بازار جراحی‌های زیبایی در ایران، در یک دهه اخیر به یکی از پردرآمدترین و پرتقاضاترین حوزه‌های درمانی تبدیل شده‌است؛ بازاری که رونق آن، متأسفانه بیش از هر چیز، سودجویان را به سمت خود کشانده‌است. امروز دیگر روایت «اتاق عمل در زیرزمین» یا «تزریق چربی توسط بادکنک‌فروش دوره‌گرد» یک شوخی تلخ نیست؛ واقعیتی است که در پرونده‌های قضایی، شکایات پزشکی و گزارش‌های رسمی تکرار می‌شود و حتی جان بیماران را گرفته‌است.
این پدیده یک عامل واحد ندارد، بلکه نتیجه به‌هم‌رسیدن چند خلأ قانونی، ضعف نظارت و هیولای تبلیغات مجازی است. افزایش میل عمومی به زیباتر شدن، همراه با نبود فرهنگ آگاهی از خطرات جراحی‌های زیبایی، بازاری ایجاد کرده که نظارت سنتی قادر به مدیریت آن نیست. حجم تقاضا آن‌قدر زیاد است که متولیان سلامت از رسیدن به همه پرونده‌ها و مراکز جا مانده‌اند. یکی از پدیده‌های نگران‌کننده، استفاده برخی افراد از مهر پزشکان بازنشسته یا غیرفعال است. همین خلأ سبب شده مراکزی سرپا بمانند که در ظاهر دارای مسئول فنی‌اند، اما در عمل، کار را افراد بی‌صلاحیت انجام می‌دهند.
شبکه‌های اجتماعی، ویترین اصلی جراحان قلابی شده‌اند. تبلیغات اغواگرانه، استفاده از چهره‌های مشهور و انتشار عکس‌های ادیت‌شده، اعتماد بخش بزرگی از مردم را می‌رباید به گونه‌ای که بسیاری از قربانیان هرگز نمی‌دانستند فردی که او را «دکتر» خطاب می‌کردند، حتی دوره کمک‌بهیاری هم ندیده است.
نبود سامانه جامع برای ثبت اعمال زیبایی هم باعث شده نظارت بر فعالیت‌ها تقریباً ناممکن باشد. هنوز مشخص نیست چه کسی، کجا و با چه تخصصی عمل انجام می‌دهد و این فضای مبهم بهترین پناهگاه برای سودجویان است که پیامد‌های آن منجر به وارد شدن ضربه به سلامت مردم و حیثیت جامعه پزشکی می‌شود. باید در نظر داشت جراحان قلابی فقط جان بیماران را تهدید نمی‌کنند، بلکه اعتبار پزشکان واقعی را هم تباه می‌کنند. در حال حاضر پرونده‌های متعدد در دادسرای جرائم پزشکی نشان می‌دهد که بخشی از این اقدامات به نقص عضو، آسیب دائمی روانی و حتی مرگ انجامیده است. از سوی دیگر، هر بار که یک «عمل زیرزمینی» فاش می‌شود، اعتماد عمومی به کل جامعه پزشکی فرو می‌ریزد؛ در حالی که اکثر پزشکان در چارچوب اخلاق حرفه‌ای فعالیت می‌کنند.
افزایش پرونده‌های شکل‌گرفته و انتشار خبر‌های ناگوار این پرونده‌ها واکنش رئیس کل‌دادگستری استان تهران را هم به همراه داشته است. بررسی اظهار‌نظر‌های صورت گرفته نشان می‌دهد سال‌هاست حوزه زیبایی از نظارت دقیق دور مانده و برخورد‌ها غالباً پس از وقوع حادثه انجام شده‌است، نه قبل از آن. همین رویکرد واکنشی، میدان را برای متخلفان باز گذاشته است. همچنین وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، پلیس، دادستانی و حتی شهرداری هر کدام بخشی از مسئولیت را دارند، اما هماهنگی این دستگاه‌ها همیشه مؤثر نبوده‌است. نبود تصمیمات مشترک، اجرای سیاست‌ها را کند کرده‌است. رئیس کل دادگستری استان تهران تأکید دارد که سلامت مردم خط قرمز دستگاه قضایی است و برای جلوگیری از جولان افراد فاقد صلاحیت در جراحی‌های زیبایی، رویکردی پیشگیرانه، قاطع و هماهنگ میان همه نهاد‌های مسئول ضروری است با این حال دستگاه عدلیه باید در نظر داشته باشد که زیر سایه قانون سلامت مردم مدت‌هاست به خطر افتاده است! جراحی زیبایی زیرزمینی، فقط یک تخلف پزشکی نیست، بلکه بحران سلامت عمومی، تهدید امنیت روانی مردم و ضربه به اعتماد اجتماعی است. اگر نظارت‌ها جدی شود، سامانه‌های ملی شکل بگیرد، مسئولیت‌های مشترک تعیین شود و مردم آگاه شوند، این بازار پرسود برای جراحان قلابی روزبه‌روز کوچک‌تر خواهد شد.
