
تا چند هفته ديگر، دونالد ترامپ طبق توافق هستهاي با ايران، بايد پاي دستورالعملي را امضا كند كه بي اثري تحريمهاي هستهاي امريكا عليه ايران را تمديد ميكند. ظاهرا به همين خاطر رئيسجمهور امريكا به آژانسهاي امنيت ملي كشورش دستور داده بررسي كنند كه آيا تعليق تحريمهاي هستهاي ايران بر اساس برجام براي منافع امنيت ملي امريكا حياتي است يا نه؟ البته وزير خارجه ترامپ در نامه خود تأييد كرده كه ايران به توافق هستهاي پايبند بوده، نامهاي كه ميتواند زمينهسازي براي ادامه اجراي برجام از طرف امريكا باشد.
به گزارش جوان، تا حدود دو هفته ديگر كه ماه آوريل تمام ميشود، دولت دونالد ترامپ به اولين پيچ حساس در رابطه با توافق هستهاي امريكا با ايران ميرسد. طبق برجام دولت امريكا متعهد شده با استفاده از اختيارات رئيسجمهور، تحريمهايي را كه به دليل برنامه هستهاي ايران وضع شده بودند، بي اثر (Waiver) كند. باراك اوباما در آخرين روزهاي خروج از كاخ سفيد، با استفاده از اختيارات رئيسجمهور، تحريمهاي هستهاي امريكا را بي اثر كرد و حالا با نزديك شدن يكصدو بيستمين روز امضاي اوباما پاي دستور بياثرسازي تحريمهاي ايران، اين بحث در واشنگتن جدي شده كه آيا ترامپ هم مثل اوباما تحريمهاي ايران را بي اثر خواهد كرد؟ اولين نشانههاي حساس شدن بحث در داخل كاخ سفيد روز گذشته نمايان شد؛ زماني كه ركس تيلرسون وزير امور خارجه امريكا در نامهاي به پل رايان رئيس مجلس نمايندگان، به او خبر داد كه دونالد ترامپ تيمي از آژانسهاي امنيتي امريكا به رياست شوراي امنيت ملي را مأمور كرده «برنامه جامع اقدام مشترك (JCPOA)»يا همان توافق هستهاي (برجام) را بررسي كنند و ببينند كه «آيا تعليق تحريمهاي مربوط به پيروي ايران از برجام، براي منافع امنيت ملي امريكا حياتي است يا نه؟» معني نامه تيلرسون اين است كه شوراي امنيت ملي كاخ سفيد و تيمهاي همكار بررسي خواهند كرد كه اگرترامپ قصد نداشته باشد مانند اوباما دستورالعمل بي اثرسازي تحريمهاي هستهاي ايران را امضا كند، اعتبار جهاني امريكا به معرض خطر خواهد افتاد يا نه؟ نامه وزير خارجه امريكا به رئيس مجلس نمايندگان كه متن كامل آن ديروز در سايت وزارت خارجه امريكا منتشر شد، براساس تعهد وزارت خارجه به كنگره نوشته شده؛ تعهدي كه بر اساس آن، وزارت خارجه موظف شده هر 90 روز يك بار كنگره را مطلع كند كه آيا ايران به تعهدات برجامي خود پايبند مانده است يا نه؟
ژوزير خارجه ترامپ ديروز با نامه خود به پل رايان، اولين گزارش كاخ سفيد دوره ترامپ را درباره وضعيت اجراي برجام از سوي ايران ارائه كرد: «وزارت خارجه (امريكا) امروز به پل رايان رئيس مجلس نمايندگان نوشت كه ايران تا 18 آوريل به تعهدات خود طبق برنامه جامع اقدام مشترك پايبند بوده است.» تأييد پايبندي ايران به توافق هستهاي از طرف دولت ترامپ و اعلام آن به كنگره، ميتواند نشانه اين باشد كه كاخ سفيد براي ادامه اجراي برجام، هرچند به صورت سختگيرانه آماده ميشود، به خصوص كه آسوشيتدپرس ديروز در گزارش خود ادعا كرد امريكا بر همين اساس به تعليق تحريمهاي ايران ادامه داده است. در گزارش آسوشيتدپرس، منبع اين ادعا مشخص نيست. وزير امور خارجه امريكا در نامه خود تصريح ميكند: «با وجود اين، ايران همچنين حامي پيشرو تروريسم باقيمانده و آن را از چارچوبها و مسيرهاي مختلف پيگيري ميكند.» به همين خاطر تيلرسون نوشته است: «پرزيدنت دونالد ترامپ تيمي از آژانسهاي مختلف را به سرپرستي شوراي امنيت ملي مأمور كرده برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) را بررسي و ارزيابي كنند كه آيا تعليق تحريمهاي مربوط به پيروي ايران از برجام، براي منافع امنيت ملي امريكا حياتي هست يا نه؟ بعد از اينكه بررسي ميان آژانسي تكميل شود، دولت (ترامپ) به دنبال همكاري با كنگره در اين زمينه خواهد بود.»
اجراي سختگيرانه «احمقانه» ترين توافق
ترامپ در دوره رقابتهاي انتخابات و هفتههاي اول ورود به كاخ سفيد برجام را از احمقانهترين توافقي خواند كه تاكنون ديده است. وي گفته بود كه نميگويد با برجام چه خواهد كرد و وعده كرد: «كاري را انجام ميدهم كه بايد انجام بدهم. توافق ايران من را خوشحال نميكند.» اما او طي هفتههاي اخير كمتر عليه برجام لفاظي كرده و حالا هم با دستور به تيم امنيت ملي خود براي بررسي حياتي بودن اجراي آن براي منافع امريكا، روشي محتاطانه در مورد آن پيش گرفته است. برخي كارشناسان امور ايران از جمله ﺟﺎن ﻟﯿﻤﺒﺮت، مسئول ﭘﯿﺸﯿﻦ پرونده اﯾﺮان در وزارت ﺧﺎرﺟﻪ اﻣﺮﯾﮑﺎ معتقدند كه ترامپ براي حفظ جايگاه رياست جمهوري و اعتبار بينالمللي امريكا چارهاي جز پايبندي به توافق هستهاي ندارد، به همين خاطر به نظر ميرسد ترامپ به توصيه كساني مانند باب كوركر (از مخالفان برجام) عمل كرده كه به او توصيه كردهاند به اين توافق پايبند بماند ولي آن را با سختگيري اجرا كند تا نهايتا تهران ناقض توافق باشد. يك مقام ارشد كاخ سفيد كه نام او فاش نشده روز سه شنبه همين هفته به فارين پاليسي گفت كه دولت امريكا ميخواهد از ابزارهايي كه در اختيار دارد به شيوهاي سختگيرانهتر بهره ببرد: «يكي از گزينههاي در حال بررسي، گسترش تحريمهاي كنوني امريكا براي پوشش بخشهاي گستردهتري از اقتصاد ايران است كه با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي پيوند دارند.» جوان ديروز در گزارشي نوشت: « اين بدان معني است كه دولت ترامپ همزمان با تلاش براي حفظ توافق هستهاي ميخواهد دامنه افقي شمول تحريمها را بيشتر كند.»