متن نامه تأييد پايبندي ايران به برجام سرانجام منتشر شد؛ نامهاي كه وزير خارجه امريکا يك بار ديگر در آن به فرمان دونالد ترامپ براي بررسي مجدد توافق هستهاي با ايران اشاره كرده است. رئيس سازمان سيا پيشبيني كرده كه بعد از پايان اين بررسي، سياست امريكا در قبال ايران شاهد تغيير جدي خواهد بود و حتي پايبندي ايران به توافق هستهاي هم نتيجهاي نخواهد داشت. در مقابل، وزير خارجه ايران كه در نيويورك به سر ميبرد از امريكاييها خواسته كه حتي فكر كردن به تغيير برجام را هم از ذهنشان بيرون كنند، زيرا اگر چنين چيزي اتفاق بيفتد، ايران با آگاهي از كاستيهاي برجام، مطالباتي به مراتب متفاوتتر از مطالبات دو سال قبل خواهد داشت. اشاره وزير خارجه روحاني به کاستيهاي برجام در نيويورک کمسابقه است.
به گزارش «جوان»، ركس تيلرسون، وزير خارجه امريكا در نامه خود به پل رايان، رئيس مجلس نمايندگان امريکا تأييد كرده كه ايران به تعهدات خود مطابق برجام پايبند مانده، ولي تأكيد كرده كه همچنان از طرق مختلف، دولت پيشتاز حامي تروريسم است. تيلرسون در نامه خود به دستور دونالد ترامپ، رئيسجمهور امريكا براي بازبيني برنامه جامع اقدام مشترك معروف به برجام اشاره كرده كه به گفته او يك بازبيني بين سازماني به رياست شوراي امنيت ملي امريکاست و نشان خواهد داد آيا «تعليق تحريمهاي ايران متعاقب برجام، براي منافع امنيت ملي امريکا حياتي است يا نه؟» به گفته وزير خارجه ترامپ، بعد از اينكه بررسي شوراي امنيت ملي امريكا و ساير نهادهاي مرتبط درباره توافق هستهاي تكميل شود، دولت ترامپ با كنگره درباره نحوه برخورد با برجام وارد مذاكره خواهد شد. هرچند گفته ميشود روند بررسي برجام در امريكا به مراحل نهايي خود رسيده و شواهد و قرائن هم اين را تأييد ميكنند ولي هنوز مشخص نيست دولت ترامپ چه سياستي در قبال اين توافق در پيش ميگيرد.
در شرايطي كه هشتمين نشست کميسيون مشترک برجام روز جمعه براي بررسي تعهدات 1+5 و ايران تشكيل شده و ايران قصد دارد نقض عهد امريكا را در مورد اين توافق در كميسيون مشترك در وين طرح كند، رئيس سيا در تازهترين اظهارات خود گفته كه بعد از نهايي شدن روند بررسي امريكا در قبال ايران، در رفتار امريكا با ايران يک تغيير جدي اعمال خواهد شد. مايك پمپئو كه روز پنجشنبه در نشست مؤسسه «اسپن» سخن ميگفت، در اظهاراتي قابل توجه، پايبندي ايران به برجام را به يک اجارهنشين تشبيه کرده که تا زماني که صاحب ملک از او درخواست نکند، اجاره خود را نميدهد و براي پرداخت اين اجاره از چک بيمحل استفاده ميکند.
پمپئو ميگويد: «وقتي بازنگري سياست امريکا در قبال ايران به اتمام برسد، من مطمئنم شما شاهد تغيير جدي در سياست ما نسبت به اين کشور خواهيد بود.» رئيس سيا پايبندي ايران به توافق هستهاي را «بدون رغبت»، «حداقلي» و «موقتي» ارزيابي كرده است. به گفته پمپئو، برجام «در کوتاهمدت اين توانايي را در اختيار ما نميگذارد که بهدرستي همه فعاليتهاي احتمالي ايران را رصد کنيم.» وي با بيان اينکه هدف اصلي برجام افزايش ثبات منطقه و ارتباط دوباره ايران با جهان غرب بود که محقق نشده است، تصريح کرد: «ما ميخواهيم ايرانيها را نه تنها در عرصه هستهاي که در همه زمينهها به عقب برانيم، اما هنوز نميدانيم که با توسل به چه راهبردي موفق به اجراي اين کار ميشويم.»
