سرویس بین الملل جوان آنلاین: ترکیه دیروز، جمعه پس از کشوقوسهای فراوان نخستین قطعات اس-۴۰۰ را تحویل گرفت، تا این موضوع به تنش اصلی میان آنکارا، واشنگتن و ناتو تبدیل شود؛ حتی به قیمت حذف ترکیه از پروژه اف -۳۵ آمریکایی و همچنین تحریم این کشور. هر چند غرب اقدام به برخی تهدیدها میکند، اما رییسجمهوری ترکیه صراحتاً اعلام کرد اگر آنکارا مورد حمله قرار گیرد، از سامانههای دفاع موشکی «اس-۴۰۰» روسیه استفاده خواهد کرد.
با افزایش شمار اف-۳۵های فعال در اروپا و جاافتادن این جنگنده در قاره سبز، مقامهای آمریکایی و ناتو تمام تلاش خود را کرده و میکنند که روسیه را از دسترسی به مشخصات و اطلاعات مربوط به این جنگنده دور نگه دارند؛ اما مسکو با در اختیار آنکارا گذاشتن اس-۴۰۰ میتواند نسبت به اینگونه اطلاعات جنگندهها دسترسی یابد؛ موضوعی که موجب نگرانی اروپاییها و ناتو شده است. بحث خرید سامانه پدافندی پیشرفته اس-۴۰۰ از روسیه، به چالشی در روابط آمریکا و ترکیه بدل شده است. آمریکاییها میگویند که یک سلاح روسی نباید به جنگافزار یک کشور عضو ناتو وارد شود.
آنگونه که گفته میشود؛ علت نگرانی ناتو و آمریکا از خرید اس-۴۰۰ توسط ترکیه به این دلیل است که دستیابی ترکیه به سامانه دفاع موشکی «اس-۴۰۰»، این امکان را به روسیه میدهد که از ویژگیهای جنگندههای «اف-۳۵» مطلع شود.
علت نگرانی ناتو از خرید اس-۴۰۰ توسط ترکیه
موضوعی که ژنرال تاد والترز، فرمانده نیروی هوایی ناتو بر آن تاکید و عنوان میکند که اس-۴۰۰ به «دشمنان شناختهشده» ناتو، این امکان را به روسیه میدهد که از توانمندیهای جنگندههای رادار گریز اف-۳۵ شناختی عمیق پیدا کند.
به گزارش رویترز، آنطور که یک سخنگوی نیروی هوایی آمریکا گفته، قرار است نروژ، انگلیس و ایتالیا تا خاتمه سال جاری میلادی به ۴۰ فروند جنگنده اف-۳۵ مجهز شوند و سال بعد نیز ۲۴ فروند دیگر از این نوع هواپیما برای آنها ارسال شود. هلند نیز قرار است به دو فروند از این نوع جنگنده مجهز شود.
برنامههای ترکیه برای خرید سامانه دفاع موشکی ساخت روسیه تنشهایی را در آمریکا موجب شده و قانونگذاران آمریکایی در پی ممانعت از انتقال جنگندههای اف-۳۵ به این کشور هستند. این اقدام در حالی شکل اجرایی به خود گرفت که ترکیه همچنان به تکمیل اس-۴۰۰ اصرار دارد، ولی آمریکا تهدید کرده است که چنانچه این قرارداد اجرایی شود، آنکارا و مسکو را تحریم خواهد کرد؛ تحریمهایی که پیش از این بارها روی داده است، ولی ترکها و روسها واکنش چندانی نسبت به اینگونه رفتارهای دولت ترامپ نداشتهاند. البته اتحادیه اروپا هم پیش از این تحریمهایی را نسبت به ترکیه اعمال کرده بود، نه به این دلیل، بلکه به این خاطر که ترکیه در انجام عملیات اکتشاف نفت و گاز در سواحل قبرس اقداماتی را انجام داده بود که کشورهای اروپایی از این موضوع ناخرسند بودند. گفتنی است ماه گذشته از نخستین فروند از اف-۳۵های سفارش ترکیه در آمریکا رونمایی شد، اما این هواپیما برای سپری کردن مراحل آموزش خلبانها فعلاً در آمریکا مانده است و این احتمال میرود که با وجود خرید اس-۴۰۰ از روسیه، آمریکا دیگر اف-۳۵ تحویل ترکیه ندهد. ناتو ورود سامانه روسی اس-۴۰۰ به ساختار یکپارچه پدافندی ناتو را تهدیدی برای این ساختار دانسته و ضمناً میگوید پرواز اف-۳۵ در نزدیکی این سامانه میتواند مشخصات این جنگنده را برای روسیه روشن کرده و خاصیت غافلگیری را از این جنگنده سلب کند. در راستای همین تنش، «وس میچل» معاون اروپا-اوراسیای وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که در صورت خریداری اس-۴۰۰ از سوی ترکیه، ترمیم روابط بین دو کشور مشکل خواهد شد. وی در این خصوص گفته: «ما به صراحت اعلام کردهایم که اگر ترکیه اس-۴۰۰ بخرد، این کارش عواقبی بهدنبال خواهد داشت. ما در قالب قانون مقابله تحریمی با دشمنان آمریکا (کاتسا) علیه آنها تحریمهایی اعمال خواهیم کرد.
تلاش مشترک روسیه و ترکیه برای تولید اس-۵۰۰
از سویی دیگر، «رجب طیب اردوغان» که با این استدلال آمریکاییها به شدت مخالف است، ضمن اشاره به وجود اس-۳۰۰ در سامانه پدافندی یکی دیگر از اعضای ناتو یعنی یونان، به همتای روس خود پیشنهاد داده که سامانه اس-۵۰۰ به صورت مشترک تولید شود. اردوغان در خصوص خرید سامانههای اس-۴۰۰ به خبرنگاران توضیح داد: «برخی میپرسند که به چه دلیل سامانههای اس-۴۰۰ را خریداری کردیم و چنین سرمایهگذاریای انجام دادیم. اگر نیاز باشد، ما حق استفاده از آنها (اس-۴۰۰) را داریم. اگر برخی به ما حمله کنند، ما از این سامانههای دفاع هوایی استفاده میکنیم، به همین دلیل بوده است که چنین سرمایهگذاریای را انجام دادیم. رییسجمهوری ترکیه در خصوص تولید مشترک سامانههای اس-۴۰۰ گفت: «در خصوص تولید مشترک، ما مشکلی با روسیه نداریم. در همان ابتدای گفتوگوهایمان با رییسجمهوری پوتین، در این زمینه به توافق رسیدیم. امیدوارم که تولید مشترک را آغاز کنیم. در حال حاضر هیچ مشکلی وجود ندارد، اما آنهایی که خواستار متوقف شدن خرید اس-۴۰۰ هستند، همچنان خیالاتی را در سر میپرورانند». ترکیه یکی از کشورهای سرمایهگذار در پروژه هزینهبر ساخت جنگنده رادارگریز و عمودپرواز اف-۳۵ بوده و خواهان خرید ۱۰۰ فروند از این جنگافزار مدرن است. دسامبر سال ۲۰۱۷ ترکیه اعلام کرد قرارداد خرید دو فروند سامانه اس-۴۰۰ از روسیه را به ارزش دو میلیارد دلار نهایی کرده است. بر اساس مفاد قرارداد، ۴۵ درصد هزینه را ترکیه به صورت نقد میپردازد (که بخشی از آن را پیشپرداخت کرده است) و ۵۵ درصد آن را روسیه بهصورت وام به ترکیه قبول میکند.