جوان آنلاین: جوانان معروف به نسل زد مراکش با شعار «استادیوم هست، بیمارستان نیست» خیابان‌ها را پر کرده‌اند، اعتراضاتی که در واکنش به پروژههای پرهزینه نمایشی و تشدید فاصله طبقاتی در این کشور، یک هفته متوالی است که دولت مراکش را به خود مشغول کرده است. مرگ چندین زن در یک بیمارستان در اغادیر و ویدئو‌هایی که ناکارآمدی و کمبود امکانات بیمارستانی را نشان داد، جرقه اعتراضاتی شده که تنها ظرف یک هفته، به چندین شهر رسیده است. اعتراضات در کشوری که دولت آن طی سال‌های اخیر پیوند‌های امنیتی و نظامی نزدیکی با اسرائیل برقرار کرده، طعنه‌ای تلخ به وعده رهبران رژیمی است که می‌گویند دولت‌های خاورمیانه‌ای متحدشان به سمت توسعه و ترقی پیش می‌روند.
مرگ غم‌انگیز هشت زن، از جمله چند زن باردار در یک بیمارستان دولتی در مراکش جنبشی اعتراضی را رقم زده که حالا در هفتمین روز خود، کشور ۳۸ میلیونی شمال غربی آفریقا در آن می‌سوزد. چند روز قبل، امین طاهراوی، وزیر بهداشت مراکش بازدیدی سرزده از یک بیمارستان ترتیب داد که همین بازدید خشم جوانان نسل زد مراکش را بیشتر کرد. کلیپی از او پخش شده که یک شهروند مراکشی در این بازدید، او را به‌خاطر کمبود تجهیزات مورد انتقاد قرار می‌دهد و او متکبرانه پاسخ می‌دهد: «برو در رباط تظاهرات کن»؛ جمله‌ای که در کنار نارضایتی‌های گسترده از وضعیت نابرابری‌ها در مراکش، بنزین اعتراضات یک هفته گذشته شده است. طاهراوی، وزیر بهداشت و حمایت اجتماعی مراکش چهارشنبه شب سعی کرد با گفتن اینکه دولت مطالبات اجتماعی جوانان و شهروندان، به ویژه درخواست اصلاح بخش بهداشت را درک می‌کند، کوشید عصبانیت‌ها را کم کند، ولی جوانان مراکشی معروف به نسل زد ۲۱۲ (کد تلفن کشور مراکش) روز جمعه بیانیه‌ای عمومی خطاب به پادشاه محمد ششم منتشر کردند و خواستار اصلاحات سیاسی گسترده، پاسخگویی دولت و حفاظت از حقوق اساسی شدند. طی شش شب گذشته اعتراض‌ها از اعتراضات اولیه اغادیر، کازابلانکا، رباط و طنجه، به چنیدن شهر دیگر رسیده است. مراکز پلیس مورد حمله قرار گرفته، شعب بانک‌ها و خودرو‌ها مورد حمله قرار گرفته و آتش زده شده‌اند و ساختمان‌های دولتی نیز مورد هجوم معترضان قرار گرفته‌اند. وزارت کشور مراکش گفته که نیرو‌های امنیتی مجبور به استفاده از سلاح شده‌اند که در نتیجه تا کنون دست‌کم سه معترض کشته و صد‌ها نفر زخمی شدند. دولت همچنین می‌گوید که صد‌ها تن را بازداشت کرده و شمار زیادی از نیرو‌های انتظامی هم زخمی شده‌اند. عزیز اخنوش در واکنش رسمی گفته که نخست‌وزیر گفت دولت آماده گفت‌و‌گو است و خواستار بازگشت آرامش شد ولی معترضان پنج‌شنبه شب، دفتر مرکزی وزارت دادگستری در شهر تارودانت را هم به آتش کشیدند.
استادیوم داریم، بیمارستان نه!
