ترامپ با اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی با چین، فتیله جنگ تعرفهای علیه چین را بالا برد؛ اقدامی که باعث سقوط بورس والاستریت و ریزش کمسابقه ارز دیجیتال شده ولی پیامدهای این جنگ میتواند تبعات ژئوپلیتیکی عمیقتری برای ثبات جهانی داشته باشد. در شرایطی که امریکا برای حضور نظامی مستقیم، یک چرخش عمیق از چرخش شرقی انجام داده، رویارویی با چین در کنار خطر جنگ با ونزوئلا، نشانههایی از حرکت سیستماتیک امریکا به سمت یک فضای امنیتی شده جهانی به دست میدهد، چیزی که برخی تندروهای دستراستی در امریکا، آن را با تعابیری مثل جنگ تمدنها توصیف میکنند.
پیت هگست چند هفته قبل با دستور دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، وزارت دفاع را به وزارت جنگ تغییر داد و روز هشتم مهر نیز در پایگاه تفنگداران دریایی در ویرجینیا نشستی بیسابقه با حضور صدها افسر ارشد ارتش این کشور برگزار کرد و در همین نشست هشدار داد که هر دشمنی در صورت بهچالشکشیدن امریکا با «خشونت، دقت و شدت» ارتش روبهرو خواهد شد. هگست گفت که «اگر دشمنان ما با حماقت تصمیم بگیرند ما را به چالش بکشند، با خشونت، دقت و شدت وزارت جنگ درهمکوبیده خواهند شد» و تأکید کرد که دوران وزارت دفاع به پایان رسیده و اکنون تنها مأموریت پنتاگون آماده شدن برای پیروزی در جنگهاست. این سخنان همان موقع بازتاب زیادی داشت ولی احتمالاً در فضای آتشبس در غزه، کمتر جدی گرفته شده است. سخنان وزیر دفاع چند هفته قبل که حالا عنوان وزیر جنگ را یدک میکشد، نشانهای جدی از ورود امریکا به دورهای جدید است که همزمان با رویارویی آن با چین، چشمانداز ژئوپلیتیک جهانی را تغییر خواهد داد.
ملاقاتی که لغو شد
قرار بود دونالد ترامپ حدود سه هفته دیگر در کرهجنوبی با شیجین پینگ دیدار کند، ولی او روز جمعه این ملاقات را تعلیق و دیروز در شبکههای اجتماعی از اقدام چین در اعمال محدودیتهای گسترده بر صادرات عناصر کمیاب انتقاد کرد، آن را تلاش برای گروگانگیری اقتصاد جهانی توصیف کرد و گفت در حال بررسی افزایش «شدید» تعرفهها بر کالاهای چینیاست. در حالی که ترامپ گفته که از اول نوامبر ۲۰۲۵
(۱۰ آبان) تعرفه۱۰۰درصدی بر تمام واردات از چین اعمال میکند، این پیام ترامپ بازارهای مالی جهانی را لرزاند. شاخص اساندپی ۵۰۰ (S&P ۵۰۰) که متوسط وزنی شاخص قیمت سهام ۵۰۰ شرکت بزرگ امریکا را ثبت میکند با ۲درصد کاهش، بزرگترین افت یک روزه از آوریل گذشته را تجربه کرد و ارزهای دیجیتال نیز سقوطی شدید را تجریه کردند. تنها در یک ساعت، ۶میلیارد دلار از موقعیتهای معاملاتی رمزارزها لغو شد، ارزش بیتکوین با افت بیش از ۱۲درصدی به حدود ۱۱۲هزار دلار کاهشیافت و بهای نفت به پایینترین سطح در ماههای اخیر رسید. سقوط رمزارزها تحت تأثیر جنگ تعرفهای که ترامپ علیه چین کلید زده، ظاهراً یک رویارویی اقتصادی است، اما این تحول، میتواند چشمانداز ژئوپلیتیک جهان را به شکلی جدی تغییر