ظريف: توافق مجدد ناممكن است
محمدجواد ظريف، وزير خارجه و تيم هستهاي همراه او روز گذشته براي شركت در هشتمين نشست كميسيون مشترك ايران و 1+5 درباره برجام به نيويورك رفتند. در حالي كه قرار است در اين نشست، روند تعهد كشورها به توافق هستهاي بررسي شود، سرگئي ريابکوف، معاون وزير خارجه روسيه روز پنجشنبه از اقدام دولت امريکا در اعمال تحريمهاي جديد عليه ايران انتقاد کرد. ميخائيل اوليانوف، يکي ديگر از مقامهاي وزارت خارجه روسيه نيز گفته است که امريکا به تعهداتش در توافق هستهاي «بسيار بد» عمل ميکند. همچنين عباس عراقچي، معاون ظريف در گفتوگو با ايرنا گفته كه در طول 5/1سالي که از اجراي برجام گذشته، ايران به گواهي آژانس همواره به تعهدات خود پايبند بوده، اما طرف مقابل بهخصوص دولت امريکا در عملکرد خود بدعهدي، پيمانشکني، تأخير و تعللهاي زيادي داشته و ما همواره اينها را در کميسيون مشترک بحث کرديم که برخي از آنها جبران شده است. رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام افزود: جمهوري اسلامي ايران خودش در خصوص اينکه بدعهدي امريکا و در نهايت نقض برجام توسط امريکا با چه عکسالعملي مواجه شود، تصميم ميگيرد و برجام چنين اختياري به ايران داده است.
همچنين محمدجواد ظريف قبل از ترك نيويورك براي شركت در كميسيون برجام، درباره تلاش براي تغيير در برجام به امريكا هشدار داد. ظريف در گفتوگو با خبرنگار نيويوركر و برخي خبرنگاران ديگر در محل اقامت خود گفت: «حتي فکر کردن در خصوص از سرگيري اين گفتوگوها بسيار خطرناک است، زيرا در آن صورت همه ما (همه طرفها) حتي با انتظارات بالاتري نسبت به قبل وارد هرگونه مذاکره احتمالي خواهيم شد.» او توضيح داد: « به نظر من رسيدن به توافق، الان سختتر از دو سال يا سه سال پيش است. چون همه ما الان کمبودهاي توافق فعلي را ميدانيم و من ميتوانم با يقين به شما بگويم که اگر اين اتفاق غيرممکن بيفتد که ايران بار ديگر به وضعيت مذاکره بازگردد، مطالبات ايران، بسيار متفاوت از مطالباتي خواهد بود که ما دو سال پيش مطرح کرديم.» ظريف گفته كه رسيدن به اين توافق به اندازه کافي با پيچيدگي همراه بود و دستيابي به توافقي ديگر غيرممکن خواهد بود.
احتمال ملاقات با تيلرسون
با اين حال، ظريف احتمال گفتوگو با دولت دونالد ترامپ، رئيسجمهور امريکا را رد نکرد: «ما با ديدار احتمالي با رکس تيلرسون، وزير امور خارجه امريکا در صورتي که اين ديدار براي اجراي توافق هستهاي ايران (و گروه 1+5) ضروري باشد، مخالفتي نداريم.» ظريف با اين وجود، اظهار داشت تاکنون درخواست چنين ديداري را نداشته و تصور نميکند در آينده هم چنين درخواستي داشته باشد. ظريف گفته كه در صورت مشاهده حسننيت از سوي امريکا در خصوص اجراي توافق ايران و شش قدرت جهاني، اين توافق مبناي همکاريهاي آتي خواهد بود و نه تنها يک سقف. وي افزود: در آن صورت، امکان همکاري در ديگر حوزهها نيز فراهم خواهد شد، اما تاکنون چنين حسننيتي را مشاهده نکردهايم. عصر ديروز برخي منابع امريكايي خبرهايي درباره احتمال ملاقات ظريف با همتاي امريكايي خود را منتشر كردند، ولي سخنگوي وزارت امور خارجه تأکيد کرد: دکتر ظريف برنامهاي براي ملاقات با رکس تيلرسون در دستور کار نداشته است.