كاوشهاي باستانشناسي در حفاريهاي فاضلاب خيابان مولوي تهران منجر به شناسايي اسكلتي متعلق به 7 هزار سال پيش شد و كشف اين اسكلت تاريخ سكونت در تهران را كه تا پيش از آن بنابر بقاياي باستانشناسي در تپههاي قيطريه ٣هزارسال برآورد شده بود، به 7هزار سال رساند.
ماجراي حفاري فاضلاب تهران كه ردپايش بيش از يك سال است در خيابانها و معابر شهر به چشم ميخورد، در چند ماه گذشته به خيابان مولوي و مناطق جنوبي تهران رسيد تا اينكه چند روز پيش دختر جواني كه به طور اتفاقي از محدوده كارگاه فاضلاب مولوي عبور ميكرد، در ميان خاكهايي كه براي جاگذاري فاضلاب روي زمين ريخته شده بود، چشمش به سفالها و ظروفي كه در زير خاكها پنهان شده بودند افتاد. اين دختر جوان در اقدامي هوشمندانه سفال و سازههاي انساني را جمعآوري ميكند و به سازمان ميراث فرهنگي ميبرد. مسئولان سازمان ميراث فرهنگي هم پس از مشاهده سفال و آثار باستاني، گروهي باستانشناس را براي تحقيق و تفحص به محدوده اعزام ميكنند و كاوشهاي آنها به كشف اسكلت 7 هزار ساله و مجموعه ديگري از آثار با ارزش تاريخي ميانجامد.
پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري در روزهاي گذشته بخشي از نتايج كاوشهاي باستانشناسان در محدوده مركزي تهران در خيابان مولوي را منتشر كرد، نتايجي شگفتانگيز كه تاريخ سكونت در شهر تهران را چندهزار سال تغيير داد. «محمداسماعيل اسماعيليجلودار» سرپرست گروه باستانشناسي پروژه پژوهش باستانشناسي در جنوب بازار تهران در اينباره گفت:«كاوشهاي باستانشناسي در حفاريهاي فاضلاب خيابان مولوي تهران منجر به شناسايي اسكلتي متعلق به هزاره پنجم پيش از ميلاد شد. اين كشفِ منحصر بهفرد، سابقه سكونت در محدوده شهري تهران را تا 7 هزارسال به عقب ميبرد.»
اين در حالي است كه تا پيش از كشف تمدن قيطريه گمانهزنيها بر اين اساس بود كه پيشينه تاريخي نواحي محدوده اين شهر به آثار يافتشده در شهرري محدود ميشود تا اينكه اكتشافات باستانشناسي در تپههاي قيطريه قدمت تهران را تا هزاره اول ميلاد، يعني ٣هزار سال پيش تعيين كرد، در روزهاي گذشته اما اسكلت 7هزار ساله خيابان مولوي، تاريخ سكونت انسان در شهر تهران را چندين هزار سال تغيير داده است. در كاوشهايي كه پس از ديده شدن بقاياي ظروف سفالي توسط دختر رهگذر، در خيابان مولوي حد فاصل ميدانهاي محمديه تا ميدان قيام انجام شده علاوه بر اسكلت كه در تصاوير با زانوان خميده و دستاني كه از آرنج به سمت بالا جمع شده، ديده ميشود، آثار متنوع و پرشمار زيرسطحي زيادي هم به دست آمده است و آنطور كه از اظهارات سرپرست باستانشناسان اين پروژه بر ميآيد، آثار بهدست آمده از اين كاوش علاوه بر اسكلت 7 هزار ساله، قطعات فراوان و لعابدار از دورههاي صفوي و قاجار، مصالح آجري و سنگي و تزيينات كاشيكاري، اشياي استخواني و تكه ظرفهاي شيشهاي نيز هست. اسكلت 7 هزار ساله كه قديميترين تهراني كشف شده است، اين روزها براي حفاظت و انجام آزمايشها در موزه ملي ايران به سر ميبرد و قرار است پس از پايان مطالعات و آزمايشها به نمايش عموم در بيايد. با توجه به اينكه كشف اسكلتهاي 7 هزار ساله در خيابان مولوي ميتواند بخشي از تاريخ اين كشور و شايد تاريخ دنيا را هم تغيير بدهد، نهادهاي مسئولي مانند شهرداري و سازمان ميراث فرهنگي و شركت آب و فاضلاب تهران بايد شرايط لازم را براي ادامه صحيح پژوهشهاي باستان شناختي در اين منطقه تاريخي مهيا كنند تا تمدن احتمالاً 7 هزار ساله خفته زير ازدحام خيابان مولوي، به بهانه منافع شخصي و سود و زيانهاي مالي، از بين نرود.
