جوان آنلاین: مسئله اصلی بی‌عدالتی در خلق پول کشور را با پرداخت وام اشتغال به مددجویان و ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی از طریق تسریع در پرداخت این وام به مددجویان با شرایط بازپرداخت مناسب ۸۴ ماهه می‌توانیم حل کنیم و به سه هدف، خلق پول مولد، عدالت اجتماعی در راستای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و همچنین رفع ناترازی انرژی کشور با نیروگاه‌های خورشیدی خانگی مددجو‌ها برسیم.
خلق پول بانکی در کشور ما به دلیل عدم نظارت صحیح از سوی بانک مرکزی و تعارض منافع در برخورد با بانک‌های متخلف در اجرای قانون، سال‌هاست به نفع گروه‌های خاص و بخش‌های غیرمولد اقتصاد عمل کرده است. تسهیلات کلان به پروژه‌های دلالی، املاک، ارز و خودرو تزریق می‌شود و عمده تسهیلات نیز به زیرمجموعه‌های شبکه بانکی می‌رسد، در حالی که بخش تولید و حتی اقشار ضعیف، کمترین سهم را از این خلق و رشد نقدینگی دارند. این وضعیت منجر به شکل‌گیری اقتصادی غیرمولد، تورم مزمن و گسترش نابرابری ساختاری شده است. با این حال از طریق اعمال قدرت حاکمیت در تعیین تسهیلات حمایتی می‌توانیم با یک تغییر مسیر ساده در تخصیص تسهیلات بانکی، همین خلق پول را به ابزاری برای رشد تولید، اشتغال پایدار و عدالت اجتماعی تبدیل کنیم.
دقیقاً موضوعی که در تبصره ۱۵ قانون بودجه به سمت آن حرکت کردیم و مجلس هر ساله منابعی را از محل منابع قرض‌الحسنه نظام بانکی یا با اعطای یارانه سود به منابع عادی نظام بانکی در راستای خلق پول مولد در کشور مورد حمایت قرار می‌دهد. وام ساخت مسکن یا وام ازدواج و از همه مهم‌تر وام اشتغال عینیت یافته همین نوع از خلق پول است که کمک بزرگی به اصلاح خلق پول در نظام بانکی می‌کند ولی متأسفانه در سال‌جاری، بانک مرکزی کمترین توجه را به این مسیر داشته است.
وام اشتغال مددجویان کمیته امداد و بهزیستی نمونه‌ای از همین خلق پول مولد است. این وام‌ها در صورت پرداخت منظم و با شرایط بازپرداخت منطقی آن که مبتنی بر مدت زمان بازپرداخت ۸۴ماهه است؛ می‌توانند منبع درآمدی پایدار برای اقشار ضعیف باشند و در عین حال، از طریق سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس، به تولید انرژی پاک منجر شوند. در این مدل، هر مددجو به جای دریافت کمک نقدی یا یارانه مصرفی، به یک تولیدکننده برق تبدیل می‌شود که با فروش برق خورشیدی تولیدی خود به شبکه، هم اقساط خود را پرداخت می‌کند و هم درآمدی برای خود تأمین خواهد کرد. اما همه این موارد در صورت پرداخت وام اشتغال است که در ۹ ماهه نخست سال متأسفانه هیچ پرداختی انجام نشده است.
مهم‌ترین عامل توقف وام اشتغال نیز عملکرد متناقض بانک مرکزی است. بانک مرکزی با رویکردی کوتاه‌نگرانه، نه‌تنها در پرداخت این تسهیلات تعلل کرده بلکه مدت بازپرداخت را نیز از ۸۴ ماه به ۶۰ ماه کاهش داده است؛ تصمیمی که عملاً این طرح را از کارآمدی انداخت. این درحالی است که در منطق خلق پول مولد و عادلانه، باید اعتبارات جدید به سمتی هدایت شود که ارزش افزوده واقعی و اشتغال پایدار ایجاد کند. پرداخت تسهیلات به مددجویان برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، دقیقاً همان مسیر خلق پول مولدی است که می‌تواند در برابر خلق پول تورم‌زا در بخش‌های دلالی، توازن ایجاد کند. با پرداخت وام اشتغال و تخصیص آن به طرح‌های تولید برق خورشیدی که در دستور کار کمیته امداد امام‌خمینی (ره) قرار گرفته است؛ سه هدف به صورت همزمان محقق خواهد شد. نخستین هدف تحقق خلق پول مولد و سالم در فضای اقتصادی کشور است یعنی پولی که از مسیر تولید برق خورشیدی و بازپرداخت از محل فروش آن بازمی‌گردد و به خلق پول غیرمولد نظیر افزایش قیمت دارایی‌ها یا سفته‌بازی ختم نمی‌شود. دومین هدف نیز تحقق عدالت اجتماعی است؛ زیرا منابع مالی کشور به جای تمرکز در دست طبقات برخوردار و رانت خلق پول در اختیار عده‌ای خاص، با پرداخت وام اشتغال، مستقیماً در اختیار اقشار ضعیف جامعه که مددجویان نهاد‌های حمایتی کشور هستند؛ قرار می‌گیرد تا از طریق کار و تولید به استقلال مالی برسند. سومین هدف که مهم‌ترین هدف برای بخش مولد اقتصاد است؛ رفع ناترازی انرژی کشور به خصوص در بخش خانگی و برای ایام اوج پیک مصرف برق یعنی تابستان است؛ زیرا هر نیروگاه ۵کیلوواتی مددجویان به تولید برق تجدیدپذیر کمک می‌کند و فشار بر نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی را کاهش می‌دهد.