داده و به بیثباتیهای امنیتی دامن بزند. شورای روابط خارجی امریکا در گزارشی که درباره عواقب تعرفههای ترامپ منتشر کرده، پیشبینی میکند که نگرانکنندهترین جنبه این رویکرد جدید سیاست خارجی ایالات متحده، کنار گذاشتن ایدههاییاست که زیربنای نظم بینالمللی پس از جنگ بودند. ماتیاس ماتیاس، عضو ارشد اروپا در شورای روابط خارجی این سؤال را پیش کشیده که اگر واشینگتن دیگر طرفدار دنیای اقتصادی که در ساختن آن نقش داشته، نباشد، آیا تعهدات امنیتی جهانی را که متحدان و دشمنانش را تحتکنترل نگه میداشت، نیز کنار خواهد گذاشت؟
جاشوا کورلانتزیک، عضو ارشد بخش آسیای جنوب شرقی و آسیای جنوبی در شورای روابط خارجی موضوع را از تأثیر بر متحدان امریکا در شرق آسیا نگاه میکند و معتقد است که سیاست تجاری دولت ترامپ در قبال استرالیا و نیوزیلند، روابط دفاعی با این دو متحد معمولاً سرسخت را در معرض خطر قرار داده است: «هر دو کشور، که ایالات متحده در آنها به شدت منفور شده است، اکنون آشکارا در حال بررسی تغییر سیاست خارجی از واشینگتن هستند.» ورا تورستنسن و ویکتور دو پرادو در مقالهای در شماره ۱۴
cebri. org نوشتهاند هشدار دادهاند که گسستگی ناشی از سیاست تعرفهای ایالات متحده، نظم تجاری چندجانبه را به خطر میاندازد و عقبنشینی ایالات متحده سناریوهای چندقطبی را پیشبینی میکند که فضا را برای برتری بیشتر چین و قدرتهای متوسط باز میکند و منجر به این خواهد شد که با بیثباتی و اختلاف نظر هژمونیک مشخص میشود. کرت تونگ، شریک مدیریتی در شرکت مشاوره The Asia Group معتقد است در حالی که دیدار رؤسای جمهوری امریکا و چین در کره میتوانست «منجر به یک نتیجه برد- برد کوچک شود» درباره تبعات ژئوپلیتیک رویارویی تعرفهای هشدار داده که «تبادلنظر در مورد سیاستهای جدید و سختگیرانه در این هفته میتواند تلاشهای ترامپ و شی جین پینگ برای ایجاد ثبات را از مسیر خود خارج کند». چیزی که نگرانیها را دربار بیثباتیهای ژئوپلیتیک در سطح جهان بیشتر کرده، تقویت دیدگاههایی است که معتقدند زمان آن رسیده که ایالات متحده درباره چگونگی برخورد با چینِ در حال رشد تصمیمی نهایی بگیرد. الین دزنسکی، مدیر ارشد و رئیس مرکز قدرت اقتصادی و مالی در بنیاد دفاع از دموکراسیها دیروز در تحلیلی با اشاره به سیاستهای تعرفهای ترامپ نوشت: «باید این فرضیه را زیر سؤال ببریم که اقتصاد جهانی باید به روی همه ملتها، صرفنظر از میزان بدخیمی آنها، باز باشد.» او با نقد تلویحی دیدگاه کسانی که معتقدند ادغام چین در اقتصاد جهانی ممکن است، نوشته است: «به جای تقویت دشمنان ژئوپلیتیکی و اقتصادی خود، باید آنها را از خود دور کنیم و یک اقتصاد تقریباً جهانی بسازیم که مختص پیروان قانون و بازیگران بازار باشد.» او از کلیشه معروف جنگ تمدنها برای توضیح دادن رویکرد ترامپ استفاده کرده است، چیزی که مقاله او با همین عنوان منتشر شده است: «ترامپ در حال نبرد تاریخی تمدنها علیه چین است.»