هر انساني در مراتب مختلف زندگي فردي و اجتماعي خود احتياج به امنيت و آرامش دارد. اين آرامش بهرغم تعاريفي كه از آن شده است به يك معنا و مفهوم اطلاق ميشود و آن اينكه روح و خاطر انسان از هر گونه خطري بري و خالي باشد. هر چه روح آدمي به تناقضات بيشتري دچار شود آرامش روان او به مخاطره ميافتد. علت اساسي بر هم خوردن يا نبود آرامش روح و روان انسان اين است كه انسان از طبيعت فطري و غريزي خود فاصله ميگيرد و اعمال و افكاري انجام ميدهد يا در اطراف خود احساس ميكند كه اين رفتارها با فطرت او ناسازگاري دارد.
هرچه نفس و روح انسان از طبيعت اصلي، خلقيت طبيعي و فطرت خود دور شود و به طريقهاي غير عرف جامعه درآيد و انسان نيز منطبق با آن زندگي كند آرامش او بر هم ميخورد. براي اينكه انسان در مسير آرامش روان قرار بگيرد و امنيت روحي خود را حفظ كند بايد به شكلي زندگي كند كه طبيعت خلقت او بر همان اساس است. اين شكل و سبك از زندگي را فقط خالق انسانها و موجودات كه خداوند متعال باشد ميداند، چراكه او ما را به وجود آورده و هر چه براي ما مفيد است و آنچه براي ما ضرر دارد را ميداند. بنابراين بهترين مرجع براي رسيدن به آرامش انجام رفتارهايي است كه خداوند متعال براي انسان بيان داشته است.
شما يك مخترع را در نظر بگيريد كه يك وسيلهاي را اختراع كرده است، با وجود اينكه خود آن شخص به وجود آورنده اين وسيله است اما باز نياز است تا نقاط ضعف و قوت آن را هر شخص ديگري هم بداند. همچنين او ميداند كه چه چيزي به اين وسيله ممكن است ضرر برساند و آن را از حالت طبيعياش خارج كند و نگذارد كه به طور صحيح كار كند و چه چيز براي اين وسيله مفيد است و چگونگي رفتار صحيح با آن را بهتر ميداند. انسان هم همين طور است، خداوند متعال زماني كه انسان را خلق كرد، پيامبران و راهبراني قرار داده تا آنها را راهنمايي كنند كه چگونه بهتر زندگي كنند و همچنين قرآن را، براي انسان قرار داده است تا با بهكارگيري آن و برداشت صحيح از آن به وسيله پيامبران و امامان معصوم بتوانيم به طور صحيح و با آرامش روح و روان زندگي كنيم. پس حال كه مشكل اساسي عدم آرامش روح و روان در افراد روشن شد، بايد براي درمان آن به معالجه بپردازيم و از قرآن و روايات اهلبيت(ع) استفاده كنيم و آرامش واقعي را در زندگي شخصي و اجتماعي خود به دست بياوريم. در سوره بقره آيه 38 اين چنين بيان شده است: «فمن تبع هداتي فلا خوف عليهم ولاهم يحزنون»: هر شخصيتي هدايت كه همان دين و دستورات خداوند متعال است را تبعيت كند و در زندگي خود به كار بگيرد نه ترس و وحشت براي آنان است و نه اينكه محزون و ناراحت ميشوند. پس آرامش واقعي و خاطر آسوده در انجام وظايفي است كه خداوند متعال براي ما قرار داده است.
در بسياري از كشورها كه با عقيده سكولاريستي زندگي ميكنند ديگر جايي براي انجام دستورات و فرامين الهي وجود ندارد. به همين خاطر مشاهده ميكنيد افرادي كه دست به خودكشي يا قتل يا تهاجم نسبت به ديگران ميزنند اكثراً در اين كشورها زندگي ميكنند. معنويت واقعي و نه معنويت عرفانها و گروههاي غيرالهي، باعث آرامش ميشود و آن به دست نميآيد مگر اينكه به فرامين الهي و اولياي الهي به طور عملي ملتزم باشيم. در آيه13 سوره رعد خداوند متعال فرمودهاند: «الذين آمنوا وتطمئن قلوبهم بذكر الله الا بذكر الله تطمئن القلوب»: افراد هدايت شده و موفق افرادي هستند كه به خداوند متعال ايمان آورده و دلهاي آنها با ياد خدا آرام ميگيرد و در يك قاعده كلي بايد بدانيد كه فقط با ياد خدا است كه دلها آرام ميگيرد.
در جهان امروز كه گرايش به اسلام اوج گرفته است، زماني كه با افراد تازه به اسلام وارد شده صحبت ميشود، آنها از خلأها و كمبودهاي در زندگي خود سخن ميگويند و نبود آرامش ذهني و نداشتن هدف و مأوا را عامل تغيير گرايش خود ذكر ميكنند. آنها در نهايت وقتي با اسلام آشنا شدند پاسخ همه سؤالهاي خود را گرفته و خداوند متعال را راهحل تمام مشكلات خود ميدانند. خداوند در قرآن ميفرمايند: «استعينوا بالصبر و صلاه»: در مشكلات خود از دو وسيله و ابزار استفاده كن. 1. صبر و تحمل كردن در مقابل مشكلات 2. نماز
هر اندازه در مقابل ناملايمات و ناهماهنگيهايي كه در زندگي به وجود ميآيد عقبنشيني كنيد و تسليم شويد به همان اندازه هم اين مشكلات شما را از پاي در ميآورند و زمينه شكست شما را فراهم ميكنند. پس انسان موفق، كسي است كه در برابر مشكلات صبر و ايستادگي كند و كمر در برابر اين مشكلات خم نكند.
* كارشناس مسائل فرهنگي