اهمیت طرح‌های تولید برق خورشیدی مددجویان با وام اشتغال جهت حل بخشی از ناترازی انرژی
نوید هدایتی‌فر، کارشناس انرژی در گفتوگو با «جوان» در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی بخش خانگی از طریق وام اشتغال خاطرنشان کرد: وام اشتغال مددجویان و طرح‌های تولید برق خورشیدی با این وام اشتغال مددجویان از اهمیت بالایی در خلق پول مولد کشور برخوردار است. مسئله اصلی بی‌عدالتی در خلق پول کشور را با پرداخت وام اشتغال به مددجویان و ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی از طریق تسریع در پرداخت این وام به مددجویان با شرایط بازپرداخت مناسب ۸۴ ماهه می‌توانیم حل کنیم و به سه هدف، خلق پول مولد، عدالت اجتماعی در راستای حمایت از اقشار آسیب پذیر و همچنین رفع ناترازی انرژی کشور با نیروگاه‌های خورشیدی خانگی مددجو‌ها برسیم.
وی ادامه داد: اگر بانک مرکزی پرداخت این تسهیلات را تسریع کند، امکان احداث ده‌ها هزار نیروگاه خورشیدی خانگی فراهم می‌شود که مجموعاً ظرفیت تولیدی بیش از ۲۵/۱ گیگاوات برق خواهند داشت. این ظرفیت معادل چند نیروگاه حرارتی متوسط است، با این تفاوت که بدون هزینه سوخت، بدون آلودگی و بدون نیاز به بودجه دولتی ایجاد می‌شود. از سوی دیگر، بازپرداخت ۸۴ ماهه به جای ۶۰ ماهه نه یک امتیاز غیرضروری، بلکه لازمه پایداری طرح است. مددجویی که از محل فروش برق ماهانه درآمد مشخصی دارد، باید بتواند اقساط خود را بدون فشار مالی پرداخت کند تا انگیزه‌اش برای نگهداری و توسعه نیروگاه باقی بماند. هرگونه فشار مالی زودهنگام نه‌تنها طرح را ناکام می‌کند بلکه اعتماد اقشار ضعیف به سیاست‌های اقتصادی دولت را نیز تضعیف خواهد کرد.
این کارشناس انرژی با اشاره به لزوم پرداخت وام اشتغال به صورت کامل ازسوی بانک مرکزی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی اگر واقعاً به دنبال عدالت در دسترسی به تسهیلات بانکی و ثبات اقتصادی است، باید مسیر خلق پول را از دلالی به مولدسازی تغییر دهد و از طریق تسهیلات هدفمند برای مددجویان، هم اشتغال پایدار ایجاد کند و هم انرژی کشور را متحول سازد. طرح وام اشتغال برای نیروگاه‌های خورشیدی مددجویان، فرصتی کلیدی برای اصلاح جهت خلق پول در کشور است؛ فرصتی که اگر با تدبیر و سرعت عمل همراه شود، می‌تواند هم عدالت اجتماعی را معنا کند، هم ناترازی انرژی را درمان و هم نقدینگی را به خدمت تولید درآورد. این کارشناس انرژی در پایان گفت: این تعلل و تأخیر در پرداخت وام اشتغال، فقط از زاویه اجتماعی و حمایتی زیان‌بار نیست؛ از منظر انرژی نیز خسارتی بزرگ برای کشور محسوب می‌شود. در شرایطی که ایران سالانه با ناترازی حدود ۱۵هزار مگاواتی در تولید و مصرف برق مواجه است، بی‌توجهی به طرح‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس، به معنای از دست دادن ساده‌ترین مسیر برای جبران بخشی از این کسری است. طرح نیروگاه‌های خورشیدی مددجویان می‌توانست همزمان با اشتغالزایی، بخشی از ناترازی تابستانی شبکه برق را کاهش دهد و از تحمیل هزینه‌های گزاف سوخت به دولت جلوگیری کند.
