روز گذشته خبر افزایش ۲۰ تا ۲۰۰ درصدی تعرفه واردات برخی کالاها به عراق منتشر شد؛ رایزن سابق ایران در عراق معتقد است که این قوانین بهمنظور تشویق سرمایهگذاران خارجی در این کشور به تصویب رسیده و اگر ایرانیها از فرصت زمین و امکانات ارزان و مجانی این کشور استفاده نکنند، در آینده با وضع قوانین سختگیرانهتر، اندک صادرات ما به عراق نیز قطع شده و غیر اقتصادی میشود.
عراق، یکی از کشورهای مقصد برای صادرات محصولات ایرانی است. این همسایه غربی غالباً جزو سه کشور اول برای صادرات کالاهای ایرانی بوده است. سال گذشته در بحث صادرات محصولات ایرانی به عراق، دو مسئله و مشکل اساسی پیش آمد. نخستین مسئله مربوط به مشکلات سیاسی در اقلیم کردستان عراق و بسته شدن مرزها بود و دیگری افزایش تعرفه کالاهای ایرانی بود که صادرکنندگان را با مشکل مواجه کرد.
برخی پیشبینی میکنند که عراق بهعنوان یک بازار پرجاذبه برای محصولات کشورمان رو به افول است، اما سیدحمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اعتقاد دارد که بازار عراق همچنان بازار بسیار پرجاذبهای است، اما باید رویکردها نسبت به عراق تغییر کند و از تجارت یکطرفه به سمت همکاری و مشارکت برود. حسینی میگوید: صادرات به عراق معمولاً فرازونشیب دارد. به علت آنکه قوانین و مقررات در عراق چندان از ثبات برخوردار نیست و تصمیمات خلقالساعهای معمولاً در عراق گرفته میشود. بعضاً به علت فدرالی بودن، استانها اختیارات جداگانهای را دارند. قطعاً هنگامیکه تجار ایرانی میخواهند در عراق فعالیت کنند، نگران تصمیماتی از قبیل: افزایش تعرفهها، بستهشدن مرزها، تحصن رانندهها و درگیری در گمرکات عراق هستند. حسینی میگوید: سال گذشته با افزایش تعرفه لبنیات، نوشابه و ممنوعیت سیمان و سیب درختی مواجه بودیم. همچنین ساختوساز در عراق کاهش پیدا کرده و پروژههای فنی و مهندسی به حداقل رسیده است. با وجود این مشکلات، صادرات به عراق کاهش پیدا نکرده و حدود ۱۲درصد افزایش صادرات به عراق داشتیم.
حسینی در مورد کیفیت کالاهای ایرانی صادر شده به عراق میگوید: کیفیت کالاهای ایرانی به نسبت قیمتهای آن بسیار مناسب است. اینکه برخی اعلام میکنند به علت پایین بودن کیفیت محصولات ایرانی بازار عراق از دست میرود، درست نیست. هرچند ممکن است در برخی از اقلام این اتفاق بیفتد، اما در زمینه لبنیات، آبمیوهها و مصالح ساختمانی کیفیت قابل قبول است. برخی اقلام مانند شویندهها کیفیت متوسطی دارند. امسال بازار شویندههای ایرانی در عراق مقداری دچار مشکل شده است. در مورد موادشوینده نیز، چون کیفیت این مواد مطابق با درخواست تجار عراقی نبوده است، به همین دلیل این امر به برند ایران لطمه زده است. رقبای ترکیهای و عربستانی نیز توانستهاند بخشی از بازار موادشوینده را از دست ایران دربیاورند که این امر ناشی از عملکرد نامناسب برخی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی در برخی مواقع است که باید جبران شود.
نجاتنیا: عراق به دنبال جذب سرمایهگذاری خارجی است
مهدی نجاتنیا رایزن سابق ایران در عراق در گفتوگو با «جوان» درخصوص افزایش ۲۰ تا ۲۰۰ درصدی تعرفه واردات کالا به عراق میگوید: «این تعرفهها برای همه کشورها اعمال میشود و به منظور تشویق سرمایهگذاران خارجی و خودکفایی در تولید کالا در داخل کشور است. این کشور به منظور جذب سرمایهگذاری خارجی، زمین مجانی، آب، برق و انرژی ارزان در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهد و سرمایهگذار اقامت دائم گرفته و تا ۱۰سال برای واردات مواداولیه و ماشینآلات معاف از پرداخت تعرفه و ۱۵سال معافیت مالیاتی برخوردار میشود. با دستور سازمان سرمایهگذاری عراق، هرازچندگاهی برای جلوگیری از زیان سرمایهگذاران تعرفه کالاها افزایش مییابد و با این اقدام صادرات به عراق گران تمام شده و غیراقتصادی میشود.»
نجاتنیا اظهار میدارد: «تجار ایرانی از فرصتهای خوب سرمایهگذاری در این کشور استفاده نکنند، ممکن است با قوانین سختگیرانهتری مواجه شوند و به این ترتیب بازار عراق را نیز از دست خواهیم داد و رقبای ترک و اروپایی جایگزین ایران شوند. عراق، مشکلات بانکی را که ایران با آن مواجه است، ندارد و تجار به راحتی میتوانند با تولید کالا در خاک عراق و صادرات آن سود ببرند. در حال حاضر کارخانجات تولید آب معدنی، لبنیات، سیمان، مصالح ساختمانی و مرغداری در این کشور مستقر شده و تولید میکنند و از مزایای تولید ارزان در این کشور سود میبرند. سرمایهگذاران ایرانی هر زمان که از تولید در این کشور منصرف شوند به راحتی میتوانند کارخانهشان را با سود بالا بفروشند و به عبارت دیگر زمین مجانی که دولت عراق به سرمایهگذار واگذار کرده به خود عراقیها فروخته میشود.»
اقلام وارداتی که از تاریخ ۱۴ مرداد به مدت چهار سال در تمام پایانههای مرزی عراق اعمال خواهد شد به شرح ذیل است: ١- افزایش ۲۰ درصدی تعرفه گمرکی واردات کت و شلوار مردانه. ۲- افزایش ۲۰ درصدی تعرفه گمرکی واردات موادشوینده و بهداشتی (مانند وایتکس و ریکا) ٣- افزایش ۵۰ درصدی تعرفه گمرکی واردات مرغ و سایر فرآوردههای وابسته. ۴- افزایش ۲۶ درصدی تعرفه گمرکی واردات ژنراتورهای برق. ۵- افزایش ۱۰۰ درصد تعرفه گمرکی واردات (خامه، واکسن نیوکاسل، واکسن طاعون و نشخوارکنندگان کوچک) ۶- افزایش ۲۷ درصدی تعرفه گمرکی واردات (بلوکهای ثرمستون، بلوکهای سبک ساختمانی) ۷- افزایش ۲۰۰ درصدی تعرفه گمرکی واردات کتابهای درسی مقطع ابتدایی و راهنمایی.
۸- افزایش ۸۵ درصدی تعرفه گمرکی چیپس سیبزمینی طبیعی.