اعتراضات مراکش، کشوری که در سال‌های اخیر، روابط سیاسی و امنیتی نزدیکی با اسرائیل برقرار کرده و خرید‌های گسترده‌ای از سامانه‌ها و همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی گرفته تا انتقال فناوری از آن انجام داده، طعنه‌آمیز است. رهبران اسرائیلی اغلب یک تقسیم‌بندی ساده از کشور‌های غرب آسیا انجام می‌دهند و ادعا کرده‌اند کشور‌هایی که به اسرائیل نزدیکند، وضعیت توسعه‌ای و اقتصادی قابل‌توجهی دارند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مهر سال قبل در نطقی که مستقیم لبنانی‌ها را خطاب قرار می‌داد خطاب به آنها گفت که «آیا به یاد دارید زمانی که کشورتان مروارید خاورمیانه نامیده می‌شد؟» و آنها را دعوت کرد که «کشورتان را از دست حزب‌الله آزاد کنید تا کشورتان دوباره شکوفا شود»، اما حالا مراکش، نزدیک‌ترین متحد اسرائیل که از چند سال قبل مناسبات با ایران را قطع کرده، درگیر اعتراضات کم‌سابقه است. اعتراضات در مراکش تصویری دوگانه از توسعه به نمایش می‌گذارد. جوانان نسل زد، به پروژههای نمایشی پرهزینه مثل ساخت یک ورزشگاه با هزینه چند ده میلیون دلاری برای آماده شدن برای جام ملت‌های آفریقا معترضند، در حالی که خدمات پایه‌ای ضعیف از نوع چیزی که در بیمارستان‌های مراکش اتفاق افتاد، آنها را عصبانی کرده است. زندگی روزمره میلیون‌ها نفر دچار اختلال است، قیمت‌ها بالا می‌روند، دستمزد‌ها ثابت مانده‌اند و بیکاری امید‌ها را از بین برده است. خانواده‌ها با حواله‌های ارسالی از اقوام خارج از کشور امرار معاش می‌کنند، در حالی که دولت استادیوم‌ها و قطار‌های پرسرعت می‌سازد و همه اینها در سایه مناسبات رو به گسترش با اسرائیل اتفاق افتاده‌اند که یک این‌همانی سفت و ثابت درباره توسعه و ترقی خود با دولت‌های خاورمیانه‌ای ساخته که متحدش هستند. طی حدود یک هفته‌ای که از اعتراضات گذشته، روزنامه‌ها و گزارش‌های میدانی درباره هزینه‌های پروژههای ورزشی و همزمان از کار افتادن بیمارستان‌ها نوشتند و شعار‌های معترضان در شبکه‌ها به سرعت منتشر شد: «استادیوم هست، بیمارستان نیست.» محمد بنکشی در cadtm.org نوشته است: «بازماندگان زلزله الحوز در سپتامبر ۲۰۲۳ هنوز در چادر‌های پلاستیکی زندگی می‌کنند، در حالی که قطار‌های پرسرعت و استادیوم‌های فوتبال با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال ساخت هستند. بیمارستان‌ها و مدارس فرسوده می‌شوند، در حالی که استادیوم‌ها می‌درخشند. امروز، مراکش به دو بخش تقسیم شده است:؛ مراکشی که برای گردشگران و مهاجرانی که توانایی مالی دارند، تمیز و آراسته است و مغربی که اکثریت آن را تجربه می‌کنند، جایی که مدارس، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌ها نادیده گرفته می‌شوند.»
نسل زدی که شرمسار شیر آفریقایی است
حکومت مراکش از زمان عادی‌سازی روابط با اسرائیل، سرکوب و بازداشت را علیه فعالان ضدصهیونیستی در این کشور را دنبال می‌کند و مجازات‌هایی مانند حبس‌های طولانی مدت علیه معترضان اعمال می‌کند. در شهریور امسال دولت مراکش مانع برگزاری زنجیره انسانی در حمایت از فلسطین در کازابلانکا شد، اقدامی که بار‌ها تکرار شده است. در ژوئن ۲۰۲۳، سربازان اسرائیلی برای نخستین بار به صورت فعال در مانوری نظامی در خاک مراکش شرکت کردند، رزمایشی به نام شیر آفریقا که بزرگ‌ترین تمرین نظامی در قاره آفریقا است و کمتر دولت خارورمیانه‌ای جرئت چنین روابط آشکاری را با اسرائیل دارد. این رزمایش طی دو سال گذشته تکرار شده است. حکومت مراکش در سال ۲۰۲۴ میلادی بودجه‌ای بالغ بر ۸۸/ ۱۲ میلیارد دلار را به صنعت دفاعی خود تخصیص داده است و بر اساس توافقنامه همکاری نظامی که در سال ۲۰۲۱ با رژیم اسرائیل منعقد شده است، صنایع نظامی مراکش با کمک تجربه و متخصصان رژیم اسرائیل توسعه خواهد یافت، روابطی که با اعتراضات قابل‌توجهی روبه‌رو شده است. صد‌ها تن از شهروندان مراکشی اردیبهشت امسال در اعتراض به لنگر انداختن کشتی حامل تسلیحات و تجهیزات نظامی متعلق به رژیم صهیونیستی در بندر «طنجه» واقع در شمال غرب مراکش دست به اعتراض زدند، تظاهراتی که یک سازوکار نظامی‌گری آشکار علیه غزه را مختل کرد. تقریباً در همان زمان، مراکش در حال برگزاری رزمایش شیر آفریقایی ۲۰۲۵ بود که تیپ گولانی اسرائیل را میزبانی می‌کرد، رزمایشی که سربازان مراکشی و اسرائیلی، جنگ تونلی و نبرد با فناوری پیشرفته را شبیه‌سازی کردند! محمد بنکشی می‌گوید: برای معترضان، اینها نشانه‌هایی از همدستی هستند: رژیم (مراکش) در مشارکت‌های نظامی در خارج از کشور سرمایه‌گذاری می‌کند، در حالی که زندگی در خانه را انکار می‌کند.» بنکشی با اشاره به اعتراضات نسل زد مراکش ادامه می‌دهد: «این نسل به صورت آنلاین بزرگ شده است. آنها دو سال نسل‌کشی در غزه را به صورت زنده تماشا کرده‌اند. آنها نام‌ها را می‌شناسند: جاسوس‌افزار پگاسوس، سیستم‌های نظارتی اسرائیل، سلاح‌های خریداری شده با پول مردم. آنها حساب‌هایی را در ایکس می‌بینند که روابط مراکش و اسرائیل را ترویج می‌کنند و احساس سردرگمی و ناامیدی می‌کنند تا مشارکتی را توجیه کنند که به هیچ‌کس در مراکش سودی نمی‌رساند. تبلیغات آنها در برابر نسلی که سوختن غزه را به صورت زنده تماشا کرده و می‌داند که این رابطه فقط خطر و شرمساری به همراه دارد، بی‌فایده است.»
