محمدرضا سوري
با وجود گرم وخشك بودن سيتان وبلوچستان ، اما اين استان در زمينه كشاوري وتوليدات باغي وپرورش انواع آبزيان واخيرا پرورش شتر وشتر مرغ باعث شد تا ديدگاه هاي اقتصادي در خصوص اين منطقه تغيير اساسي كند موضوعي كه حالا با كشف معادن مختلف نام اين استان را بلند آوازه تر از قبل كرده است. موضوعي كه به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان با مشخص شدن یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن ذخیره معدنی در این استان حالا اين منطقه به كه رنگین کمان معدن کشورتبديل شده است نياز دارد كه براي بهربرداري از آن سرمايه گذاري شود.
****
برخلاف شرايط آب وهوايي درسيستان بلوچستان كه موجب شده تا اين استان همواره به عنوان يكي ازاستانهاي خشك كشور به شمار رود .
برداشت سالیانه 100 هزار تن صیفی جات، 40 هزار تن گندم ، 700 هزار تن یونجه، هفت هزار تن ذرت دانه ایی و70 هزار تن ذرت علوفه ایی، برداشت حدودا سالی 50 هزار تن ارقام مختلف خرما، برداشت بیش از 11 هزار تن خیار ، 2 تا 3 هزار تن گوجه، برداشت 70 تا 100 هزار تن هندوانه و 15 هزار تن خربزه ، برداشت سالی 20 هزار تن پیاز و بیش از 700 تن مرکبات و پرورش سالیانه 200 تن ماهی از جمله قابلیت های كشاورزي وپرورش ماهي در سيستان وبلوچستان است.
اين درحالي است كه وجود بيش ازسی هزار راس دام سنگین و 200 هزار راس دام سبک ،وهمچنین سالیانه توليد هفت هزار تن گوشت سفید ایرانشهر را به قطب دامداری جنوب استان تبدیل کرده است.
تنوعي از معادن در سيستان وبلوچستان
استان سیستان و بلوچستان بر روی کمربند فلزی و معدنی جهان قرار گرفته و با داشتن ذخایر مس، کرومیت، منگنز، سرب و روی، قلع، تنگستن، طلا و کانسارهای غیر فلزی، دارای ظرفیت های کم نظیری در بخش معدن است.
در حوزه تفتان، در حال حاضر 11 فقره پروانه اکتشاف (2 فقره مس، 4 فقره کرومیت، یک فقره آهن، یک فقره سرب و روی، یک فقره مرمریت، یک فقره سنگ لاشه و یک فقره پلی متال) 14 فقره گواهینامه کشف با حجم سرمایه گذاری3هزار و 8/122میلیون ریال و ذخیره قطعی 24هزار و55/792 تن، 18 فقره پروانه بهره برداری (یک فقره مس، یک فقره گچ، یک فقره کائولن، 4 فقره گرانیت، 2 فقره کرومیت، 2 فقره مرمر، 2 فقره پوزولان، 2 فقره منگنز، 2 فقره منیزیت، یک فقره آهک و مارن) با حجم سرمایه گذاری180هزار و 5/466 میلیون ریال و ذخیره قطعی113هزار و 2/882 تن و 23 فقره مجوز برداشت در حوزه شهرستان خاش صادر شده است.
همچنين در حوزه تفتان – میرجاوه نیز در حال حاضر 10 فقره پروانه اکتشاف (2فقره مس، یک فقره طلا، 4 فقره منگنز، یک فقره کائولن،2 فقره پلی متال) 3 فقره گواهینامه کشف (یک فقره مس، یک فقره گرانیت، یک فقره گارنت) با حجم سرمایه گذاری یک میلیون و 209هزار و 816 ریال وذخیره قطعی یک میلیون و 327هزار و 125 تن، 10 فقره پروانه بهره برداری (یک فقره مس، 4 فقره گرانیت، یک فقره خاک صنعتی، یک فقره منگنز، یک فقره پوزولان، یک فقره طلا، یک فقره کائولن) جمعاً با حجم سرمایه گذاری 7/10 میلیون ریال و ذخیره قطعی 18هزار و 8/286 تن و 7 فقره مجوزبرداشت صادر شده است .
