن به منطقه بدون بعید دانستن ایده اجرای عملیات مقابله با داعش در داخل خاک سوریه ادامه میدهد.
بنابر اعلام الشرقالاوسط، طرح وزارت دفاع امریکا که موضوع تسلط بر چاههای نفت یکی از محورهای آن است، شامل این موارد میشود: انتقال ۷۰۰ سرباز امریکایی از شرق سوریه به غرب فرات، باقی نگه داشتن یادداشت تفاهم «منع برخورد» با طرف روسی با احتمال بررسی تعدیل آن، حفظ حضور ائتلاف بینالمللی ضد داعش به رهبری امریکا در حریم هوایی شرق سوریه، حفظ عناصر مقاطعهکار شرکتهای نظامی خصوصی در نزدیکی چاههای نفت و میادین گازی، انتقال پایگاههای نظامی به مناطق نزدیک به چاههای نفت در مرزهای عراق به منظور ممانعت از دخل و تصرف این چاهها توسط دولت دمشق و تسلط دمشق بر این چاهها و میادین قبل از دستیابی به هرگونه تفاهمی، حفظ پایگاه التنف در گوشه مرزی سوریه - عراق و اردن که شامل نیروهای ویژه و حامی مخالفان سوری با هدف مقابله با داعش و ارائه حمایت اطلاعاتی است، بررسی پیشنهاد تأمین حمایت بینالمللی و نیروهای ویژه برای زندانهایی که دربرگیرنده عناصر خطرناک داعش از نظر غرب هستند.
امریکا با توافق کردها با دمشق مخالف نیست
گزارشها از تحولات روزهای اخیر حاکی از این است که نیروهای امریکایی از سه پایگاه نظامی خود از جمله پایگاه شهر «منبج» و پایگاه نزدیک کوبانی (عینالعرب) عقبنشینی کردند. همه پایگاههای امریکا در شمال استان «رقه» و شمال شرق «حلب» خالی هستند، اما امریکاییها پایگاههای خود در دو استان «حسکه» و «دیرالزور» را به اضافه «التنف» در جنوب سوریه حفظ کردهاند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه که نهادی وابسته به مخالفان سوری است اعلام کرد که بیش از ۷۰ خودروی نظامی و زرهی با پرچم امریکا از «تلتمر» در استان حسکه با پیشتیبانی بالگرد در جریان انتقال از شرق سوریه به غرب عراق حرکت کردند. این کاروان بزرگترین پایگاه نظامی خود در سوریه واقع در فرودگاه «صرین» را تخلیه کرد که در ۳۰کیلومتری جنوب کوبانی است. پایگاه یاد شده در اطراف منطقه امنی قرار دارد که ترکیه درصدد ایجاد آن در شمال شرق سوریه است.
ترامپ که نمیتواند از کردها حمایت کند، با دستیابی کردها به توافقی با دولت سوریه مخالف نیست و تمایل دارد به این ترتیب چنین مسئولیتی را به دمشق محول کند. طرف امریکایی همچنین مشکلی با ایجاد منطقه امن بنابر تصور ترکیه ندارد. در این راستا «احمد الجربا» رئیس جریان «الغد» در تلاش برای احیای پیشنهاد قبلی خود در زمینه استقرار نیروهای مبارز کرد در مناطق کردنشین در مرزهای عراق، ترکیه و سوریه براساس تفاهمات بین آنکارا، دولت اقلیم کردستان عراق و موافقت امریکاست.
خروج نیروهای امریکایی علاوه بر حواشیای که در عرصه بینالمللی داشته، واکنش مردم محلی را هم برانگیخته است. روز دو شنبه رسانهها و شبکههای خبری تصاویر و فیلمهایی منتشر کردهاند که نشان میدهد، ساکنان این مناطق با پرتاب سنگ، گوجه فرنگی، سیب زمینی و میوههای گندیده به سمت کاروان نظامیان امریکایی آنها را بدرقه میکنند.