طبق آمارهاي رسمي ميزان كتابخواني در كشور ما فوقالعاده پايين است. يكي از دلايل پايين بودن ميزان مطالعه نبود فرهنگ مطالعه و برخوردار نبودن كتاب از فرصت‌هاي تبليغاتي است. اخيراً شهرداري تهران در اقدامي پسنديده در ايستگاه‌هاي مترو با نصب پوسترهايي حاوي تبليغات كتاب و مطالعه با نام «كتاب بخوريم» به ترويج فرهنگ كتابخواني در بين مسافران زير زميني پرداخته است. در كشوري كه سرانه مطالعه در آن پايين بوده و آمارها خبر از يك بحران در حوزه كتابخواني ميدهد. در كشوري كه به راحتي كتابفروشي‌‌ها به منظور كسب سود بيشتر كباب فروشي مي‌‌شود! اين اقدام شهرداري تهران دقيقاً در حالي است كه كتابخواني و تيراژ كتاب در كشور ما وضعيت فوقالعاده اسفناك و تأسف‌آوري دارد.
ويكتور هوگو، نويسنده، شاعر، داستان‌‌نويس و نمايشنامه‌‌نويس مشهور فرانسوي مي‌گويد:«براي نابود كردن يك فرهنگ نيازي به سوزاندن كتابها نيست، فقط كافي است كاري كنيد تا مردم آنها را نخوانند.» اما با تمام اين تفاسير ابتدا بايد به پاسخ اين سؤال‌هاي ذهني رسيد كه اصلاً كتاب چيست؟ كتاب بخوريم يعني چه؟ خواندن كتاب واقعاً چه ارزشي دارد؟ چرا ما بايد وقت خود را صرف خواندن كنيم؟ چرا آموختن واجب است؟ چرا خداوند در قرآن به قلم قسم خورده است؟ چرا نويسندگان مي‌نويسند؟ و چرا ما بايد ايده‌ها و نظرات خود را به ديگران هم انتقال دهيم؟ آيا اگر ما از نظر اطلاعات پر‌بار باشيم چه ثمره‌اي براي ما و جامعه ما دارد؟ بي‌ترديد يكي از ملاك‌هاي توسعه فرهنگي در هر جامعهاي، عادت به مطالعه كردن در آن جامعه است. از دلايل مهم اثرگذار بر عادت به مطالعه و فرهنگ كتابخواني، امكانات و فرصت‌‌هايي است كه در اين راستا در يك جامعه ايجاد شده يا رشد داده مي‌‌شود. اصولاً مي‌توان گفت كه كتاب سنگ بناي تمدن بشري است. حتي در عصر حاضر با وجود گستردگي تكنولوژي ارتباطي همچون راديو، تلويزيون، ماهواره، كامپيوتر و اينترنت هنوز هم كتاب وسيله‌اي ارزنده و مناسب براي انتقال و گسترش دانش است. جامعهاي كه مي‌خواهد در پرتو آزادي و آگاهي زندگي كند، بايد نگاه ويژه و ممتازي به مقوله كتاب داشته باشد.
فرهنگ كتاب و كتابخواني در جامعه ما به قدري حائز اهميت است كه رهبر عظيم‌‌الشأن انقلاب، حضرت آيت‌الله امام خامنه‌اي نيز در اين مورد ايراد مي‌‌فرمايند: كتاب تأمين و تغذيه‌كننده روح، روان و جسم آدمي است. بي‌شك اگر تحكيم خواندن كتاب جزء اصلي‌‌ترين مقاصد در مكان‌‌هاي مختلف بوده و تحقق يابد، بالطبع تأثير بيشتري بر افراد خواهد گذاشت. تلاش براي تداوم كتابخواني نيازمند همكاري ارگان‌هاي مختلف و بهره‌گيري از ابزارهاي متفاوت در رسانه‌هاي همگاني است. شارل دو مونتسكيو، از متفكران سياسي فرانسوي معتقد است: مطالعه كتاب يعني تبديل ساعت‌‌هاي ملالت‌بار به ساعت‌‌هاي لذتبخش.
كتابها اصيل‌ترين و ماندگارترين منابع مورد استفاده بشر هستند. با توجه به اينكه كتاب و كتابخواني نقش مهمي در بالندگي و شكوفايي جامعه دارد و انس گرفتن با آن به دانايي و توانايي منجر مي‌‌شود، بنابراين مقوله كتاب و كتابخواني نيازمند يك بازنگري جدي است اما متأسفانه امروزه با ورود اينترنت به كشور ما و افزايش كاربران دنياي مجازي، به تدريج حوزه‌هاي گوناگون فرهنگ بالاخص حوزه كتابخواني دچار تغييرات گسترده‌‌اي شده است. توسعه و گسترش امر كتابخواني مستلزم يكسري آداب و پرورش افكار در زمينه‌هاي مختلف آموزشي است كه به عنوان يك نياز و احساس دائمي در بين مردم رايج شده است. گسترش فرهنگ كتابخواني در جامعه به جديت بيشتري در ميان نهادهاي فرهنگي ذيربط نياز دارد.
گرچه در اين ميان، گروه‌‌‌ها و عوامل زياد ديگري نقش بسزايي ايفا مي‌‌كنند اما اين واقعيت غير‌‌قابل انكار وجود دارد كه مهم‌‌ترين و كليدي‌‌ترين نقش از آن خانواده بوده است كه در رأس همه عوامل قرار دارد، چراكه اگر خانواده‌‌ها از بدو كودكي شروع به جامعه‌‌پذيري كودكان در راستاي ايجاد علاقه‌‌‌مندي و اهميت دادن به كتابخواني و مطالعه كنند چه بسا همين كودكان امروز، مسئولان، برنامه‌‌‌ريزان و مديران آينده اين مرز و بوم خواهند بود.
ختم كلام اينكه اين اقدام از سوي شهرداري تهران فوقالعاده پسنديده و شايسته است. كتاب بهترين ميراث به جاي مانده از تمدن فرهنگي بشري است كه ريشه در اعماق درون دارد و از عهد قديم تاكنون نسل به نسل منتشر شده و ساختار كل تعامل بشري را به رشته تحرير درآورده است. كتاب، مطالعه تاريخ سرگذشت زندگي افراد در دوران قديم تا به عصر حاضر را در اختيار ما قرار ميدهد. امكان آگاهي از رسم و رسومات درگذشتگان، عادات و سنن، فرهنگ‌هاي متفاوت و عقايد مختلف را به سبك‌هاي نگارش متفاوت و به زباني ساده بيان مي‌كند. تفكرات و تجربه‌هاي حاصل از كتابخواني بهترين زينت‌بخش سخنان و جملات در عموم فرهنگ مردم بوده و نه تنها مورد رضايت صاحبان معرفت و انديشمندان است بلكه افراد عادي نيز از بيان جملات آن لذت مي‌برند. كتابخواني ريشه در تمدن افكار بشري دارد كه تاكنون هيچ رسانه‌اي نتوانسته نقش جايگزيني براي كتاب پيدا كند. آن هنگام كه هيچ بشري قادر به بيان و فهم كتاب نداشت خداوند بلند‌مرتبه كتاب قرآن را بر آخرين پيامبر خويش نازل كرد و به او آموزش خواندن را آموخت تا والاترين معجزه حيات را بر آدميان ارمغان بخشد.