هم اكنون در سيستان وبلوجستان 371 معدن فعال است که از این تعداد 112 معدن فعال در حوزه شهرستان زاهدان قرار دارد،كه از آن جمله مي توان به تنوعي از معادن سنگ در اين منطقه اشاره كرد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان با اشاره یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن ذخیره معدنی در این استان وجود دارددراين خصوص مي گويد:«۶۸۳ تن از مواد معدنی دارای پروانه بهره برداری و مابقی به صورت ظرفیت خالی است، همچنين ،: ۶۲ درصد از مواد معدنی در حوزه مصالح ساختمانی، ۱۱ درصد سنگ تزئینی، ۹ درصد مواد غیر فلزی، ۱۸ درصد مواد فلزی است.
نادر میرشکار با بيان اينكه هم اكنون هفت هزار و ۷۰۳ نفر در بخش معدن سیستان و بلوچستان مشغول بکار هستندمي افزايد:« ۲۶۶ معدن فعال در سطح سیستان و بلوچستان وجود دارد و ۹ معدن نیز در حال تجهیز و آماده سازی است.»
استاندار سیستان وبلوچستان نيز با اشاره به اينكه سیستان و بلوچستان رنگین کمان معدن کشور است مي گويد:« نگاه به سرمایه گذاری درون گرا و بیرون گرا در بخش معدن باعث رونق این حوزه در سیستان و بلوچستان خواهد شد.»
احمد علی موهبتی مي افزايد:« حوزه فرآوری معدنی بویژه در موارد معدنی که از ظرفیت خوبی در این استان برخوردار است، باعث جذب سرمایه گذار و رونق بخش تولید خواهد شد.»
اين درحالي است كه این استان با داشتن انواع معادن بکر فلزی و غیرفلزی رنگین کمان معدن کشور محسوب می‌شود.
سیستان و بلوچستان به لحاظ ساختار زمین شناسی، خاستگاه مناسبی برای انواع مواد معدنی می باشد و آثار و نشانه های موجود نیز گواه بر این ادعا است، وبه طور كلي مي توان گفت كه معدن در این استان دارای مزیت ویژه ای است که باید به تکاپو و حرکت در بیاید.
زون فلیشی نهبندان - خاش، بلوک لوت و زون مکران و بخش های رسوبی و کربناته قدیمی، مجموعه های پوسته اقیانوسی و مجموعه های آذرین نظیر توده گرانیتی زاهدان و کوه سفید سراوان، کمپلکس های ولکانوپلوتونی بزمان - تفتان و لار، زون فلیشی ناحیه مکران، حوضه رسوبگذاری جوان هامون جازموریان، دشت سیستان و سواحل دریای عمان بسترهای مناسبی برای کانی زایی می باشد و بر این اساس می توان متناسب با شرایط استان و اولویت بندی قابلیت ها، راهبرد توسعه استان را طراحی و برنامه عملیاتی آن را نیز تدوین کرد.
روند فعالیت های معدنی و رشد فزاینده شاخص های بخش معدن استان نسبت به سال های گذشته و ارتقای جایگاه معدن استان نسبت به کشور در سال های اخیر نشان می دهد که این بخش می تواند به عنوان محور توسعه استان قلمداد شود.
سهم نزدیک به 50درصدی صنایع معدنی استان از کل صنایع و سهم 100 درصدی صنایع معدنی بزرگ استان نظیر کارخانجات سیمان از صنایع بزرگ استان نشان دهنده جایگاه معدن در رشد سيستان وبلوچستان می باشد.
ایـن ذخایر شامل مس، تیتانیوم، سنگ آهن و آهن پلاسری ، طلا، منگنز، آنتیموان و... می باشد. بی شک بهره برداری از ذخایر معدنی سیستان و بلوچستان و به ویژه حوزه تفتان نیازمند مراحل پیچیده دیگری نیز می باشد تا بتوان از این پتانسیل ها در صنایع مختلف استفاده کرد، که لازم است دستگاه های مسئول در این زمینه اقدام بیشتری انجام دهند و راه را برای فعالیت بیشتر شرکت های خصوصی هموار کنند تا این شرکت ها به این سمت هدایت شوند و با استفاده از ظرفیت های معدنی موجود اقدام به راه اندازی کارخانه های مختلف کنند تا شاهد رونق این بخش و ظرفیت مغفول مانده در استان و کشور باشیم و این استان به سمت صنعتی شدن پیش برود.
