در بازار سرمایه ایران صنایع و شرکتهایی وجود دارند که بخشی از درآمد و سودآوریشان وابسته به سوبسیدی است که از رهگذر بودجههای سنواتی تحت عنوان یارانههای پنهان توزیع میشود، از اینرو اگر مقرر باشد در بودجه سال ۹۹ یارانههای پنهان حذف و جایگزین درآمدهای نفتی شود، بیشک این دست شرکتها تحتتأثیر منفی قرار میگیرند، از اینرو به نظر میرسد سرمایهگذاران بازار سرمایه باید بیش از پیش در رابطه با تأثیر بودجه بر بازار سرمایه و صنایع و شرکتها و محصولات مالی موجود در این بازار مطالعه و توجه داشته باشند.
چندی پیش یکی از مقامات مطلع دولتی ارزش یارانه پنهان توزیعی از محل بودجههای سنواتی را رقمی در حدود ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرد، این رقم نشان میدهد که یارانه هنگفتی در جامعه توزیع میشود، اما اینکه آیا این یارانه به شکل منصفانهای بین همه مردم توزیع میشود مقولهای است که آمارهای دخل و خرج خانوار آن را رد میکند و از ضرورت هدفمندسازی یارانه پنهان انرژی در اقتصاد ایران خبر میدهد.
در این میان، مقامهای دولتی نیز به صراحت از حذف بخشی از یارانههای پنهان خبر دادهاند که باید دید این تصمیمات کدام یک از بخشهای توزیع یارانه انرژی را در بر میگیرد، اما همانطور که گفته شد یارانه پنهان انرژی در ایران سالانه رقمی در حدود هزار هزار میلیارد تومان است و آمارها نشان میدهد که در حدود ۹۰ درصد یارانه پنهان به حوزه انرژی و کالاهایی، چون گاز طبیعی، فرآوردههای نفتی، بنزین و گازوییل اختصاص دارد.
بخش قابلملاحظهای از یارانههای پنهان به واسطه شرکتها، بنگاهها و اشخاص حقوقی مصرف میشود، این در حالی است که بسیاری از مردم جامعه به جز شخصیت حقیقی خود، دارای شخصیت دیگری نیستند و سهامدار صنایع و شرکتهایی، چون سیمان، پتروشیمی، پالایشی، دارویی و خودرو، معدنی و سنگ آهنی نمیباشند از این رو از فرصت دریافت یارانه انرژی نیز محروم هستند.
در این میان با توجه به اینکه اخیراً رئیس کل بانک مرکزی مدعی شدهبود که تولیدات صنعتی شرکتهای بورسی بیش از ۵۰ درصد تولید صنعتی کشور را در اختیار دارند، از این رو جای دارد سرمایهگذاران بورسی در سرمایهگذاریهای خود مقوله بودجه سال ۹۹ و سیاستها درباره کسری بودجه دولت، حذف یارانههای پنهان، تأمین مالی از بازار سرمایه، بودجه عمرانی، نرخ ارز و باپرداخت بدهیها را مدنظر قرار دهند، زیرا در بازار سرمایه شرکتهای زیادی وجود دارند که حذف یارانه انرژی میتواند بهطور کل ساختار درآمدی و سودآوری آنها را با تغییرات جدی مواجه کند.
هر چند در این مقال، توجه سرمایهگذاران بورسی به مقوله بودجه ۹۹ واخبار مربوط به آینده یارانههای پنهان جلب شد، اما باید عنوان داشت که این مقوله امری فراگیر است و بسیاری از شرکتهای خارج از بورس که به شدت درآمد و سودآوریشان وابسته به یارانههای پنهان میباشد را نیز در بر میگیرد و در واقع اقتصاد ایران اگر قرار باشد در سال آتی مبحث هدفمندسازی یارانههای پنهان را به طور جدی را تجربه کند با یک انقلاب اقتصادی روبهرو خواهد شد.
در نهایت انتظار میرود تحلیلگران بازار سرمایه و همچنین شرکتهای حاضر در بازار سرمایه در رابطه با تأثیر تغییر حذف یارانههای پنهان بر صنایع و شرکتهای حاضر در بازار محتوا تولید کنند تا سرمایهگذاران تازهوارد به بازار بدانند تغییر این دست نرخها تا چه حد صورتهای مالی شرکتها را با تغییر روبهرو میکند.