وقتی ۳۰۰ هزار میلیارد تومان از نقدینگی موجود در اقتصاد ایران آزاد و بازارها اینگونه دچار نوسان شده است عقل سلیم میگوید که باید برای ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان شبه پول نزد بانکها برنامه ریزی کنیم، زیرا بخشی از پولهای کثیفی که امروز بازارها را نوسانی کرده روزگاری شبه پول بوده است که ابربدهکاران بانکی آنها را به شگردهای مختلف از بانکها به یغما بردهاند.
از آنجایی که بدهیهای معوق بانکها بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان و عموم این بدهیها در تصرف و اختیار ابربدهکاران بانکی است، بیشک در نوسانها و اخلالهایی که در بازار این روزها رخ داده است، خود بانکها و ابربدهکاران بانکی دستی بر آتش داشتهاند.
از اینرو مدیران بانکها باید بهطور شفاف اطلاعات کلی ابربدهکاران بانکی خود را منتشر و برای پیگیری قضایی و شفافیت مطالبات بانک در مراجع قضایی تعهد دهند.
اگر پیش از این سرککشی به حسابهای بانکی، و سیستم گردش جریان وجوه و اعتبارات و تسهیلات ریالی و ارزی غیرمجاز اعلام نمیشد یا فقط این رانت اطلاعاتی در اختیار بانکها و مؤسسات اعتباری (مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره، مدیران اجرایی، میانی و گروههای مالی) و رگلاتوری (بانک مرکزی) قرار نمیگرفت، امروز شاهد گردش و پمپاژ پولهای قابل ملاحظه برای برهم زدن تعادل در بازارهای مسکن، سهام، ارز، طلا، سکه و... نبودیم. ازاینرو برخورد موقتی امنیتی، پلیسی و قضایی در بازار قابل توجیه است.
اقتصاد علم پیچیدهای است و به این سادگیها عوام جامعه نمیتوانند متوجه شوند که ریشههای معضلات اقتصاد ایران چیست و چرا هر چند سال یکبار بازارها و قیمتها در اقتصاد دچار نوسان میشوند.
هرچند در این گزارش نمیتوان به همه چالشها و معضلات اقتصاد ایران اشاره داشت، اما عدم بهرهوری و چالش مدیریت و عدم پاسخگویی و شفافیت به ویژه در بخش پولی و بانکی دهههاست که برای بخش واقعی اقتصاد ایران و تولید که اشتغال ملت و مایحتاج مردم وابسته به آن است، چالش ایجاد کرده است.
بانکها بازیگر مهم اقتصاد ایران هستند
مردم ایران عموماً زندگیشان در اخذ درآمد در انجام کار، مسکن و چند بازار دیگر خلاصه میشود، اما در عین حال یکی از بخشهایی که قدرت قابل ملاحظهای در نقشآفرینی در اقتصاد ایران دارد، بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری هستند و این قدرت را با جمعآوری پساندازهای مردم تحصیل کردهاند و در حقیقت بانکها مالک همه داراییهای خود نیستند؛ چراکه اغلب دارایی بانکها بدهیهای سپردهگذاران است، اما به ازای سود سالانه مدیریت حجم قابل ملاحظهای از نقدینگی در اقتصاد ایران در اختیار بخش پولی و بانکی است.
بهطور نمونه هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان سپرده بانکی نزد بانکهاست که مابهازای پرداخت سود سالانه ۲۰ درصدی مدیریت این حجم عظیم نقدینگی در اختیار مدیران و اعضای هیئت مدیره و مدیران اجرایی، ستادی، نواحی و گروههای مالی بانکهاست.
روی بانکها باید زوم کرد
پیش از این باید کارشناسان، اساتید دانشگاهها و نمایندگان مجلس و نهادهای نظارتی، رسانهها و افکار عمومی به عملکرد و نحوه انتصابات و جریانهای موجود در شبکه بانکی ایران توجه داشته باشند، زیرا عملکرد صحیح این بخش بهعنوان بخشی که ۹۰ درصد تأمین مالی اقتصاد ایران را در اختیار دارد و پولهای مردم را باید به بخشهایی که به تولید ناخالص داخلی منتج میشود، تزریق کند، چنان حائز اهمیت است که اگر انحرافی در بخش پولی ایران رخ دهد، عملاً همه بخشهای اقتصاد با چالشهای متعدد و متکثر روبهرو میشود.
متأسفانه بدهکاران بانکی در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از تسهیلات بانکی که در واقع سپردههای مردم نزد بانک بوده است را به یغما بردهاند و، چون این حجم از بدهیهای معوق با سرمایه بانکها برابری میکند، مشخص است که عدهای از ابر بدهکاران بانکی با معوقات بانکی در اقتصاد ایران وضعیت خوبی دست و پا کردهاند و بعید نیست پولهای کثیفی که این روزها در بازارها با هدف دستکاری قیمت جولان میدهند، ریشه در بدهیهای معوق بانکی داشته باشد.
از آنجایی که واحدهای حقوقی، بازرسی و حراست بخش پولی و بانکی کشور به پرونده بانکی تسهیلاتخوارانی که ابربدهکاران بانکی را تشکیل میدهند، دسترسی دارند امروز دستگاه قضایی، مجلس شورای اسلامی، سازمان دیدهبان شفافیت و سازمان بازرسی کل کشور و خود دولت باید اطلاعات تمامی ابربدهکاران بانکی که در ایجاد نوسان در بازارها نقش داشتهاند را منتشر کنند.
چرا مجمع چند بانک با تعویق همراه شد
اینگونه نمیشود که ابر بدهکاران بانکی تسهیلات بانکها را به یغما ببرند، به برخی از مدیران و اعضای هیئت مدیره و کارکنان بانکْ و وکلا و واحد حقوقی و لابی منهای موجود در بانکها رشوه دهند و در خارج از این گود بیایند بازارهای مسلمانان را به هم بریزند و از همه مهمتر چنان ترازنامهای با این رشوه و ارتشا و مفاسد خود برای بانکها و مؤسسات مالی درست کنند که بخش پولی کشور با همین ترازنامهها رو به تحلیل و تضعیف برودْ کما اینکه هم اکنون به دلیل زیانهای تولیدی در چند بانک و تعارف تیکه پاره کردن با بدهکارانی که هزاران میلیارد تومان از سپردههای مردم را به یغما برده اندْ مجمع عادی سالانه بانک لغو شده است، زیرا فضای کنونی جامعه برای برگزاری این مجامع با این مدیران ضعیف مهیا نیست.
در آینده روزنامه «جوان» بر اساس صورتهای مالی بانکها و مؤسسات اعتباری حجم بدهیهای معوق این بخش را منتشر خواهد کرد و توضیح خواهد داد که چگونه برخی از مدیران شبکه بانکی از طریق ارتباطات ناسالم بدهیهای معوق افراد سرمایهدار و ذینفوذ را طی یکسال بهطور پیوسته از سرفصل مطالبات، مشکوک الوصول و معوق به سرفصلهای دیگر انتقال داده یا اینکه از طریق بازرسی و حقوقی و متولی فناوری اطلاعات و سامانه بانک اطلاعات ابربدهکاران را مخفی میکنند. بیشک نهادهای نظارتی، مرجع قضایی و افکار عمومی امروز به دلیل طوفانی که دارندگان پولهای کثیف در کشور و بازارها به راه انداختهاند، باید روی شبکه بانکی و مدیران و اعضای هیئت مدیره بانکها و همچنین سامانه، سیستم و مدار گردش وجوه و تسهیلات و اعتبارات ریالی و ارزی توجه جدی داشته باشند.