چند سالي ميشود که پرونده قله دماوند، اين ديو قد علم کرده در استان مازندران، براي ثبت جهاني در دست بررسي قرار گرفته است. با اينکه قرار بود نهايتا تا اتمام سال گذشته قله دماوند در فهرست آثار يونسکو به ثبت برسد و تمام مشکلاتي که بر سر آن سايه انداخته بود مرتفع شود، اما هنوز اين اتفاق رخ نداده است. مشکلاتي از جنس معضلات زيست محيطي و نبود زيرساختهاي مناسب گردشگري از جمله انباشت زبالهها، فعاليت بيرويه معادن شن و ماسه، ساختوسازهای بیرویه، صعود غیراصولی، تردد بيضابطه خودروها، عدم ساماندهی باربرها و غيره که ثبت جهاني اين ديو سپيد را به تاخير انداخته است. حالا درحالي که انتظار ميرود مسئولان خبر از ثبت جهاني قله دماوند براي معرفي به کل دنيا خبر دهند، مدیرکل میراث فرهنگی مازندران از ثبت ملي قريب الوقوع آن ميگويد. دلاور بزرگنیا ادامه ميدهد:« درحال حاضر مشکلات زیست محیطی، ساختوسازیهای بیرویه و غيره از چالشهای منطقه محسوب ميشوند.» معضلاتي که در گذشته هم وجود داشتند و همچنان هم هستند. با اين حال اين مقام مسئول اميدوار است که بعد از ثبت ملي دماوند در فهرست آثار ملي، فرصت ثبت جهاني آن نيز فراهم شود.
ثبت جهاني دماوند پشت سدي از مشکلات
سال 93 بود که بر اساس دستور قوه قضاييه به دادگستری استان مازندران قرار شد جلوي فعاليت بيرويه و غيرمجاز معادن شن و ماسه فعال در ارتفاع بالای ۲۲۰۰ متری قله دماوند گرفته شود. با اين حال بعد از گذشت 3 سال هنوز اين اتفاق رخ نداده است و معدنداران با خيال آسوده بر پيکر اين ديو سپيد زخم ميزنند. خبري که از سوي محمدحسن طالبیان، معاون میراث سازمان میراث فرهنگی در راستاي ثبت جهاني قله دماوند منتشر شده بود و هنوز به آن جامعه عمل پوشانيده نشده است. علاوه بر فعاليت معادن، انباشت زبالهها هم درد ديگري است که مسئولان سالهاست قرار است براي آن چارهاي بينديشند. زبالههاي که به گفته کارشناسان و کوهنوردان در هر جايي از مسير گردشگري دماوند قابل مشاهده هستند و چهرهاي نازيبا به دماوند دادهاند. همچنين نبود زيرساختهاي گردشگري چون نبود سرويس بهداشتي مناسب با توجه به نياز گردشگري منطقه معضل ديگري است که رقبت گردشگران را از ورود به اين منطقه کم ميکند.
علاوه بر اين به گفته طالبیان، معاون میراث فرهنگی با اشاره به ديگر مشکلات قله دماوند، برنامهاي جامع هم براي ورود کوهنوردان به دماوند هم وجود ندارد. چراکه آنها حتی نمیدانند در کوه باید چه کاری انجام دهند؟ از اين رو ضروريست برنامه مدیریتی در این رابطه نوشته شود و مسیرهای مشخص و اطلاع رسانی در سطح وسیعی صورت گیرد.
استمرار بيتوجهي به ظرفيتهاي اقتصادي دماوند
دماوند به دليل همجواري با استان تهران، از گذشته تاکنون به عنوان منطقه ييلاقي تهران شناخته ميشده است و از اين رو به لحاظ گردشگري از اهميت بالايي برخوردار است. با اين حال هنوز سرمايهگذاري مناسبي براي شکوفايي گردشگري اين بخش نشده است. اين نيز در حالي است که با حذف موانع به ثبت رسيدن دماوند در فهرست بينالمللي و زمينه ورود گردشگران، ظرفيتهاي بهتري حتي نسبت به سودآوري فعاليت مخرب معادن در اين منطقه وجود دارد. درحال حاضر با وجود همين مشکلات همچنان سالانه بيش از ۲۲۰۰ کوهنورد خارجی به قله دماوند صعود میکنند. در اين راستا علیاصغر مونسان، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ميگويد:« از هر 11 شغل دنیا یکی مربوط به گردشگری است و آمارها نشان میدهد به ازای ورود هر گردشگر به طور ميانگين یکهزار و 500 دلار ظرفيت اقتصادي ايجاد ميشود.» با اين حال ظرفيت بلقوه ديو سپيد دماوند براي گردشگري ناديده گرفته ميشود تا بقاي معادن تضمين شود!.